Świat Wobec Powstania Warszawskiego 1944 | Autor: Marian Marek Drozdowski

Jak już wspominałam Wam wcześniej moją wielką pasją jest również historia i zawsze jestem pozytywnie nastawiona, kiedy mogę połączyć moje dwie pasje. I tak też było w przypadku książki Mariana Marka Drozdowskiego- Świat wobec Powstania Warszawskiego 1944.

Powstanie Warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku leży także w zakresie moich zainteresowań. W tym roku obchodziliśmy 71. Rocznicę tego wydarzenia. W sierpniu byłam nawet w Muzeum Powstania Warszawskiego, więc na własne oczy mogłam zobaczyć, co tak naprawdę działo się w Warszawie w tamtym czasie. Dlatego też bardzo ucieszyłam się, kiedy otrzymałam możliwość zrecenzowania książki Mariana Marka Drozdowskiego, która nawiązuje właśnie do tamtych wydarzeń.

Jednak kwestie, jakie porusza autor w Świecie wobec Powstania Warszawskiego 1944 są zupełnie inne niż w typowych publikacjach na ten temat. Jak wskazuje tytuł jest to przede wszystkim zapis reakcji i stosunków innych krajów, narodów do Powstania Warszawskiego. Jest to o tyle ciekawe, ponieważ historycy skupiają się często na ocenie samego Powstania, szukają przyczyn jego wybuchu i przyczyn klęski. Tutaj poznajemy specyfikę samego Powstania Warszawskiego także na tle innych powstań rozgrywających się w Europie. To, co warte jest podkreślenia, to fakt, iż dzięki temu publikacja ta powiększa nasza wiedzę o międzynarodowych aspektach Powstania w sposób niekonwencjonalny, nietypowy. Należy podkreślić, że tym samym autor odpowiedział na pytanie, jaki wpływ miały te dramatyczne wręcz wydarzenia na zarówno polską myśl polityczną, jak i społeczną.

Książka zawiera pięć rozdziałów, zatytułowanych odpowiednio: Międzynarodowe aspekty Powstania Warszawskiego, Reakcja mocarstw na Powstanie Warszawskie, gdzie znajdziemy reakcje państw takich jak Niemcy, Związek Sowiecki, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i Francja, następny rozdziały noszą tytuły: Reakcja pozostałych państw na Powstanie Warszawskie, Polonia wobec Powstania Warszawskiego i wreszcie Powstanie Warszawskie na tle europejskiego ruchu oporu.

Jak możemy dowiedzieć się z publikacji reakcje państw i narodów były zróżnicowane. I tak na przykład Niemcy spodziewali się wybuchu powstania na terenie okupowanej Polski. Tuż przed wybuchem nakazano obowiązkowe stawienie się 100 tysięcy osób w wieku od 17 do 65 lat do robót fortyfikacyjnych.

Stawiło się zaledwie 250 osób, w tym wielu było starych i chorych. By niepokoju w mieście nie pogłębiać, zrezygnowano z planowanego poboru.

Z drugiej strony natomiast część państw wspierała w miarę możliwości działania Powstańców. Oferując pomoc niekiedy narażali swoich żołnierzy, lotników.

Polityka amerykańska wobec Polski w trakcie Powstania Warszawskiego była przykładem ostrego konfliktu między wartościami demokracji amerykańskiej a doraźnymi interesami państwowymi wyrażanymi przez pragmatyzm dyplomacji prezydenta Franklina Delano Roosevelta.

Bardzo ciekawe natomiast było stanowisko Watykanu. Stolica Apostolska bezbłędnie, od samego początku, dostrzegła sens Powstania Warszawskiego jako walki na dwa fronty: przeciw okupacji niemieckiej i groźbie nowej okupacji sowieckiej, walki o podmiotową rolę narodu polskiego w powojennej Europie.

Publikacja wzbogacona jest także licznymi fotografiami pochodzącymi z tamtego okresu, na których doskonale widać nie tylko walczących Powstańców, ale także zniszczenie stolicy. Zdjęcia ukazują także kapitulację po Powstaniu, ewakuację ludności cywilnej, czy wywózkę do obozu jenieckiego w Rzeszy.

Na wysoką wartość książki wpływ ma także bogata bibliografia. Dzięki temu można powiedzieć, że publikacja zawiera w sobie dość obszerną analizę kwestii związanych z Powstaniem Warszawskim. Dlatego też, uważam że książka jest warta polecenia.

