Pani Poetka Pisze | Autor: Ewa Gaworska

Coraz częściej sięgam po tomiki wierszy, co wiąże się bezpośrednio z moim pragnieniem odejścia od sztampowości; porzuceniem praktyczności, codzienności, tego co oczywiste i podane wprost.

Nieczęsto jednak zdarza mi się trafić na utwory, które tak jak teksty Ewy Gaworskiej, potrafią bez znieczulenia otrząsnąć z codzienności, otrzepać kurz minionych doświadczeń i z niezwykłą prostotą i wymownością dotknąć w człowieku tego, co na długo pozostawało niewzruszone.

Utwory Gaworskiej bez ostrzeżenia uderzyły w jedną z najczulszych strun mojej duszy, dotknęły mocniej niż niejeden wiersz, który miałam do tej pory okazję czytać. Słowa, którymi operuje pisarska wryły się w mój mózg, zbudziły uśpione sumienie i rozkazały zastanowić się nad swoim życiem. Teksty tej autorki uświadamiają kruchość ludzkiego istnienia, nie strzegą czytelnika przez podaną wprost informacją o jego marności i przemijaniu. Motywy wanitatywne przeplatają się tu z elementami będącymi prawdziwą pochwałą ludzkiego życia i peanem na jego cześć.

Wiersze Gaworskiej nie pozwalają zapomnieć o tej drugiej stronie, o miejscu, do którego bezustannie zmierzamy, stawiając raz po raz nieporadne kroki na ziemi.

Część miniatur literackich pisarski stanowi zbiór tekstów smutnych, rozbijających człowieka i o takim rozbiciu także mówiących. Autorka wielokrotnie uczula na kryzys relacji międzyludzkich, wskazuje na ich powolne umieranie, a także – kupczenie nimi. Pisarka jest osobą bardzo świadomą tego, co dzieje się we współczesnym świecie. Podmiot liryczny jej utworów doskonale wie, co znaczy „pamiętanie" o drugim człowieku nie dla samej pamięci, lecz dla budowania poczucia pozornego „świętego spokoju". Nie zapomina o tym, że dziś tak wielu z nas boi się relacji z drugim człowiekiem, interesuje się nim tylko pozornie, tylko dla zabawy, dla zasady i w ramach zabezpieczenia przed niewygodnymi pytaniami o siebie samego.
Rewelacyjnym tekstem jest utwór "pomiędzy", a także "przypomnienie".

Ten drugi w moim odczuciu, doskonale odnosi się do całego społeczeństwa uwikłanego w terminowość, sztywne ramy obowiązków i poczucie wiecznego zagonienia.

Na własnej skórze odczuwam ten tekst, będący dla mnie niczym ślad po palącym wciąż policzku wymierzonym mi prosto w twarz. Autorka posługuje się ciętą ironią, by każdemu z odbiorców uświadomić, jak wiele spraw, unoszonych przez niego do rangi najważniejszych, jest tak naprawdę błahych i jedynie ograniczających.
Pozwolę sobie go zacytować:

przypomnienie

Ósma czterdzieści pięć
Telefon piuka bo miał mi o czymś
Przypomnieć
Co to było
Umówione spotkanie
Bardzo ważny panel
Kolejny termin
Którego niedotrzymanie
Na pewno
Grozi śmiercią lub kalectwem
Coś trzeba było wysłać
Przekazać ustalić
Przeczytać oczywiście na wczoraj
Gubię się
I nagle wiem
Mgnienie
Włączam sobie przypomnienie
Że żyję [1]

Ciekawym zabiegiem zastosowanym przez autorkę jest swoista systematyka: każdy utwór rozpoczyna się na literę „p". W wielu tytułach, część wyrazów zapisana jest przy użyciu indeksu górnego. Jaki ma to cel? Niech każdy czytelnik zbada to sam.
Polecam gorąco!

[1] Ewa Gaworska, Pani poetka pisze, s.45, Miniatura, Kraków 2010.

„Pani poetka pisze" to druki tomik poezji w dorobku pani Ewy Gaworskiej, pisarki i autorki piosenek. Całość podzielona jest na trzy części: Pomiędzy, Przekaz oraz Post Scriptum. W każdej z nich odnajdziemy kilkanaście wierszy, których tytuły zawsze rozpoczynają się od litery „p". Jak pisze sama autorka wybrała tę literę alfabetu, ponieważ „p jak przypadek i pisanie (...) Oznacza grupę pierwiastków w układzie okresowym i fosfor, ale też moc (...) Dlaczego „p"- nie wiem".

