Mistrz Ryszard Przybylski (1928-2016) In Memoriam | Autor: Praca Zbiorowa

Zbiór opracowań i refleksji wydany na cześć Ryszarda Przybylskiego opiewa przede wszystkim zmysł artystyczny i eseistyczny wspomnianego humanisty, jednak robi to na różne sposoby. Czternaście różnych artykułów naukowych dotyczy poszczególnych dziedzin życia pisarskiego mężczyzny, a każdy z nich skupia się na jednym wybranym wątku lub też określonej przestrzeni tematycznej. Zadaniem opowiedzenia w sposób optymalny i wyczerpujący zajmują się różni badacze literaccy – zarówno ci, którzy wydają się być zafascynowani przede wszystkim kontaktami osobistymi i zawodowymi z innymi wybitnymi twórcami epoki Przybylskiego, jak i ci, którzy bardziej skupiają się na hermetycznej twórczości eseisty. Można zatem śmiało powiedzieć, że każdy z opublikowanych artykułów traktuje o Przybylskim i jego życiu inaczej, różnorodnie, tworząc tym samym pewnego rodzaju kompendium wiedzy na jego temat, a także wnikliwy klucz do interpretacji jego wybitnych i wyjątkowych tekstów.

Tym samym, możemy śledzić różne oblicza artysty – widzimy go jako dozgonnego i serdecznego przyjaciela Tadeusza Różewicza, czy też jako bystrego interpretatora przestrzeni polskiej oraz rosyjskiej. Jeszcze inny tekst, autorstwa Marcina Cieleckiego ujmuje Przybylskiego w ramy sztukmistrza pisarstwa i analizuje jego styl kreacji, co jawi się poniekąd jako podręcznik techniczny i warsztatowy, mający nauczyć, w jaki sposób należy pisać o rzeczach dla nas ważnych. Kolejne artykuły badawcze skupiają się przede wszystkim na określonych dziełach twórcy, stanowią indywidualną i rzetelną analizę najważniejszych utworów w jego dorobku. Mimo takiego szerokiego rozgałęzienia tematycznego najbardziej będzie zaciekawiać fragment traktujący o osobistej korespondencji ze wspomnianym już Tadeuszem Różewiczem. Choć oczywiście jest to moja subiektywna opinia, listy pisarzy, poetów, czy też innych artystów stanowią nie lada gratkę dla wielbicieli ich twórczości – dzięki nim możemy poznać mistrza od tej bardziej osobistej strony, zrozumieć jego relację z otoczeniem i światem zewnętrznym. Nie zapoznajemy się z nim już pośrednio za pomocą utworów, tylko bezpośrednio – poznajemy aktualne myśli, refleksje, stosunki międzyludzkie, które chyba najbardziej stanowią o jestestwie każdego człowieka.

Od strony czysto technicznej zbiór ma charakter stricte naukowy. Twórcami artykułów są tu przeważnie naukowcy, absolwenci kierunków humanistycznych, którzy do analizowania dzieł i życia Przybylskiego podeszli bardzo profesjonalnie, niejednokrotnie odwołując się do innych książek i opracowań. Jednak to naukowe zacięcie nie przeszkadza w zrozumieniu intencji twórcy, czytelnik bez problemu będzie mógł poradzić sobie z analizą, a co więcej, będzie mógł dogłębniej wniknąć w eseistykę tytułowego mistrza. Oczywiście przed lekturą tego opracowania zbiorowego należałoby zapoznać się z samymi dziełami Przybylskiego – bez tego raczej nie zrozumiemy przesłania poszczególnych autorów artykułów. Co ważne, możemy wybierać te teksty, które w danym momencie nam przypadną do gustu. Nie musimy czytać od przysłowiowej „deski do deski”. Myślę, że warto byłoby połączyć lekturę samych dzieł eseisty z opracowaniem – na świeżo, żeby móc uzupełnić swoje własne przemyślenia naukowymi teoriami, które być może będą się ze sobą pokrywać, albo, co ciekawsze – zdecydowanie się od siebie różnić. Podsumowując, to zbiorowe opracowanie dzieł i życia Przybylskiego jest materiałem skończonym, bardzo dobrze przygotowanym, zarówno pod względem merytorycznym, jak i artystycznym. Warto podkreślić, że jest to także swoista biografia literacka, która może stanowić całkowity obraz interpretacyjny, choć oczywiście warto zapoznać się z innymi opracowaniami powstałych za pomocą ręki mistrza esejów. Gorąco polecam wszystkim zagorzałym humanistom, którzy chcieliby pobawić się we wnikliwą interpretację tychże dzieł z małą pomocą znawców i fachowców.