Ukrzyżowany Mówca | Autor: Stanisław Papczyński

„Ukrzyżowany mówca” to zbiór kazań o męce Pańskiej. Po raz pierwszy opublikowano je w 1670 roku w Krakowie. Autorem był ojciec Papczyński. Bezpośrednim powodem do napisania zbiorku kazań była najprawdopodobniej potrzeba przekazania jakiejś części społeczeństwa ofiary Chrystusowej. Kazania były przeznaczone na zbliżający się okres Wielkiego Postu. Styl, jakim posługuje się autor, jest właściwy dla baroku – dostojny i ozdobny. Sporo tu cytatów z Pisma Świętego. Wydanie, o którym dzisiaj nieco wam opowiem, jest dopiero czwartą edycją tego zbiorku. Po raz pierwszy przepisano je ze starodruku i wydano metodą powielaczową w Rzymie w 1959 roku, ponieważ badano pisma ojca Papczyńskiego pod kątem jego beatyfikacji. Kolejne wydanie ukazało się w Warszawie w 1998 roku i to ono stało się podstawą do niniejszego tłumaczenia. Tyle dowiadujemy się ze wstępu, a jakie są moje wrażenia po lekturze?

Podeszłam do niej jako literaturoznawca, którym z wykształcenia jestem. Nie starałam się odczytywać słów ojca Papczyńskiego przez pryzmat współczesnych czasów, bo miałam ciągle z tyłu głowy to, kiedy one zostały napisane. Wy także musicie mieć tego świadomość. To już dość wiekowy zbiór kazań, więc mentalność ich głosiciela również jest nieco archaiczna. I nie są to jego słowa, ale tłumaczenie z łaciny, bo to ona była językiem oryginału. Czy całość jest trudna w zrozumieniu? Nie powiedziałabym, chociaż moim zdaniem słowa ojca Papczyńskiego na tamte czasy mogły być nie dla wszystkich zrozumiałe. Uważam, że prości ludzie mogliby mieć problem z ich właściwą interpretacją. W sumie ja też nie wiem, czy właściwie je odczytuję.

To nie była prosta lektura. Nie byłam w stanie przeczytać jej na raz, chociaż publikacja wcale nie jest gruba. Liczy sobie niecałe 100 stron, więc zasadniczo można ją przeczytać w parę godzin. Ja jednak nie umiałam tego zrobić. Zdecydowanie lepiej czytało mi się to we fragmentach. Dawałam sobie czas na przetrawienie tego, co przeczytałam, i zastanowienie się nad tym, co autor chciał mi przekazać.
Czy to jest lektura dla każdego? Mam problem z odpowiedzeniem na to pytanie. Nie chcę, żeby ktoś się poczuł urażony, ale uważam, że to nie jest książka dla każdego. Młodych ludzi może pokonać. Starsi nieco lepiej sobie z nią poradzą. Zwłaszcza jeśli są dobrze rozeznani w licznych biblijnych imionach, bo tych tutaj pojawia się sporo. Właściwie każde kazanie jest nimi dość hojnie okraszone. Czy to nagromadzenie się postaci w jakiś sposób się broni? Moim zdaniem tak, ale możecie się też o tym przekonać sami.

Jak już wspomniałam, ten zbiór kazań jest przeznaczony na okres Wielkiego Postu, ale myślę, że można go spokojnie czytać poza nim. Mam problem z określeniem, kto będzie tą publikacją zainteresowany.

Pewnie księża będą chcieli ją przeczytać, choć nie wiem, czy nie zapoznawali się z nią na studiach. Nie wiem, co tam się przerabia. Myślę, że literaturoznawcy też chętnie przeczytaliby tę książkę. Przede wszystkim po to, żeby zobaczyć, jak w tamtych czasach pisało się kazania. Odradzam sięganie po tę publikację osobom niewierzącym. Nie znajdą tutaj dla siebie nic ciekawego i tylko zmarnują swój czas. Najlepiej będzie, jeśli sami zdecydujecie, czy chcecie sięgnąć po lekturę. Stanowi pewne wyzwanie, ale nie jest pisana dla samej idei pisania, więc coś po przeczytaniu jej w głowie zostaje.