Idąca Śmierć | Autor: Stanisław Czosnowski

       Krakowskie Wydawnictwo IX specjalizuje się w literaturze grozy, fantastyce, nie zaniedbując w żadnym razie klasyki tychże gatunków. Odświeża i przywraca nam zapomniane nie wiadomo czemu, bo przecież wartościowe, tytuły, odkurza nazwiska pisarzy, do których warto sięgnąć mimo upływu czasu, pogrzebać gdzieś z tyłu półek, poszukać w sieci i cieszyć się świetną lekturą. Seria „Niesamowitnicy” pełni między innymi taką właśnie rolę. Wydano w niej między innymi zbiór znakomitych opowiadań „Idąca śmierć” Stanisława Czosnowskiego, do dzisiaj zupełnie nieznanego mi autora literatury fantastycznej z nutką niesamowitości rodem z salonu, gdzie pośrodku stoi stolik do seansów spirytystycznych, tak popularnych w dwudziestoleciu międzywojennym. Zbiorek jest niewielki, to zaledwie 9 opowiadań zapisanych na nieco ponad 120 stronach. Jednak przyciągają swoją innością, umiejętnie tworzonym i podsycanym klimatem nieuchronnie zbliżającego się… czegoś strasznego.

       Los nie zależy już od człowieka, gdy przychodzi pora na nieuniknione (czytaj: śmierć), traci on jakikolwiek wpływ na bieg wydarzeń, czuje tylko nadciągającą moc, której nie zdoła się oprzeć. Los, Bóg, siła, cokolwiek to jest, bawią się nami, jak w opowiadaniu „Szpieg”, kiedy nie wiadomo, kto bardziej się boi: ten, który ma umrzeć, czy ci, którzy muszą wykonać na nim wyrok. Niekiedy pod wpływem omamów popada się w obłęd (a może to nie są omamy, tylko coś wśliznęło się przez uchylone nieopatrznie odrzwia z innego wymiaru), innym razem grozę budzi zwierzę lub zegar, który trzeba obłaskawić. Zbłąkane dusze, bojące się śmierci i nierozliczone z życiem, potworny strach przed nadchodzącą śmiercią, gdy nie wie się, co jest po tej drugiej stronie. Człowiek w obliczu śmierci zawsze pozostaje samotny, nawet gdy ma wokół siebie ludzi, to w tę ostatnią drogę musi wyruszyć sam, z całym bagażem niepewności, jaki go przytłacza.

       Klimat opowiadań jest odczuwalny każdą komórką ciała, podnosi ciśnienie, groza wytrzeszcza na nas swoje czarne ślepia zza liter tekstu, który jest przy tym pisany urzekająco, malowniczo, z zastosowaniem poetyckiej metaforyki i plastyczności opisu. To walory, o jakie dzisiaj trudno, a które niezwykle silnie wpływają na odbiór treści, ułatwiają nam wejście do tej niepokojącej, złowieszczej krainy.

       Na koniec zostajemy z refleksją dotyczącą życia i śmierci, fatalizmu tej drugiej i z zagadką, jakie jest owo życie po życiu, o ile jest… gdzież to wówczas wędruje nasza dusza i czy ma szansę na powrót w innym wcieleniu.