Bez Powrotu Tom 5 Julia Krawiec | Autor: Marta Zaborowska

Uwielbiam powieści kryminalne, ale jestem dość wybredna w tej kwestii. Na rynku książkowym nowości o tematyce zbrodni pojawiają się niczym grzyby po deszczu, a w takim gąszczu idzie się zgubić. Poza tym, powieść kryminalna jest dość schematycznym tworem, więc powtarzanie się pewnych motywów jest niemalże wpisane w jej istnienie. Naprawdę trudno jest znaleźć kryminał, który zaskoczyłby czymś nowym. Dotyczy to również polskich powieści, które bardzo często powielają lub nieznacznie przekształcają wzory zaczerpnięte z beletrystyki amerykańskiej, czy skandynawskiej. Istnieją jednak autorzy, których kryminały podobają mi się niezmiennie. Na myśli mam na przykład utwory Katarzyny Puzyńskiej, czy Marty Zaborowskiej.

Przyznam, że z utęsknieniem czekałam na kolejny tom cyklu o Julii Krawiec, choć autorka nie raz zarzekała się, że historia Julii jest zamknięta, a co za tym idzie, nie będzie kontynuacji jej losów. Nie możecie sobie wyobrazić mojej radości, gdy te wieści się nie potwierdziły. ,,Bez powrotu” to piąty tom, w którym nie zabrakło zagadek kryminalnych oraz tajemnic, które główna bohaterka musi rozwikłać. Jednakże tym razem czeka ją sprawa bardziej wymagająca, dotykająca jej osobiście. Na horyzoncie pojawia się Lidia, przyrodnia siostra Julii, która w czasie rodzinnego spotkania wyjawia, że ma spore problemy. Zanim zdąży o nich opowiedzieć, znika w niewyjaśnionych okolicznościach. Zaginiecie Lidii to tak naprawdę preludium do makabrycznych wydarzeń. Podczas poszukiwań siostry detektyw Krawiec natrafi na serię brutalnych morderstw kobiet, które zostały pozbawione życia zgodnie z kluczem znanym jedynie mordercy.

,,Bez powrotu” to naprawdę świetnie napisany współczesny kryminał, który czyta się z ogromnym zainteresowaniem. Powieść zaskakuje czytelnika bardzo dobrym warsztatem pisarskim autorki, której udało się zgrabnie połączyć ze sobą wiele wątków. Każda z przedstawionych historii nie była jednoznaczna i poprzedzona była dogłębną analizą. Prawdę mówiąc, to nic nie było oczywiste i właśnie dzięki temu miało się ochotę spędzać z książką coraz dłuższe chwile. Podczas czytania stale byłam zaintrygowana opisywanymi zdarzeniami i z niecierpliwością oczekiwałam tego, co wydarzy się dalej oraz jak z pozoru nie mają ze sobą powiązania wątki zostaną ukazane.

Ogromną zaletą tej powieści są dogłębne analizy psychologiczne bohaterów, z których Marta Zaborowska jest znana. Niewielu autorów polskich kryminałów potrafi dokonać dokładnej analizy zachowania i motywacji postaci. Dotyczy to zarówno głównych bohaterów, jak i postaci z dalszego planu. Najciekawsze w tych portretach psychologicznych jest to, iż oddają one wiernie osobowość każdej z postaci oraz ukazują jej zalety, ale i wady. Nawet w przypadku Julii Krawiec, autorka ukazuje te strony jej osobowości, które sprawiają, że trudno ją polubić. Julia jest oschła, zdystansowana i nie każdy rozumie jej sarkastyczne uwagi, jednakże te cechy bledną w momencie, gdy obserwujemy jej działania jako detektywa. Wówczas prezentuje się ona jako osoba nieustępliwa, która nie idzie na ustępstwa, a jej podążanie za prawdą bez względu na to jaka ona jest, jest naprawdę godne podziwu. Julia to osoba, którą trudno polubić, ale którą podziwia się za wytrwałość.

Dla tych z Was, którzy do tej pory nie mieli okazji poznać twórczości Marty Zaborowskiej mam dobrą wiadomość. ,,Bez powrotu” nie jest bezpośrednią kontynuacją poprzednich tomów poświęconych Julii Krawiec, to osobna opowieść, więc można przeczytać tę powieść bez obaw o to, że nie będziecie wiedzieć nic o bohaterce serii.

Cóż więcej mogę napisać? Ponownie Marta Zaborowska zaskoczyła mnie ilością tajemnic do odkrycia i dogłębną analizą psychologiczną bohaterów, dzięki czemu można było lepiej zrozumieć ich czyny i motywacje. Intryga kryminalna została zbudowana tak interesująco, że nie mogła się oderwać od książki i ze zniecierpliwieniem oczekiwałam wyjaśnienia zagadki zaginięcia Lidii.