Za możliwość przeczytani i zrecenzowania książki chciałabym bardzo podziękować Oficynie Wydawniczej Rytm.

Świat wobec Powstania Warszawskiego 1944 to druga książka w ramach serii Polskie Powstania Narodowe, która ukazała się nakładem Oficyny Wydawniczej RYTM. Jej autorem jest Marian Marek Drozdowski – historyk i varsavianista polski, profesor Instytutu Historii PAN.

Ta publikacja pokazuje przyczyny wybuchu tego zrywu narodowego oraz to, w jaki sposób zareagowali na nie zachodnie mocarstwa, Watykan i ZSSR. Czytelnicy mogą także przekonać się o tym, co na ten temat myśleli Polacy mieszkający za granicą.

Polacy nie byli w trakcie powstania pozostawieni na pastwę losu. Znaleźli się tacy, którzy chcieli im pomóc. Alianci przeprowadzali misje mające na celu zrzucenie do Warszawy transportu zasobów. Nie była to łatwa akcja, gdyż w pobliżu stacjonowali Niemcy, a i warunki atmosferyczne nie były najlepsze.

Jak na wysiłki Polaków zareagowali inni? Nie będę tu tego wszystkiego streszczać. Nie ma to większego sensu, tę książkę trzeba po prostu przeczytać. Każdy Polak powinien wiedzieć, co o Powstaniu myśleli inni. To część naszej historii. Warto ją znać. Mogę wspomnieć tylko o tym, że wielu ludzi było zaskoczonych tym, co się stało, choć znali plany Polaków. Termin wybuchu powstania nie był z nikim wcześniej ustalony. Stalin liczył na to, że szybko ono upadnie i on będzie mógł zająć Warszawę. Nie spodziewał się tego, że Polacy nie poddadzą się tak łatwo. Alianci bardzo ostrożnie podeszli do tego problemu. Nie spieszyli się z udzieleniem pomocy. Tłumaczyli się tym, że bez zgody Moskwy nie mogą podjąć żadnych działań. Łatwo jest zrzucić odpowiedzialność na kogoś innego, prawda?

Ta publikacja przypomniała mi, dlaczego tak bardzo nie lubię Winstona Churchilla. 3 sierpnia prezydent Władysław Ruszkiewicz zwrócił się do rządu brytyjskiego z prośbą o pomoc dla oddziałów AK. Nie zrobiło to jednak na premierze Zjednoczonego Królestwa większego wrażenia. Wsparcie walczących warszawiaków nie leżało w jego interesie, gdyż mogłoby to popsuć jego relacje ze Stalinem, a tego raczej nie chciał. ZSSR co prawda był nieco osłabiony po prowadzonych walkach, ale lepiej było nie mieć w nim wroga. Krew burzyła mi się w żyłach, gdy czytałam fragmenty o Churchillu. Jego obojętność utrudniała Polakom przedostanie się do innych zachodnich krajów.

Jestem pełna podziwu dla autora, który podszedł do sprawy bez własnej oceny tych wydarzeń. Nie wspomniał o tym, że wybuch Powstania przyczynił się do dezorganizacji Armii Krajowej, choć pisze o tym, jakie miało ono wpływ na polską myśl polityczną.

Do głosu w tej sprawie jest dopuszczony nie tylko Marian Marek Drozdowski. Autor cytuje przedstawicieli polskiego rządu na emigracji. Uzupełnia to idealnie ten obraz. To niezwykła i dość niekonwencjonalna lekcja historii. Uważam, że tę książkę powinno się wprowadzić jako obowiązkową lekturę w szkole średniej.

Myślę, że ta publikacja będzie gratką nie tylko dla historyków, ale także i dla osób, które niewiele wiedzą na temat powstania warszawskiego. Autor opisuje wszystko w bardzo przystępny sposób i choć nie pisze o sprawach łatwych, książkę czyta się bardzo szybko. Nie spotkałam się wcześniej z taką wizją sierpnia '44. Wcześniej czytałam tylko publikacje pisane z perspektywy Polaków, więc była to dla mnie nowość. Cieszę się, że mogłam uczestniczyć w tej lekcji historii i na pewno będę nakłaniała do tego innych.