Anena
-
Na polskim rynku wydawniczym pojawia się coraz więcej książek poświęconych tematyce prawdziwych zbrodni. Ich autorzy nie tylko ujawniają kulisy prowadzonego śledztwa, ale także poddają w wątpliwość winę oskarżonego (jak to czyni Przemysław Semczuk w Wampirze z Zagłębia), czy starają się wniknąć w umysł mordercy i poznać motywacje nim kierujące (co ma miejsce w książce Katarzyny Bondy Polskie morderczynie), czy też ukazać dramat rodzin ofiar (co ma miejsce w książce Waldemara Ciszaka i Michała Larka Mężczyzna w białych butach).
Pisanie o rzeczywistych wydarzeniach niesie ze sobą ogromne ryzyko. Dostęp do materiałów sądowych jest ograniczony, a przypominanie rodzinom ofiar i sprawcy dramatycznych wydarzeń może zostać przez nie niewłaściwie odebrane. Także uczestnicy tych zbrodni (policjanci prowadzący śledztwo, prokuratorzy, sędziowie i inni) nie zawsze są skłonni opowiadać o swojej pracy, a przede wszystkim o niedociągnięciach i ewidentnych błędach, których się dopuścili. Szczególnie trudno pisze się o morderstwie, które nie zostało wyjaśnione, a prace dochodzeniowe nadal trwają. Tak jest w przypadku debiutanckiej powieści Krzysztofa M. Kaźmierczaka, której fabuła oparta jest w głównej mierze na sprawie uprowadzenia i zabójstwa dziennikarza Jarosława Ziętary. Tą tematyką Kaźmierczak zajął się w książce Sprawa Ziętary. Klęska i zbrodnia państwa napisanej wspólnie z Piotrem Talagą. Czytelnik znający tę pozycję będzie powieść traktował jako uzupełnienie.
Krótka instrukcja obsługi psa to opowieść o dociekliwości w odkrywaniu prawdy po tajemniczym zniknięciu znanego dziennikarza. Tego zadania podejmują się jego koledzy z redakcji, którzy mimo oporów, postanawiają rozwikłać sprawę na własną rękę. Sprawa początkowo wydaje się beznadziejna, bo nikt nie chce im pomóc, a apele mediów również okazują się nieskuteczne. Jednakże nieoczekiwanie otrzymują sygnał od prywatnego detektywa, a decydujące okazują się wskazówki otrzymane od księdza- byłego współpracownika komunistycznej służby bezpieczeństwa.
Autor, który z zawodu jest dziennikarzem śledczym, okazuje się także świetnym pisarzem, który doskonale wie w jaki sposób zaintrygować czytelnika. Zaskakuje odbiorcę misternie skonstruowaną intrygą i znajomością sposobów ukazania zawiłości ludzkiej psychiki. Zdradza odbiorcy liczne powiązania między różnymi instytucjami, które chciały pozbyć się osoby niewygodnej. Bo jak to jest możliwe, że żadne służby nie są zainteresowane poszukiwaniami dziennikarza, który nagle zniknął? Czy naprawdę mógł uciec z kochanką lub popełnić samobójstwo? Prawda wyłaniająca się z mroków zakłamania okazuje się szokująca.
Pisarz zrezygnował w tym przypadku z dokładnych i przydługich opisów oraz długich i skomplikowanych zdań wielokrotnie złożonych. Snują swą opowieść w formie krótkich i dosadnych wypowiedzi, które powodują, że akcja jest prowadzona zdecydowanie, precyzyjnie i z dużym udziałem wyobraźni czytelnika. Moim zdaniem te krótkie i dobitne zdania lepiej oddają nastrój napięcia i oczekiwania na efektowny finał. Również ilość wprowadzonych postaci drugoplanowych jest bardzo ascetyczna. Autor skupia się przede wszystkim na tym, aby nic i nikt nie przysłonił głównego wątku. Taki zabieg bardzo mi się spodobał, ponieważ zauważyła, że wiele współczesnych powieści kryminalnych i z wątkami kryminalnymi zbudowanych jest w oparcie o mnożenie postaci, które odwracają uwagę i pozwalają na opóźnienie akcji. Widoczne jest to, że Kaźmierczak jest zwolennikiem formy prostej, pozbawionej ozdobników i chwytów literackich. Stworzona przez niego fabuła nie jest przegadana i pełna opisów, lecz krótka, zwięzła i dosadna, co bardzo przypadło mi do gustu.
Polecam tę powieść każdemu miłośnikowi sensacji, kryminału i wątków szpiegowskich. Krótka instrukcja obsługi psa to książka wartościowa, przepełniona nieoczekiwanymi zwrotami akcji oraz niebanalnymi bohaterami, którzy na dłużej zagoszczą w pamięci czytelnika. Bardzo jestem wdzięczna autorowi za przypomnienie sprawy Ziętary i wskazanie sieci układów i powiązań, które doprowadziły do jego śmierci. To jedna z niewielu zbrodni popełnionych w czasach minionych, która budzi tak wiele emocji i która wymaga zbadania.