Klinika Chorób Duchowych Według Ewagriusza Z Pontu I Ojców Pustyni | Autor: Jan Smoła

  Kim byli Ojcowie Pustyni? To pierwsi mnisi chrześcijańscy, którzy od końca III wieku prowadzili życie samotne albo w niewielkich zgromadzeniach na pustyniach egipskich, a następnie w Syrii i Palestynie. Ich wspólną cechą była asceza: wyrzeczenie się poprzednio prowadzonego życia, rezygnacja z małżeństwa, usunięcie się na margines społeczeństwa, życie w samotności i ubóstwie wg surowej dyscypliny. Składała się na nią intensywna modlitwa, trwanie w odosobnieniu, praca, ubóstwo, liczne posty i praktyki pokutne. Zarabiali na utrzymanie prostą, rzemieślniczą pracą: wyplataniem lin i mat z sitowia, pleceniem koszyków, tkactwem oraz uprawą jarzyn czy najemną pracą przy żniwach na polach.

Ewagriusz z Pontu (ur. 345, zm. 399) byłpontyjskim mnichem, teologiem i mistykiem. Sam zapadł na ciężką chorobę duszy. Po spotkaniu ze specjalistką od duchowych chorób, Melanią Starszą, bogatą rzymską arystokratką, która po śmierci męża założyła klasztor na Górze Oliwnej i prowadziła życie mniszki, poddając się wraz ze swoją wspólnotą surowej ascezie, zerwał z przyzwyczajeniami światowego życia i szybko wrócił do zdrowia. Udał się również na pustynię egipską, tam bowiem – jak wskazała mu Melania Starsza – znajdowali się specjaliści od tego rodzaju chorób. Można więc powiedzieć, że Ewagriusz był nie tyle teoretykiem, co praktykiem z ogromną wiedzą i doświadczeniem, począwszy od swoich własnych dolegliwości. Stał się specjalistą w leczeniu chorób duchowych, można to określić także inaczej – jako specjalista od spotkania człowieka z Bogiem.

Ewagriusz opisał osiem podstawowych chorób duszy: obżarstwo (czyli nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu), nieczystość, chciwość, gniew, smutek, acedia („brak troski o własny byt i istnienie, obojętność”– w teologii wypalenie religijne, apatia (psychologia) i obojętność, tzw. choroba mnichów, duchowa „depresja”, niekiedy utożsamiana również z lenistwem lub gnuśnością), próżność i wreszcie pycha. Są one nam dziś znane (z małymi modyfikacjami) jako siedem grzechów głównych. Każda choroba jest szeroko omówiona w kontekście nie tylko duchowości, ale też cielesności – nie można bowiem oddzielić duszy od ciała, człowiek w zamyśle Boga Stwórcy ma ciało i duszę.

Każda choroba jest określona za pomocą ponad pięćdziesięciu objawów i symptomów. Główną przyczyną owych chorób jest za każdym razem jakiś demon – demon obżarstwa, demon chciwości, demon złości itd. Lekarstwem w procesie uzdrowienia i bronią jest Słowo Boże, choćby krótki akt strzelisty wypowiadany w ciągu dnia wiele razy. Ale na tym nie koniec. Jeśli już człowiek upora się z chorobami i zranieniami duszy należy stanąć do walki duchowej z konkretnym demonem i tym co zasiał w naszej duszy. A na sam koniec trzeba uwielbić Boga.

Pierwsza choroba - Obżarstwo czyli nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu, powoduje brak wstrzemięźliwości, nieumiarkowanie także i w innych obszarach naszego życia. Z czasem zaczynamy pożądać i pragnąć coraz więcej i więcej …Ewagriusz podaje strategię ataku demona, opisuje jego atak i strategię walki, następnie podaje symptomy choroby i terapię. I tak potraktowana jest każda choroba. Z obszernymi opisami, co ważne – przykładami! z życia, cytatami nie tylko z Pisma Świętego.

Mimo, że tekst jest jedynie czarno biały, to jednak jego układ pozwala nam odróżnić poszczególne cytaty, części i fragmenty. Tytuły poszczególnych rozdziałów wydrukowane są większymi literami niż te, składające się na podtytuły. Książka do najlżejszych nie należy, ale też jest to lektura wymagająca jednak skupienia i uwagi.

Na pewno będzie cennym uzupełnieniem wiedzy niejednej osoby.