Basiula | Autor: Marzena Orczyk Wiczkowska

  Lektura „Basiuli” sprawia przyjemność już od pierwszych stron. Jest dopracowana, przemyślana i rozbudza apetyt na więcej historii w tym typie.Marzena Orczyk-Wiczkowska na swoją główną bohaterkę wybiera kobietę. Twardą, bystrą, odnoszącą sukcesy w policji, jednocześnie cierpiącą na bezsenność i potwornie samotną Barbarę. Ma ona wtopić się w sielski krajobraz letniska, by przebywając na turnusie leczniczym, próbować rozwikłać aż dwie sprawy kryminalne. Nieoczekiwany wyjazd budzi w bohaterce zarówno najróżniejsze emocje jak i głęboko ukryte wspomnienia. Ona już tu kiedyś była, ale naprawdę niewiele pamięta. Czy uda jej się nie dopuścić do kolejnych kradzieży i oszustw? Czy wygra walkę z samą sobą i swoimi myślami? Kto okaże się prawdziwym złoczyńcą?

Trudno sprecyzować, na jaką półkę położyć powieść Marzeny Orczyk-Wiczkowskiej. Czy jest to kryminał retro bazujący na miejscach i wydarzeniach z przeszłości, czy też powieść obyczajowa osadzona w interesującym pod względem historycznym tle? Kryminalne wątki ważą się na szali ze społeczno-obyczajowymi i do końca nie udało mi się podjąć decyzji , które są ważniejsze. Jedno jest pewne: autorka pozostawia czytelnikom bardzo duże, swobodne pole do refleksji nad życiem i naturą człowieka. Dla niektórych pewnie i nad samym sobą, nad znaczeniem przeszłych doświadczeń dla obieranych ścieżek i układania się losów. Jest tu wiele warstw, wątków, tematów, ukrytych znaczeń oraz metafor.

W „Basiuli” pojawiają się ciekawie zarysowane postacie, barwne pod względem życiorysów, o niezwykle realnych charakterach. Z niektórymi od razu można się zaprzyjaźnić, inni budzą irytację- jak to zresztą często na letnisku bywa. A w tym towarzystwie cały przekrój społeczny, do wyboru, do koloru niczym w karcie dań. Bawidamek, diwa, samotna matka, były żołnierz itd. Intrygujące i nader interesujące towarzystwo. Co mogło ich zajmować w tamtym czasie? Jak wypoczywali? Jakie mieli rozrywki? O czym dyskutowali? Z jakimi problemami się mierzyli?

Duża dbałość o szczegóły, fotograficzna wręcz, jak i niesamowicie precyzyjnie utkane odwołania do wszelkich zmysłów sprawiają, że wraz z Barbarą w tajemny sposób przenosimy się na letnisko i stajemy jednym z wczasowiczów. Czytelnik może podsłuchać szeptane nocą słowa kochanków, nucić muzykę płynącą z gramofonu i odgonić od ucha brzęk krwiożerczego komara, czuć smak serwowanych gościom potraw, podziwiać cuda natury, a nawet spływać potem z powodu panującego wokół gorąca. Zatopienie w lekturze może skutkować np. ominięciem przystanku autobusowego, na którym wypadało wysiąść lub zdziwieniem, że za oknem pada, a przecież przed chwilą w wyobraźni tkwiło się w upale i to podczas podróży w czasie…

Ktoś mógłby rzec, że przez długi czas w powieści niby nic się nie dzieje. Niby, a jednak: każde spotkanie, każda dyskusja, westchnięcie lub gest mogą mieć znaczenie dla sprawy tajemniczych kradzieży w okolicy Basiuli. To tak ma właśnie być. Ta specyficzna powolność i szczegółowość kolejnych wydarzeń daje możliwość analizowania całej sytuacji krok po kroku, a także wrażenie realnego towarzyszenia policjantce w jej działaniach śledczych.

Powieść „Basiula” kończy rozgrywki z czytelnikiem, wciskając go w przysłowiowy fotel, powodując eksplozję emocji i otwierając głowę na wiele pytań bez odpowiedzi: także tych o moralny charakter czynów. Ostatnie strony są zaskakujące, obfitujące w rzeczy nieprzewidywalne, trzymające w napięciu.

Doskonałym rozwiązaniem i strzałem w dziesiątkę jest zastosowanie powiększonego druku, zaskoczyć też może niecodzienny format publikacji. Według mnie na plus.