Pułapka Dlaczego Myślenie Ekonomiczne Blokuje Innowacje I Postęp? | Autor: Jacek Giedrojć

Już sam tytuł najnowszej książki Jacka Giedrojcia sugeruje, że jej główny bohater, będzie bohaterem negatywnym. Jest nim pewnego rodzaju ideologia, którą określił Autor mianem myślenia ekonomicznego, a która, jak sam przyznaje, jest szalenie ostatnio popularną wersją neoklasycznej ekonomii czyli nurtu, który w dzisiejszych czasach wyraźnie dominuje.

Autor w swojej pracy stara się odpowiedzieć na pytania dlaczego myślenie ekonomiczne psuje gospodarkę, politykę i społeczeństwo oraz jak utorowało drogę do władzy populistom po obu stronach oceanu. W konsekwencji tego politycy zaczęli traktować obywateli jak klientów i doprowadzili do pogłębienia nierówności społecznych wypaczając tym samym wiele kanonicznych pojęć i zjawisk. „Przede wszystkim chcę pokazać, jak neoklasyczna teoria psuje kapitalizm” – pisze Giedrojć we wstępie, choć trzeba od razu zaznaczyć, że jego książka nie jest krytyką kapitalizmu, lecz bezrefleksyjnego kultu systemu, który wyjałowił świat z wartości. Myślenie ekonomiczne wypacza sens istnienia korporacji, prowadzi do zastoju. Psuje politykę i prawo, które przestają służyć społeczeństwu. Kiedyś idee wielkich ekonomistów pomagały budować potęgę świata zachodniego. Dzisiejsze myślenie ekonomiczne – jest tytułową pułapką.

Jacek Giedrojć jest założycielem Warsaw Equity Group, firmy inwestycyjnej która od początku lat 90. wspiera własnym kapitałem rozwój polskich przedsiębiorstw. Jest doktorem nauk społecznych oraz absolwentem studiów MBA na uniwersytecie Harvarda. Jego poprzednia książka nosi tytuł Competition, coordination, social order (2017). W czasie wolnym podróżuje, gra w golfa, żegluje i nurkuje. „Pułapka”, którą właśnie opublikował wyrosła, jak sam mówi, z frustracji praktyka gospodarczego. Opisując swoje doświadczenia w pracy zawodowej dokonuje Autor swoistej operacji na żywym organizmie, pokazując jak opisywane przez niego mechanizmy funkcjonują w praktyce. Namiętnie posługuje się konkretnymi przykładami, snując szalenie logiczne wywody, a choć posługuje się czasem terminologią ekonomiczną, to jednak styl jego wypowiedzi i sposób argumentacji czyni ów wywód łatwo przyswajalnym. Oczywiście rzecz wymaga skupienia i pewnie nie każdy będzie dobrze się przy niej bawił spędzając czas na plaży, z drugiej jednak strony daleko jej do rozpraw naukowych pisanych hermetycznym językiem i suchym naukowym stylem.

„W ekonomicznym myśleniu każdy znajdzie coś dla siebie. Jest to podejście swobodnie czerpiące z różnych źródeł. Od konserwatystów bierze mroczny pogląd na naturę ludzką, afirmację skutecznego państwa, szacunek dla prywatnej własności. Natomiast liberałowie odnajdą się w aspektach dotyczących wolności wyboru, sceptycyzmu wobec możliwości państwa oraz niechęci do kształtowania przez władze preferencji.”

Autor chciałby, by jego najnowsza praca stała się punktem wyjścia do dyskusji o przyszłości, o kształtowaniu się nowej filozofii społecznej, która mogłaby zastąpić toksyczne jego zdaniem ekonomiczne myślenie. Jest nadzieja, że może się tak stać, bo „Pułapka” faktycznie zmusza do zastanowienia się i daje silny impuls do podjęcia debaty. Wyraźnie też wskazuje środowiska utożsamiane z liberalnymi, jako na te, które rzeczoną debatę miałyby podjąć w imię obrony liberalnej demokracji. W obecnym czasie, gdzie do głosu dochodzą i zaczynają dominować tendencje populistyczne, głos Autora jest szczególnie ważny i warty pogłębionej refleksji, bo perspektywy są bardzo niewesołe.

Mimo stanowczych i ostrych tez, udaje się zachować Autorowi światopoglądową neutralność. Dzięki czemu trudno zarzucić mu koniunkturalizm, czy doraźną propagandę i trzeba by naprawdę dużo złej woli, by nie podjąć dialogu z tym, co Giedrojć próbuje czytelnikowi przykazać i do czego go zainspirować. To pozycja zdecydowanie dla ludzi z otwartymi umysłami, którzy chcieliby otworzyć je jeszcze bardziej.