Morderstwo I Cała Reszta | Autor: Marta Reich

Kocioł na warszawskich salonach

Oczekiwania wobec powieści kryminalnych stale rosną. Wprawiony czytelnik nie da sobie w kaszę dmuchać, zna już pewne schematy i strategie pisarzy. Nie da się też łatwo wmanewrować w niezasadne zakończenie i spodziewa się wręcz niespodziewanego. Właśnie zakończyłam czytanie debiutanckiej powieści pani Marty Reich „Morderstwo i cała reszta" i mój podziw nie ma sobie równych. Przez kilkaset stron wiązałam znane fakty, rozpisywałam w myślach możliwe scenariusze, miałam w głowie kilkadziesiąt różnych rozwiązań, ale pani Marta przewidziała spryt i pazerność czytelnika. Pełna wigoru, niezwykle logiczna i nad wyraz lekka propozycja autorki, okazała się cennym i szalenie inteligentnym debiutem.

Pola Białohorska, młoda redaktora pisma Madame, dostaje polecenie przeprowadzenia wywiadu z jedną z najbogatszych kobiet w Polsce, Elżbietą Wojnowicz. Już w trakcie wywiadu, Pola staje się świadkiem kilku dziwnychzachowań, które spędzają jej później sen z powiek. Wszystko poszłoby w zapomnienie, ale Wojnowiczzostaje zamordowana, co prowokuje dziennikarkę do przeprowadzenia własnego śledztwa. Kobieca ciekawość rządzi kolejnymi działaniami bohaterki i prowadzi ją przed oblicze coraz bardziej zagmatwanych wniosków. Pola bez większych skrupułów wchodzi w środowisko zamordowanej bogaczki, poznaje jej otoczenie i mimo czyhającego niebezpieczeństwa, nie waha się brnąć dalej w śledztwo. Jej zaangażowanie doprowadza do szewskiej pasji znajomego policjanta prowadzącego sprawę, jak również daje się we znaki nowo poznanemu Alexowi, który z nieznanych przyczyn postanawia wspierać kobietę. Kto jest mordercą?

Odpowiedź czai się tuż za rogiem, ale jej ujawnienie nie jest proste. Pani Marta postarała się, aby czytelnik popełniał liczne błędy w wyjaśnieniu sprawy. Chyba nikt nie zaprzeczy, że dobry kryminał musi przewracać naszą wyobraźnię o 180 stopni. Zaskoczenie czytelnika jest wręcz koniecznością. Autorka książki wzięła sobie tę zasadę głęboko do serca i wykreowaną przez siebie konspiracją,zaskakuje czytelnika nie raz, nie dwa i nie trzy... Co chwilę otwiera nową szufladę z kolejnym wątkiem, bohaterem lub innym pomysłem na rozwiązanie zagadki. To ogromna sztuka takmanipulować odbiorcą powieści i nieustannie kierować go błędną ścieżką.Koniec końców, w głowie pozostaje jedynie kocioł pełen znaków zapytania. Ponad 800 stron nie jest przypadkowe, nie ma tu zbędnych zapychaczy, a kolejne zdarzenia są dobrze stonowane i wkomponowane w całą historię. Widać, że pani Marta przyłożyła się do debiutanckiej powieści, emocje dawkowane są w idealnym tempie, nie ma chwili posuchy, są za to chwile dające dużo do myślenia. Jest to perfekcyjnie wykreowana intryga, której nie powstydziłby się najlepszy pisarz.

Nie samą intrygą jednak człowiek żyje. Autorka zadbała także o sentymentalną wartość książki, nie zawiodą się zatem ci, którzy poszukują w powieściach nutki miłości, czy prawdziwej przyjaźni. Te uczucia nie wychodzą na pierwszy plan, ale stanowią idealne dopełnienie całości. Wygląda na to, że pani Marta rozpracowała swoją powieść niemal doszczętnie i zamieszczając wątki poboczne, przemyślała ich proporcje oraz znaczenie dla przedstawionej historii. Gdybym miała wskazać idealnego odbiorcę tej historii, bez wahania wybrałabym kobietę. Lekkość języka, subtelność i artystyczne tło powieści zdają się potwierdzać moje wrażenie.

Czy warto wychwalić także kreacje bohaterów? Pola jest postacią, jakich wiele. Młoda i urocza dziennikarka, niezwykle inteligentna, wykazuje nadmierną ciekawość w rozwiązaniu sprawy. Jej dociekliwość i sprytne rozumowanie, dają się we znaki tajemniczemu mordercy. Poza sferą śledztwa, poznajemy też prywatne życie bohaterki, a jej życiorys obfituje w liczne i ciekawe wydarzenia. Mnie ta bohaterka przekonała do siebie niemal stuprocentowo. Gdyby nie jej namacalna wnikliwość, a może powinnam napisać, wścibstwo, akcja stanęłaby w miejscu na setnej stronie. To Pola prowokowała rozwój wydarzeń i to jej trzeba zawdzięczać efektywne ujawnianie kolejnych sensacji. Nie jest w tym jednak osamotniona. Alex, przypadkowo poznany mężczyzna, niezaprzeczalnie przystojny i bogaty, ratuje główną bohaterkę z opresji i staje się kompanem jej prywatnego śledztwa. Amerykanin okazuje się wielką niewiadomą, a powód jego zaangażowania, prawie do końca zostaje zagadką. Dobrych kreacji w powieści jest znacznie więcej, znajomy policjant, dwójka bliskich przyjaciół, a także całe otoczenie zamordowanej szychy.Każdy wydaje się być na swoim miejscu i ma przyporządkowaną rolę w śledztwie lub życiu prywatnym redaktorki. Nie doszukałam się zbędnej postaci,bohaterowie utworzeni są z odpowiednim dystansem, mają poczucie humoru, a ich role są właściwie przemyślane.

