Dziwka | Autor: Anna Mazurek

Debiuty mnie pociągają, bo zawsze niosą ze sobą wielka dozę niepewności i często są niespodzianką, tą miłą. Tak jest również w przypadku „Dziwki” Anny Mazurek, do której przekonała mnie ascetyczna okładka oraz zapowiedź odkrywania kryminalnej tajemnicy. Książka jest jednak bardzo nieoczywista, a do tego bardzo gorzka, zaskakuje dojrzałością i perfekcyjnym warsztatem autorki.

Akcja rozpoczyna się w momencie, kiedy para starszych ludzi wybiera się w podróż z dwójką wnuków, a podczas postoju przez przypadek odnajdują w lesie zmasakrowaną, młodą kobietę, która jednak jeszcze żyje. Wkrótce jednak umiera w szpitalu, a złożone przedtem zeznania nie wnoszą nic do sprawy poszukiwania sprawców jej pobicia. Do rodzinnego miasta akurat wraca Mery Malinowska, która dawno temu przyjaźniła się z zamordowaną Weroniką i rozpoczyna prywatne śledztwo. Wchodzi na drogę prowadzącą do prawdy odnawiając stare znajomości, odwiedzając szemrane speluny rojące się od naćpanych, snujących się bez świadomości ludzi, spotykając podejrzanych, dziwnych sąsiadów podsłuchujących przez drzwi wszystko, co się dzieje za nimi, sięgając po wpisy facebookowe i internetowe dyskusje. Jej śledztwo prowadzi do zaskakującej prawdy o tym, co się w życiu Weroniki rzeczywiście wydarzyło. Jednocześnie, niejako w międzyczasie odkrywamy, jaką dramatyczną przeszłość sama Mery kryje pod fasadą ułożonego, spełnionego, usłanego sukcesami życia.

Teoretycznie mamy tutaj do czynienia z historią kryminalną, bo zaczyna się od brutalnego morderstwa, a w trakcie śledzimy dochodzenie w spawie jego sprawcy. Mamy wgląd w policyjne przesłuchania i wszelkie informacje gromadzone przez służby, ale przede wszystkim zapis wspomnień Mery, jej dotychczasowe znajomości i szaloną podróż przez ciemne, ponure, szemrane kluby, squaty, historie opowiadane przez ludzi, z którymi spotykała się Weronika. W praktyce dostajemy gorzki utwór o życiu. Świat przedstawiony w książce jest wypełniony nieutulonym bólem, smutkiem, rozpaczliwym chwytaniem się czegokolwiek, by nie utonąć w morzu rozpaczy. Ludzie przechodzą obok siebie, nie dostrzegając się wzajemnie, ich świadomość jest też zamroczona różnego rodzaju substancjami chemicznymi, niekoniecznie narkotykami. Do tego jest też światem wypełnionym pornografią i brutalnymi aktami seksualnymi.

Książka dotyczy wielu problemów, nie tylko przestępstwa, czy niepokojącej diagnozy miejskiej społeczności. To również głos w kwestii depresji, autodestrukcji oraz powrotu do normalnego życia po przeżytej traumie, a także traktowania ofiar przestępstw seksualnych, kiedy zwykle mądrość ludu każe przypuszczać, że są one same sobie winne. Autorka dopuściła do głosu anonimowych użytkowników Internetu, którzy bezimiennie wypowiadają się o przestępstwie nie znając kompletnie realiów i życia jego ofiary.

Anna Mazurek stworzyła książkę wymagającą, trudną, smutną, ukazującą świat szaleństwa i prób zagłuszenia rzeczywistości poprzez upojenie alkoholowe, narkotyczne, czy oddawanie się ryzykownych zachowaniom seksualnym. Taka literatura narzuca konieczność skupienia, wczytywania się w każde symboliczne słowo, śledzenie wątków i dostrzeganie drobiazgów, które maja tutaj kluczowe znaczenie. Czytałam ją w napięciu i z prawdziwą przyjemnością oraz przekonaniem, że obcuję z dobrą, ambitną literaturą sączącą się prosto do duszy. Z pewnością spodoba się wielbicielom książek mrocznych, ponurych, obsesyjnych i nieoczywistych. Została dobrze napisana, konstrukcyjnie też nie mogę jej niczego zarzucić. Porywa stopniowo, odkrywając rzeczywistość krok po kroku, a każde nowe wydarzenie z życia bohaterów nadaje nowe znaczenie ich dotychczasowym poczynaniom. Akcja wciąga, a zakończenie zaskakuje, nie można oczekiwać nic więcej od dobrej literatury. Spotkanie z „Dziwką” zmusza mnie niejako do bliższego przyjrzenia się wydawnictwom Fundacji Ha!art, nie mówiąc już o śledzeniu twórczości samej autorki.