Pod Okupacją I W Powstaniu. Wspomnienia Konspiracyjne | Autor: Małgorzata Czerwińska Buczek

„Pod okupacją i w Powstaniu. Wspomnienia konspiracyjne” to kolejna książka Małgorzaty Czerwińskiej-Buczek poświęcona dramatycznym losom uczestników Powstania Warszawskiego. Obrońca pałacyku Michla, sanitariuszka z Powstania, bojownik Szarych Szeregów, więzień przesłuchiwany przez gestapowców w alei Szucha – i inni: żołnierze, cywile, wojenne dzieci, przyjaciele, zakochani. Różne życiorysy, odmienne losy, okoliczności i motywacje. Każda z powstańczych historii pokazuje jednak siłę człowieka w walce – nie tylko o przeżycie, lecz także o zachowanie godności i wolności.

Jak uśmiech dziewczyny kochanej
Jak wiosny budzącej się wiersz
Jak świergot jaskółek nad ranem
Młodzieńcze uczucia nieznane
Jak rosa błyszcząca na trawie
Miłości rodzącej się zew
Tak serce raduje piosenki śpiew
Piosenka o mojej Warszawie.
[...]
Ja wiem, żeś y dzisiaj taka
Że krwawe przeżyłaś już dni
Że rozpacz i ból cię przygniata
Że muszę nad tobą zapłakać
Lecz taką, jak żyjesz w pamięci
Przywrócę ofiarą swej krwi
I wierz mi, Warszawo, prócz piosnki i łzy
Jam gotów ci Zycie poświęcić.

Albert Harris, Piosenka o mojej Warszawie (fragment)

Czytałam w życiu bardzo wiele książek, dotyczących okupacji i Powstania Warszawskiego, ale ta jest wyjątkowa. To, co najbardziej do mnie przemawia w tej i innych takich książkach, dotyczących tamtych okropnych czasów, to nie encyklopedyczne suche fakty historyczne, ale wspomnienia osób, które przeżyły dramat okupacji a także 63 dni walk o naszą piękną stolicę. Możemy się spierać o sens Powstania, ale nie to w tej książce jest najważniejsze. Meritum tej publikacji stanowią wspomnienia osób, które osobiście przeżyły te dramatyczne wydarzenia. Są tym cenniejsze, że tamto pokolenie, które dzieli się z nami swoimi przeżyciami, uczuciami, refleksjami i wnioskami, odchodzi już za bramę wieczności. Odchodzą na wieczną wartę, ale takie wspomnieniowe książki, będą dla nas nieprzemijającym świadectwem ich heroizmu i niebywałej odwagi. Te historie to opowieści ludzi takich jak my – nie bohaterów, lecz nastolatków, którzy chcieli żyć i kochać. Są spisane pod wpływem bardzo silnych emocji, podyktowanymi wydarzeniami tamtych krwawych nocy i dni, przez co stają się boleśnie prawdziwe i niepowtarzalne.

Ta książka to podróż w świat Powstania Warszawskiego, a także całego okresu hitlerowskiej i sowieckiej okupacji Polski. Jak sami podkreślają rozmówcy, są to czasy w jakich przyszło im żyć tragiczne, ale i piękne. Okres młodości, pierwszych miłości, ale i walki o wolność w wymiarze osobistym, jak i narodowym. Wszystkich ich łączy jedno: bezwarunkowa miłość do Ojczyzny i gotowość do najwyższych wyrzeczeń.

„Pod okupacją i w powstaniu” jest naturalnie bardzo ważnym elementem budowania naszej historycznej tożsamości. Bez wspomnień świadków zdarzeń pamięć o przeszłości nie może być pełna. To właśnie oni stanowią most łączący przeszłość z teraźniejszością. I za każdym razem, gdy dostajemy tego typu opracowanie musimy sobie zdawać sprawę, że te mosty, nadgryzione zębem czasu, rozsypują się, zabierając ze sobą kolejną część historii.

Tym, którym pamięć o tamtych okropnych czasach nie jest obojętna i chcą na ten kawałek naszej dramatycznej historii spojrzeć w innym, nie encyklopedycznym kontekście, z serca polecam te książkę. We mnie nadal siedzą te wspomnienia i sposób mi się od nich uwolnić.