„Bez powrotu” Marty Zaborowskiej to piąta część cyklu, którego tomy łączy postać Julii Krawiec. Wiem, że wcześniejsze powieści czytałam, gdyż główną bohaterkę kojarzę, natomiast – szczerze mówiąc – nie utkwiły mi w pamięci żadne konkretne wątki i wydarzenia. Podchodziłam więc do lektury zupełnie na świeżo i było to spotkanie bardzo satysfakcjonujące.

Na tej właśnie podstawie mogę stwierdzić, że jeśli ktoś chciałby rozpocząć lekturę właśnie od „Bez powrotu”, nic nie stoi na przeszkodzie. Zawirowania fabularne są opisane precyzyjnie, a szczegóły wątków osobistych, do których często odwołuje się Zaborowska, można sobie dopowiedzieć na bazie kontekstu.

Sama akcja toczy się dość szybko. Oto czytelnik trafia w sam środek sytuacji, w której Julia Krawiec poznaje swoją przyrodnią siostrę Lidię. Ta próbuje opowiedzieć jej o niepokojących zdarzeniach, które rozgrywają się w jej życiu, jednak zanim dojdzie do jakichkolwiek konkretów, znika. Niebawem Julia i komisarz Górny natrafią na trop brutalnej zbrodni, niechybnie łączącej się z serią morderstw.

„Bez powrotu” to propozycja na uważną lekturę. Przemawia za tym nie tylko grubość książki, ale również stopień skomplikowania świata przedstawionego. Czytelnik dostaje do ręki solidną powieść psychologiczną, z żywym i dobrze przemyślanym tłem obyczajowym. W pewnym momencie irytować może co prawda postać Julii, która na gruncie zawodowym jest przez autorkę wyraźnie wywyższana, natomiast prywatnie nie radzi sobie z życiem. Być może jednak dzięki temu staje się czytelnikowi bliższa, a niektóre jej rozterki – jak na przykład refleksje po „scenie łazienkowej” – są wyjątkowo realne i bliskie czytającemu.

Powieść Zaborowskiej ma szczególny klimat: mroczny, nieco niepokojący, gęsty. Akcja na szczęście co jakiś czas przerywana jest humorystycznymi lub miłosnymi wątkami, co pozwala trochę rozbić napięcie i zdecydowanie pomaga w czytaniu. Niedopowiedzenia budowane są w różny sposób: czasami odpowiedzialny jest za nie tzw. cliffhanger, czyli zawieszenie wydarzeń, czasem efekt pozwalają uzyskać opisy miejsc zbrodni, nerwowość postaci i prowadzone przez nie dialogi. Bohaterowie są wyraziści, pełni indywidualnego charakteru i prawdziwi, co również stanowi istotną zaletę świata przedstawionego.

Nie mamy tu do czynienia z dynamicznym rozwojem wydarzeń. Całe śledztwo bazuje głównie na analizach dowodowych, domysłach, szukaniu wskazówek, licznych rozmowach. Mimo to nie odczuwałam znużenia, czytając „Bez powrotu”. Przeciwnie, mimo znacznej objętości – około 500 stron – powieść przeczytałam właściwie w dwa wieczory. Zakończenie sprawiło, że poczułam się usatysfakcjonowana. Mimo że podczas czytania miałam wrażenie, że wątki nie połączą się w sensowny sposób, autorce udało się to zrobić logicznie i spójnie.

Poza samą zagadką kryminalną znalazły się tu refleksje filozoficzne, odniesienia do symboliki, powiązań z kulturą, obrzędami, duchowością. Zaborowska porusza także niełatwy temat psychologii dziecięcej, a zwłaszcza szczególnego postrzegania kwestii śmierci przez najmłodszych. Tutaj staje się ona nieodłączną częścią życia. Inaczej spogląda na nią kilkulatek, inaczej socjopatyczny morderca, a jeszcze inaczej dorosły, któremu udało się ją oswoić.

„Bez powrotu” to znakomita powieść kryminalna, z dobrze opracowanym tłem obyczajowym i umotywowaną psychologią. Marta Zaborowska niewątpliwie ma swój styl pisarski, którego trzyma się konsekwentnie, od początku do końca. Udało się jej osiągnąć efekt zaskoczenia, jednocześnie rozładowując napięcie, które budowała przynajmniej od połowy powieści. Myślę również, że takiego finału nie przewidział niejeden fan gatunku. Niech poziom mojego usatysfakcjonowania podsumuje fakt, że postanowiłam powrócić do wcześniejszych części cyklu, aby przypomnieć je sobie i sprawdzić, czy są na równie dobrym poziomie.