Od książki rosną bicepsy

Analizując fabułę, bohaterów, intrygę i zaskoczenie czytelnika, pani Marta Reich nie dała się jakkolwiek złapać na haczyk mojej krytyki. Jest jednak pewien fizyczny mankament samego wydania, o którym nie można nie wspomnieć. Książka jest zwyczajnie za ciężka, trudno ją utrzymać przez dłużej niż kilka minut i z trudnością mieści się w damskiej torebce... Z jednej strony nie podjęłabym się odjęcia którejkolwiek ze stron, każda była bowiem wartością dodaną, ale myśląc o przyszłych wydaniach, warto zastanowić się, czy nie lepiej podzielić książki na dwie części. Może ten zarzut wydaje się śmieszny, lecz ostrzegam, jest bardzo zasadny.

Niejako kończąc, przyznam, że z przyjemnością wkroczyłam w świat warszawskich wyższych sfer. Razem z bohaterami podążałam śladami artystów i zwiedzałam struktury spółek holdingowych. Świat bogaczy okazał się pełen krętactw i niewiadomych, które stopniowo wychodziły na jaw. Proporcje wydarzeń, zawiłość akcji i kompozycja bohaterów są niemal wzorcowe, a ich lekka humorystyczność dodaje powieści niezwykłej lekkości.

Pola Białohorska ma wszelkie możliwości, by osiągnąć w życiu wszystko, czego tylko zapragnie. Już samo nazwisko otwiera jej wiele drzwi, które dla przeciętnego człowieka są pozamykane na cztery spusty. Bogaci rodzice i znane nazwisko to jednak tylko połowa sukcesu, bo gdy ktoś chce w życiu coś osiągnąć, trzeba mieć też nieco oleju w głowie. Poli go nie brakuje. Zdobyła świetne wykształcenie, ale nie rozpycha się łokciami, by zajść najwyżej jak się da. Idzie za głosem serca i zajmuje się pisaniem dla trzymającego wysoki poziom poczytnego magazynu dla kobiet "Madame". Jej ogromną ciekawość świata, spryt, dociekliwość i bystry umysł można w zasadzie uznać za zaletę, lecz pewne sytuacje sprawiają, że owe cechy charakteru zapędzają ją w rejony, gdzie czai się niebezpieczeństwo, a nawet śmierć.

Jednym z punktów zwrotnych w życiu Poli staje się przeprowadzony przez nią wywiad z Elżbietą Wojnowicz, jedną z najbogatszych kobiet w Polsce. Żyjąca do tej pory z dala od światła fleszy królowa wielkiego biznesu po raz pierwszy chce podzielić się informacjami na temat swego prywatnego życia. W sumie nie byłoby w tym nic bardzo zaskakującego, gdyby się fakt, że kilka dni później Wojnowicz ginie, a okoliczności związane z przeprowadzonym przez Polę wywiadem rodzą coraz więcej wątpliwości, a wręcz budzą niepokój redaktorki. Wiele wskazuje na to, że Pola celowo została wplątana w tę dramatyczną historię, jednak nie wie przez kogo i dlaczego. Zadane pytania rodzą kolejne, wiele szczegółów daje do myślenia, a stąd już tylko krótka droga do podjęcia decyzji o rozpoczęciu własnego śledztwa. Pola zrobi wszystko, by poznać prawdę, ale tam gdzie jest trup, tam również musi być morderca, a zbliżanie się do rozwiązania zagadki, przybliża również niebezpieczeństwo.

"Morderstwo i cała reszta" właściwie w całości opiera się na przemyśleniach bohaterki. Każda nowa informacja jest rozbierana na czynniki pierwsze, a potem umiejętnie dopasowywana do większej całości. Jako że Pola nie jest zawodowym detektywem, powieść ta w zasadzie pozbawiona jest technicznych szczegółów charakterystycznych dla profesjonalnie przeprowadzonego śledztwa. Większość wiedzy Poli pochodzi z informacji wydobytych od ludzi z otoczenia Wojnowicz i przebłyskach własnej intuicji. Jeśli chodzi o samą bohaterkę, to trzeba przyznać, że wzbudza sympatię i raczej trudno jej nie lubić. Autorka obdarzyła ją charakterem, który ciężko wpasować w stereotypowe myślenie o potomkach członków polskich elit. Osoba, która poprzez bogatych rodziców ma zapewniony byt na wysokim poziomie i rozległe znajomości wśród polskiej śmietanki towarzyskiej, zamiast skupiać się na przyjemnościach tego świata, koncentruje całą swoją energię w to, by być... zwykłą, miłą dziewczyną.

"Całe życie walczyłam o to, by ludzie widzieli we mnie normalną, życzliwą otoczeniu dziewczynę, którą starałam się być. Nie wstrętną zołzę, która patrzy na innych z góry i ma ich za nic. To nie było w moim stylu." (s. 12)

Mimo wszystko Pola nie izoluje się od swojego środowiska, dzięki czemu wprowadza nas do swojego barwnego świata pełnego ludzi mediów, celebrytów, artystów czy też poważnych biznesmenów. I jest to tym ciekawsze, że robi to ze sporą dozą dystansu i poczucia humoru.

"Morderstwo i cała reszta" to powieść kryminalna, która powinna zaskoczyć niejednego miłośnika gatunku. Jeśli miłośnik ten lubi również, kiedy akcja powieści rozciąga się na ponad 800 stron, to tym samym powinien znaleźć się w czytelniczym niebie.