Marionetki | Autor: Paweł Jaszczuk

Zapraszam Was w niezwykłą podróż do świata, który bezpowrotnie przeminął - do tętniącego życiem przedwojennego Lwowa, galicyjskiej chluby, która staje się areną okrutnych zbrodni i niewytłumaczalnych zdarzeń.

Lwów, lato 1938 roku.
W niewyjaśnionych okolicznościach ginie kasjer bankowy Konrad Rewalski - jego zdekapitowane ciało zostaje znalezione u podnóża Wysokiego Zamku przez grupkę gimnazjalistek. W rozwiązanie zagadki jego śmierci angażuje się, ku niezadowoleniu inspektora policji Andrzeja Zięby, dziennikarz śledczy lwowskiego "Kuriera" Jakub Stern. Sprawa ta może znacząco wpłynąć na ożywienie jego podupadającej kariery, dlatego też energicznie zabiera się do dzieła. Wraz z redakcyjną koleżanką, bystrą i inteligentną Wilgą de Brie, wpada na trop prowadzący do willi na obrzeżach miasta ostatnio wynajmowanej przez denata. Wewnątrz znajdują upiornie upozowane teatralne marionetki łudząco przypominające ludzkie postaci. Stern "pożycza" sobie jedną z nich, skrywającą tajemniczy pamiętnik pisany cyrylicą, który może okazać się pomocny w rozwiązaniu zagadki.

Śledztwo prowadzi Jakuba i Wilgę do dekadenckiego światka teatralnej bohemy, a dokładnie - do zamykanego właśnie Teatru Colloseum i zatrudnionych w nich artystów. Zanurzają się w mroczny, pełen skomplikowanych powiązań światek kipiący od niespełnionych artystycznych ambicji, zawodowych animozji, wstydliwych sekretów, gwałtownych namiętności, oraz mających niemałe znaczenie dla sprawy teatralnych przesądów.

Tymczasem we Lwowie rozpoczyna się światowy festiwal lalek, z którym dziwnym trafem zbiegają się kolejne tajemnicze morderstwa. Kluczem do rozwiązania zagadki są marionetki z feralnego teatru, niepokojąco podobne do ludzi...

"Marionetki" to intrygujący kryminał retro czarujący niepowtarzalnym klimatem przedwojennego Lwowa. Jednak określenie to nie oddaje w pełni charakteru powieści łączącej w sobie wątek sensacyjny, psychologiczny, obyczajowy oraz nadprzyrodzony, przy czym ten ostatni jest raczej delikatnie zasugerowany, pozostający w sferze domysłów, subtelnie drażniący zmysły swoją nienarzucającą się obecnością. Z drugiej strony trochę żałuję, że nie został poprowadzony śmielej, gdyż obecność tajemniczych postaci (szalonej kobiety rzucającej klątwę czy dziwnie zachowującego się kręgarza) znacząco ubarwiła fabułę i dodała jej pikanterii, pomimo nie do końca wykorzystanego potencjału w nich drzemiącego. Podobnie rzecz się miała z tajemniczymi marionetkami - liczne niedomówienia i obiecujące aluzje wzmogły mój apetyt na wyjaśnienie nie mieszczące się w granicach ludzkiej logiki - stąd pewien niedosyt.

Szerokie pole do spekulacji i przemyśleń pozostawia autor również w kwestii zakończenia. Bardziej usatysfakcjonowałoby mnie ostateczne podsumowanie śledztwa oraz mniej powierzchowna analiza motywacji i działań mordercy, jednak czytelnicy gustujący w intrygujących niedopowiedzeniach powinni być zadowoleni z takiego obrotu sprawy.

Jestem wielką amatorką kryminałów osadzonych w historycznych realiach - i pod tym względem "Marionetki" mnie nie zawiodły. Autor zgrabnie i umiejętnie wplótł w fabułę liczne nawiązania do historycznych wydarzeń (huczne bale organizowane przez Ułanów Jazłowieckich) oraz postaci (brat Adam Chmielowski, Eugeniusz Bodo, Jan Kiepura). W połączeniu z naturalnie brzmiącą lwowską gwarą, którą posługują się bohaterowie oraz sugestywnymi opisami przedwojennych realiów tego pięknego galicyjskiego miasta, budzą do życia dawno minioną rzeczywistość przywołując barwny, porażająco autentyczny klimat Lwowa, który można chłonąć wszystkimi zmysłami. To naprawdę niezwykłe doznanie, którego warto zakosztować samemu.

