Szarańcza | Autor: Gabriel García Márquez

Niektórzy pisarze nie muszą używać wielu słów, by stworzyć historię, która na długo zapada w pamięć, w skromnej pod względem objętości książce potrafią zawrzeć bogaty materiał do przemyśleń. Do takich twórców z pewnością można zaliczyć Gabriela Garcię Márqueza, laureata literackiej Nagrody Nobla, autora m.in. doskonale znanych wszystkim tytułów: "Miłość w czasach zarazy", "Sto lat samotności" czy "Kronika zapowiedzianej śmierci". Od 2017 r. wydawnictwo Muza wznawia utwory Márqueza, wyposażając je w piękne, eleganckie okładki. Ostatnio w księgarniach pojawiła się jego debiutancka, napisana w latach 50. XX w., powieść pod tytułem "Szarańcza".

Dla mieszkańców podupadłego Macondo nastał wspaniały dzień - ten, którego wyczekiwali od dziesięciu lat. Dzień zasłużonej nagrody. Dzień zemsty. Miejscowy lekarz, który niegdyś odmówił miasteczku pomocy, wydał ostatnie tchnienie, co oznacza, że wreszcie poniesie karę za swój niegodny czyn - nie zostanie pochowany, zgnije w domu, w którym zamknął się przed światem. W Macondo jest jednak ktoś, kto ma odwagę sprzeciwić się woli sąsiadów i próbuje zorganizować pogrzeb.

Kolumbijski pisarz uczynił narratorami swojej powieści trzy osoby, reprezentujące trzy pokolenia - pułkownika, jego niespełna trzydziestoletnią córkę i jedenastoletniego wnuka. Każde z nich inaczej postrzega rozgrywające się wydarzenia, koncentruje się na innych sprawach, jednak ich refleksje, uczucia i wspomnienia splatają się w jedną spójną historię, wyraźnie nawiązującą do dramatycznych dziejów Antygony. Związek powieści z tragedią Sofoklesa możemy zauważyć już na samym początku, bo właściwą treść tej pierwszej poprzedza cytat z drugiej.

Márquez zabiera czytelników do owładniętego gniewem miasteczka, by opowiedzieć o postaci dziwnej, owianej aurą tajemnicy. Informacje o osobliwym lekarzu otrzymujemy stopniowo, z każdą kolejną stroną jego obraz staje się ostrzejszy, bogatszy w szczegóły, jednak nie wszystko zostaje wyjaśnione. Dowiadujemy się, w jakich okolicznościach mężczyzna pojawił się w Macondo i jakie prowadził życie, jak reagowali na jego zachowanie inni mieszkańcy miasteczka. Wypowiedzi i poczynania doktora czynią z niego postać niejednoznaczną, skomplikowaną - taką, którą trudno w pełni zrozumieć i sprawiedliwie ocenić.

Na uwagę zasługuje oczywiście świetny styl autora, który z pewnością nie będzie zaskoczeniem dla nikogo, kto już wcześniej spotkał się z prozą Márqueza. To twórca, który nie każdemu przypadnie do gustu - historie, które opowiada mogą niektórych nudzić albo i drażnić - ale konstruowanym przez niego opisom nie sposób odmówić plastyczności i silnego oddziaływania na wyobraźnię czytelnika.

"Szarańcza" to powieść ciekawa, pełna symboli, zostawiająca mnóstwo miejsca na własne pomysły i interpretacje odbiorców, zmuszająca do zastanowienia nad kilkoma problemami etycznymi. Choć akcja nie toczy się w szalonym tempie, śledzi się ją z zainteresowaniem, niecierpliwie wyczekując kolejnych elementów intrygującej układanki, która ostatecznie okazuje się niekompletna. Czytelnik musi sam wypełnić pozostawione przez autora luki - dzięki temu można odczytywać treść na różne sposoby, wielokrotnie powracać do książki i za każdym razem widzieć ją nieco inaczej. A dyskusja na jej temat z innymi czytelnikami może być bardzo ciekawym doświadczeniem.

Gabriel Garcia Márquez ma w swoim dorobku o wiele lepsze utwory, ale i tego debiutanckiego niektórzy pisarze mogliby mu pozazdrościć. "Szarańcza" bez wątpienia należy do powieści, które warto i wypada przeczytać. Na zapoznanie się z jej treścią wystarczy jedno popołudnie, więc nie sposób zasłaniać się brakiem czasu. Zdecydowanie polecam.