Twórczość pani Ewy jest bardzo uniwersalna, przeprowadza czytelnika przez dobrze znane chyba każdemu emocje. Odnajdziemy tutaj tęsknotę za miłością, za bliskością drugiej osoby, za upływającym czasem oraz szczęściem. Nie zabraknie także kilku słów na temat związków damsko-męskich, starości (której boją się chyba bardziej kobiety) i śmierci oraz nawiązań do mitologii.

„Pani poetka pisze" to tomik bardzo melancholijny, skłaniający do refleksji nad relacjami z ludźmi, nad sobą, nad swoimi pragnieniami i życiowymi priorytetami. Zetkniemy się tutaj także z nutką sarkazmu i humorem. Widać to przede wszystkim w utworach na temat młodych pisarek, co w moim odczuciu świadczy o dużym dystansie autorki do siebie i otoczenia. Tomik polecam miłośnikom poezji, jednak przede wszystkim kobietom.

Poezja to słowo wieloznaczne, określające i wiersz, i teksty niepisane prozą, ale dla niektórych osób jest też terminem wyrażającym stany emocjonalne, sposobem patrzenia na świat i obrazem rzeczywistości kreowanej przez własny subiektywizm. Twórczość poetycka nie zawsze jest dobrze odbierana, często słyszy się, że stosowane w tworzeniu poezji środki językowe utrudniają odbiór treści. Poza tym, żeby wczuć się w ekspresywność utworu konieczny jest czas i spokój, a z tym ostatnio kiepsko... Mimo to warto poświęcić odrobinę uwagi utworom, które poruszają duszę, i chociaż na chwilę przenoszą do innego świata. Dlatego osobom lubiącym sztukę poetycką oraz tym, które wyjątkowo boją się tego typu twórczości, chciałabym polecić tomik wierszy Ewy Gaworskiej „Pani poetka pisze", który ukazuje interesującą zabawę słowem i, literą.

„mówili że to niemożliwe
że nie można latać bez skrzydeł
to nie prawda
wszystko jest poezja"[str. 59]

Niełatwo znaleźć informacje na temat autorki, a te na które trafiamy są bardzo okrojone. Jednak można dowiedzieć się z nich, że Pani Ewa na co dzień jest wykładowcą filologi polskiej, tworzy wiersze i liryczne piosenki, m.in. „Ballada na drogi złe", „Stacja jutro", czy „Dom w górach". Tomik, który chcę zaprezentować jest zbiorem kilkudziesięciu wierszy z okresu 2007 – 2009, ale to nie wszystko, wiersze nawiązują do słów zaczynających się na literę „P",
„Dlaczego „p"? - nie wiem" [str.5]

Utwory inspirowane szesnastą literą alfabetu łacińskiego prowadzą przez marzenia, świat realny, duchowy, ale też przedstawiają nastroje i obrazy istnienia. Przekaz wierszy jest jasny, autorka pisze wierszem białym, nie ubarwia na siłę swoich tekstów, posługuje się językiem nieskomplikowanym, bez zbytniej metaforyczności. Czasami rozbawi, często wywoła zadumę i rozrzewnienie, ale wprawi w zakłopotanie opisem pewnych zjawisk. Jej liryka jest poruszająca i niesamowicie ekspresywna.

„mężczyźni są jednak potrzebni
jako temat
naszych ciągłych pogwarek
w drzwiach z dzieckiem na biodrze
ponad rozlanym mlekiem
nad zimną herbatą
nad skwaśniałą zawiścią: jej to się udało
w tym wszystkim chodzi tylko o opowieść
tej bez mężczyzny nie ma
tak się ułożyło
wszystkie wątki się dłużą
i nie widać pointy
pogwarka się rozprzęga
pora pójść do domu"[str. 26]

Poezja Ewy Gaworskiej jest niespieszna, może właśnie dzięki temu w jej tekstach znajdują się celne uwagi i wyraziste nastroje. Nie trzeba główkować nad sensem wierszy, próbując odpowiedzieć na pytanie „co autor miał na myśli?". Wszystkie zebrane w tomiku teksty czyta się z prawdziwą przyjemnością, każde zdanie jest szlachetną, czystą konstrukcją, która urzeka prostotą. Dlatego grzechem byłoby nie spróbować poznać takich idealnych, harmonijnych tekstów.

Za możliwość przeczytania tomiku wierszy dziękuję Wydawnictwu Miniatura, a także portalowi Sztukater.