Serdecznie polecam "Marionetki" miłośnikom kryminałów w stylu retro; powieść poprowadzi Was do bezpowrotnie minionego świata bajecznie wielokulturowego miasta, które niegdyś było słuszną chlubą naszego kraju. Książka Pawła Jaszczuka zabierze Was w podróż, dzięki której poczujecie specyficzną atmosferę Lwowa wydartą smutnej i bolesnej przeszłości. Przyciągającą jak magnes nostalgię doskonale uzupełnia mroczny i niepokojący nastrój tworzący kompozycję gwarantującą niezapomniane i mocne wrażenia.

„Marionetki" to już druga (po „Krwi na Placu Lalek") książka Pawła Jaszczuka, zdobywcy nagrody Wielkiego Kalibru, która ukazała się w wyjątkowej serii „Asy kryminału" Wydawnictwa Prószyński i S-ka dla fanów gatunku. Książka zaintrygowała mnie już po samym opisie z okładki.

Akcja powieści rozgrywa się we Lwowie, rok przed rozpoczęciem bardzo ważnych wydarzeń w historii, a mianowicie od wtorku 28 czerwca do 8 lipca 1938 roku. Dużym atutem i urozmaiceniem kryminału są słowa obcego pochodzenia, które przetłumaczone zostały umieszczone na końcu książki w dwóch słowniczkach: bałaku lwowskiego i wyrazów żydowskich. W powieści tej występuje narracja implicytna, którą prowadzi nieujawniający się narrator wszechwiedzący, jednak pod koniec książki jest ona wzbogacona myślami tajemniczego mordercy...

Głównym bohaterem powieści jest Jakub Stern, dziennikarz piszący dla „Kuriera", poszukujący jakiegoś ciekawego materiału na „krwawy artykuł", który przyniesie mu sławę i pieniądze. Nie czeka długo, bo we Lwowie zbliża się światowy festiwal lalek. Jednak spokój dawnej stolicy Galicji zaburzy fala morderstw. Pod Wysokim Zamkiem zostaje znalezione ciało bez głowy. Okazuje się, że zamordowanym mężczyzną jest Konrad Rewalski, pracownik banku, w którego drugim mieszkaniu Jakub i Wilga znajdują bardzo realistyczne marionetki oraz w jednej z nich pewien wartościowy pamiętnik. Jakub z Wilgą rozpoczynają prywatne śledztwo, ponieważ ich znajomy policjant Andrzej Zięba milczy jak grób, nie chcąc udzielić im żadnych wskazówek. Niedługo po śmierci Rewalskiego, z jego domu znikają marionetki, ale w szafie znajduje się kolejne ciało. Trop prowadzi do pewnej grupy teatralnej, jednak bez rezultatu. Gdy wydaje się, że śledztwo utknie w miejscu zostaje popełnione kolejne morderstwo...

Okazuje się, że Stern jest na tropie mordercy, a artykuły, które publikuje wzburzają niezadowolenie w pewnych kręgach. Czy morderstwa trójki ludzi są ze sobą powiązane? Kto za nimi stoi? Jaki motyw powodował sprawcą krwawych zbrodni? Czy policji uda się rozwiązać zagadkę, a może to dziennikarze jako pierwsi złożą w całość morderczą układankę?

Bardzo podobał mi się sposób kreacji bohaterów, a zwłaszcza Jakuba Sterna, którego poznajemy zagłębiając się w lekturę książki. Autor bardzo precyzyjnie wykreował tego bohatera. Poznamy jego najskrytsze sekrety, przeszłość oraz wątki rodzinne, nierzadko przysparzające mu problemów. Stern ma ogromną siłę perswazji i potrafi swoimi sposobami każdego namówić do rozmowy dzięki czemu udaje mu się zdobyć najskrytsze informacje przydatne w śledztwie. Nie zabraknie również bardzo charakterystycznych, ale epizodycznych postaci, które tylko wzmogą ciekawość czytelnika. „Marionetki" to kryminał w stylu retro, którego zakończenia się nie spodziewałam. Mimo że jest to kryminał, który bazuje głównie na domysłach czytelnika i zmusza do ruszenia wyobraźnią to bardzo przypadł mi do gustu.

„Marionetki" serdecznie polecam zwłaszcza fanom pisarza, ale również tym, którzy jeszcze nie spotkali się z jego twórczością a uwielbiają dobre kryminały. Książkę czyta się szybko i jest to mimo wszystko lekka lektura, dobra na długie, zimowe wieczory.