Sułtan | Autor: Demet Altinyeleklioglu

Wraz z pojawieniem się serialu ,,Wspaniałe stulecie” w Polsce wzrosło zainteresowanie kulturą turecką, a zwłaszcza okresem istnienia Imperium Osmańskiego. Kwestią czasu było więc pojawienie się powieści tureckich pisarzy na rynku wydawniczym. W bardzo krótkim czasie bestsellerami stała się seria poświęcona kobietom z haremu, czyli sułtance Hurrem, jej córce Mihrimah oraz sułtance Kosem. Ich autorka czyli Demet Altinyeleklioglu szybko została okrzyknięta mistrzynią powieści historycznej, a jej twórczość porównuje się do Philippy Gregory.

Najnowsza powieść tureckiej pisarki ,,Sułtan” tym razem poświęcona jest mężczyźnie, którego żywot uznawany jest za kontrowersyjny i owiany wieloma tajemnicami. Tytułowym sułtanem jest Cem (Dżem) syn Mehmeda Zdobywcy i serbskiej księżniczki Adrianny znanej jako Cicek. Jak każdy syn władcy Cem wychowywał się w dostatku, ale i pod opieką specjalnie wyselekcjonowanych nauczycieli i doradców. W bardzo młodym wieku został zesłany do jednej z prowincji, by jak głosi tradycja, nauczyć się rządzenia. Jednakże prawda okazuje się okrutniejsza – dorastający syn staje się dla sułtana zagrożeniem, dlatego musi zostać wysłany jak najdalej, aby nie obudziła się w nim rządza władzy. Początkowo najmłodszy syn sułtana w ogóle nie przejawia zainteresowania sprawami państwowymi. Ku niezadowoleniu jego matki zajmują go przede wszystkim polowania oraz tworzenie poezji. Jednakże pewne wydarzenie odmienia młodego sehzade na zawsze. Podczas jednego z polowań Cemowi ukazuje się rdzawy wilk, przed którego podszeptami ostrzegał go wędrowny derwisz. Niebaczący na ostrzeżenia młodzieniec zabił go, czym zyskał sobie sympatię towarzyszących mu dworzan. To wtedy w młodzieńcu zasiało się ziarenko, które nie zaczęło wraz z upływem czasu kiełkować. Ziarenko, które zmieni los Cema na zawsze.

Demet Altinyeleklioglu w sfabularyzowanej formie opowiada o losach jednej z najbardziej kontrowersyjnych postaci Imperium Osmańskiego w momencie jego największej świetności. Stara się nie tylko przedstawić czytelnikowi postać Cema, ale przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie: dlaczego zapisał się na kartach historii jako zdrajca? Dlaczego z miłośnika literatury stał się opanowanym rządzą władzy młodym mężczyzną, który nie cofnął się przed niczym? Dlaczego samozwańczo ogłosił się sułtanem, skoro władza należała się jego starszemu bratu Bayazydowi? Czy był człowiekiem opanowanym rządzą władzy, czy może marionetką podatną na podszepty doradców i matki pragnącej zostać Valide? Ewidentnie Cem okazuje się postacią tragiczną, na której życiu odcisnęło się piętno czasów, w których przyszło mu żyć. Jako trzeci syn nie miał możliwości marzyć o przejęciu schedy po ojcu, wielkim wojowniku i potężnym władcy. Z powodu sułtańskiego dekretu żył w ciągłym strachu o swoje życie, gdyż w każdej chwili jeden z jego starszych braci mógł wysłać do młodszych braci katów, aby zagwarantować sobie przejęcie władzy. Manipulowany przez własną matkę i zatrutych ambicjami doradców nie tylko stał się samozwańczym władcą. Szybko zyskał status zdrajcy, buntownika którego odarto z godności.

Oprócz tragizmu postaci Cema autorka kreśli barwny i realistyczny obraz rozkwitu państwa osmańskiego w okresie panowania Mehmeda Zdobywcy. Oprócz zagrożenia ze strony katolickiego papieża i licznych intryg dworskich związanych z walką o panowanie nad ogromnym imperium odsłania przed czytelnikiem owiane wieloma tajemnicami życie w haremie. Zwraca uwagę na to, że pośród jedwabnych sukni i lśniących przepychem ozdób z najdroższych klejnotów toczy się tam zażarta walka o przychylność władcy. Sułtańskie nałożnice zdolne są do wielu okrucieństw, a nawet zbrodni, aby zapewnić sobie, a potem własnemu potomstwu dobrobyt kosztem pozostałych kobiet i dzieci władcy.

,,Sułtan” to barwna opowieść beletrystyczna oparta na faktach. Demet Altinyeleklioglu odsłania w niej nie tylko kulisy zdobywania i utrzymania władzy w Imperium Osmańskim, liczne intrygi i zuchwałe plany zdyskredytowania synów w oczach władcy. Na tle wielkiej historii pisarka ukazuje również losy i mentalność ludzi żyjących w tamtych czasach. Doskonale bada ludzkie charaktery, opisuje słabości i żądze, którym ulegają. Oprócz postaci męskich uwagę czytelnika przyciągają kobiety z haremu – marząca o powrocie do łask sułtana Cicek oraz nieszczęśliwie zakochana w Cemie Ferimah, która jest jedyną postacią fikcyjną na stronach powieści. Ta młoda i piękna służąca szybko zyskuje sympatię czytelnika, który widzi jej głęboką przemianę z ogarniętej zemstą dziewczyny w odważną i bohaterską wojowniczkę walczącą ramię w ramię z pozostałymi żołnierzami Cema. Wskazuje również na rolę przeznaczenia, fatum, które ciąży na samozwańczym sułtanie od momentu pojawienia się rdzawego wilka.

Podsumowując, najnowsza powieść w dorobku Demet Altinyeleklioglu to wciągająca, przepełniona wartką akcją książka, od której bardzo trudno się oderwać. Wielbiciele ,,Wspaniałego stulecia” znajdą w niej nie tylko nawiązania do kultury tureckiej i realiów znanych z serialu, ale przede wszystkim interesujące postaci i liczne intrygi.