Sprawa Diabła | Autor: Andrzej Jeznach

  Trochę to powieść historyczna. Trochę kryminał i trochę romans. Mieszanka wręcz wybuchowa. Pełna akcji i emocji. Powieść, w której na szali warzą się losy nie tylko jej bohaterów, ale i losy niemego miasta Jasła, które stało się kolebką wielkiej miłości. Uczucia, które zawładnęło sercem Zofii Kaczkowskiej i niemieckiego podoficera Rudolfa Simona. Jednak nie tylko mury tego miasta przyglądały się tej miłości, za którą zresztą zapłaciły wielką cenę. Podobnie zresztą jak i para kochanków, na los których miał wpływ również niejaki Walter Gentz - ówczesny starosta tego miasta. 

W tle rozbrzmiewa również historia handlarza sztuką, niejakiego Hildenbranta Gyurlitta i jego ojca, którego zagadkowa śmierć nie daje spokoju po dziś dzień nadinspektorowi Norbertowi Matule. Trzyma go bowiem w ryzach obietnica złożona ojcu, któremu ta sprawa niegdyś została odebrana. Jak się możemy domyślać z przyczyn czysto politycznych i dla zysku. To właśnie za sprawą tego śledztwa przenosimy się do małego polskiego miasteczka, gdzie za czasów wojny działy się rzeczy niezwykłe. Dobre i złe. Gdzie miłość przeplata się z nienawiścią. Gdzie dobro walczyć musiało z bezwzględnym oprawcą. Gdzie ważyły się losy wielkiej sztuki i jednego z dzieł Rembrandta. 

To co w "Sprawie diabła" ważne, to również fakt, iż historia ta nie jest tak do końca wyssana z palca. Nie jest wyłącznie literacką fikcją. Andrzej Jeznach wplótł w nią ogrom faktów historycznych, choćby tych dotyczących historii Jasła - miasteczka zniszczonego w 97 procentach. Dlaczego? Można się tylko domyślać. Prawdziwe są również postacie tej opowieści, choć w ich przypadku, autor na cele powieści znacznie je podkoloryzował. Nie wszystkim pozwolił też zachować prawdziwość imion i nazwisk. Głównym jednak założeniem Andrzeja Jeznacha przy tworzeniu tej książki była próba zrozumienia przyczyny skrajnego fanatyzmu jednego z bohaterów powieści i jego nienawiści do wszystkiego co polskie. Chęć zrozumienia tego, jak kształtowano ówczesne niemieckie pokolenie młodych ludzi, gotowych wstępować w imię miłości do ojczyzny do szeregów NSDAP. 

"Sprawa diabła" to również swoista rozprawa filozoficzna, w której pojawia się postać Nietzschego. Przywoływane są jego słowa i toczone w ich obrębie rozmowy. Sposób jednak w jaki autor wplata owe wątki w powieść sprawia ze łatwo zainteresować się filozoficzną myślą jednego z najbardziej rozpoznawanych, ale i najmniej rozumianych filozofów świata. 

Ta powieść to niesamowite bogactwo treści. Na wskroś żywych postaci i wątków, które nie sposób wyrzucić z pamięci. Powieść szalenie intrygująca. Ważna i motywująca. Historia, których chce się więcej i więcej.

Na koniec słów kilka o autorze. Andrzej Jeznach to twórca, którego życie poniosło do różnych krajów. Z wykształcenia inżynier budowy okrętów i doktor nauk ekonomicznych. „Sprawa diabła" to jego debiutancka powieść, choć nie pierwsza książka w literackim dorobku. Wzruszająca i angażująca książka, która doskonale oddaje ducha minionej epoki. Choć niekiedy przewidywalna w rozwoju akcji, wciąga czytelnika w dramatyczne losy bohaterów, pozostawiając po lekturze głębokie wrażenie. Polecam tę książkę nie tylko miłośnikom literatury historycznej, którzy szukają emocjonującej lektury, ale każdemu, kto szuka dobrej prozy. Gotowej pozostać z nim na dłużej. 

Andrzej Jeznach w swojej powieści „Sprawa Diabła” zaprasza czytelników w podróż przez kręte ścieżki zbrodni, miłości i pasji kolekcjonowania sztuki. Powieść ta, osadzona w tle II wojny światowej, prowadzi nas przez gąszcz tajemnic i intryg, łącząc fikcję literacką z autentycznymi wydarzeniami historycznymi.

Głównym bohaterem powieści jest nadinspektor Norbert Matula, który przed odejściem na emeryturę postanawia rozwikłać sprawę śmierci handlarza sztuką Hildebranda Gurlitta. Jego śledztwo prowadzi do niewielkiego polskiego miasteczka - Jasła, gdzie w czasie wojny rządził niemiecki starosta Walter Gentz, bezwzględny oprawca, który skazał miasto na zagładę. Co łączyło Gurlitta, Gentza oraz zakochaną parę – Zofię Kaczkowską i Rudolfa Simona? Jaką rolę odegrał w ich losach zaginiony autoportret Rembrandta? Czy Jasło rzeczywiście zostało zniszczone, czy też jest to tylko element wielkiej układanki?

Jeznach snuje swoją opowieść na kilku płaszczyznach czasowych, przenosząc czytelnika przez różne epizody historii. Wątki śledztwa Matuli splatają się z historią miłości Zofii i Rudolfa oraz okrucieństwem wojny, tworząc bogatą i wielowątkową narrację. Choć na początku powieści może wydawać się, że liczba wątków jest przytłaczająca, to w miarę rozwoju akcji wszystko zaczyna się klarować, a poszczególne elementy układanki zaczynają wpadać na swoje miejsca.

Autor zgrabnie łączy elementy fikcji literackiej z faktami historycznymi, co nadaje powieści autentyczności i głębi. Przyjemnie jest śledzić losy bohaterów, którzy w różnych okresach czasu stają w obliczu wyzwań, miłości i tragedii. Jeznach umiejętnie kreśli portrety postaci, ukazując ich złożoność psychologiczną oraz wpływ wydarzeń historycznych naich życie i wybory. Przekonująco oddaje również klimat epoki, ukazując traumatyczne doświadczenia oraz realia życia w czasie wojny.

W „Sprawa Diabła” znajdziemy wszystko, czego oczekujemy od dobrej powieści sensacyjnej – intrygującą fabułę, zwroty akcji, tajemnice i sekrety, które stopniowo ujawniają się przed czytelnikiem. Jednak ta książka to znacznie więcej niż tylko sensacyjna rozrywka. To także refleksja nad ludzką naturą, granicami zła i obsesji, które mogą prowadzić do zagłady.

Jeznach nie boi się poruszać trudnych tematów i zadawać trudnych pytań. Czytelnik zostaje skonfrontowany z brutalną rzeczywistością wojny oraz moralnymi dylematami, które stają przed bohaterami. Jednocześnie, poprzez historię miłości Zofii i Rudolfa, autor pokazuje, że nawet w najciemniejszych czasach może zabłysnąć iskra nadziei.

Podsumowując, „Sprawa Diabła” to powieść, która wciąga od pierwszych stron i trzyma w napięciu do ostatniej. Mimo że może być początkowo trudna do ogarnięcia ze względu na wielość wątków i bohaterów, to jednak warto poświęcić czas na jej lekturę. Andrzej Jeznach stworzył niebanalną opowieść, która pozostaje w pamięci czytelnika na długo po zakończeniu lektury. Dlatego też z całą pewnością polecam tę książkę wszystkim miłośnikom sensacyjnych powieści z głębszym przesłaniem.