Pamiętnik Wacławy. Ze Wspomnień Młodej Panny Ułożony | Autor: Eliza Orzeszkowa

„Bo, dziecię moje, życie nie jest balem wesołym, a kto je sobie wyobraża takim, zawieść się musi"

Eliza Orzeszkowa była polską pisarką, publicystką oraz działaczką społeczną. Urodziła się 6 czerwca 1841 w Miłkowszczyźnie, zmarła 18 maja 1910 w Grodnie. Pochodziła z bogatej rodziny ziemiańskiej. Autorka prawie czterdziestu powieści, przetłumaczonych na blisko 20 języków, które w realistyczny sposób oddają obraz życia społecznego jej epoki oraz przegląd panujących wówczas idei, wierzeń, rozterek i klęsk. „Pamiętnik Wacławy" to jedna z jej pierwszych powieści.

Główną bohaterką powieści jest siedemnastoletnia Wacława - panienka z do-brego domu, ale jednocześnie owoc mezaliansu. Matka jej, bogata ziemianka, wyszła za mąż za uczonego profesora, który w zarabianiu na chleb pracą własnych rąk nie widzi nic złego. I choć oboje niezmiernie się kochają, to dzieląca ich różnica poglądów, w krótkim czasie prowadzi do separacji. Wacławę poznajemy w momencie, gdy kończy pensję i wkracza w dorosły świat. Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami rodziców pierwszy rok po jej ukończeniu ma spędzić z matką, drugi zaś z ojcem. Jednak, jak się okazuje, każde z nich inaczej widzi przyszłość swojej pociechy. Matylda pragnie, jak najszybciej wydać jedyną córkę za mąż, aby uchronić ją przed zgubnym wpływem ojca, on zaś, zdecydowany przeciwnik próżniaczego życia arystokracji, surowo przestrzega Wacławę: „Nie ufaj zbyt połyskom, dziecię, i nie oddawaj im całego serca twego".

Jak potoczą się dalsze losy Wacławy? Jaką drogę wybierze? Czy Matyldzie uda się zrealizować swoje plany? A może naszej bohaterce uda się pogodzić dwa światy, które tak skutecznie poróżniły jej rodziców? Odpowiedź w książce :)

Głównym tematem, jaki porusza Orzeszkowa w swojej powieści jest emancypacja kobiet. „Pamiętnik Wacławy" jest wręcz pochwałą niezależnej i samodzielnie myślącej kobiety, która buntuje się przeciw byciu typową „panną na wydaniu". Autorka otwarcie krytykuje w nim tradycyjne wychowanie ówczesnych szlachcianek, polegające w głównej mierze na nauce języków obcych, grze na fortepianie, malowaniu oraz wyrabianiu frywolitek. Orzeszkowej trzeba przyznać, iż w niezwykle realistyczny i obrazowy sposób oddała rozmaite zwyczaje i konwenanse panujące wśród dziewiętnastowiecznej arystokracji. Czytając o wszystkich nakazach i zakazach obowiązujących panny z dobrych domów, jakoś wcale mnie nie dziwi, iż niektóre z nich niekiedy buntowały się przeciw panującym wówczas normom społecznym...

Muszę przyznać, że im więcej czytam współczesnej literatury, tym rzadziej zdarza mi się, aby jakaś książka idealnie trafiła w mój gust czytelniczy i oczekiwania. Dlatego też ostatnio coraz częściej sięgam po dzieła dziewiętnastowiecznych klasyków, gdyż powieści tej epoki jako jedyne w pełni mnie zadowalają i stanowią dla mnie prawdziwą ucztę literacką na najwyższym poziomie. Nie inaczej było w przypadku „Pamiętnika Wacławy", który już od pierwszej strony wciągnął mnie niczym czarna dziura, a z każdą kolejną byłam coraz bardziej nim oczarowana. To, co przede wszystkim urzekło mnie w powieści, to jej styl i język - niezwykle kunsztowny, barwny, pełen wielokrotnie złożonych zdań, a przy tym wyjątkowo lekki. Ponad to w książce na szczególną uwagę zasługuje mistrzowskie wykreowanie wszystkich postaci, zarówno tych pierwszoplanowych, jak i tych z drugiego planu. Eliza Orzeszkowa miała niewątpliwie niezwykły talent do analizy ludzkich charakterów, przez co na kartach jej powieści został przedstawiony cały wachlarz różnorodnych osobowości. Z wszystkich postaci chyba najbardziej polubiłam Wacławę. Spodobała mi się jej odwaga w dążeniu do celu oraz sprzeciwieniu się powszechnie panującym normom i obyczajom, chociaż nie sposób nie zarzucić jej również młodzieńczej naiwności, jednak ja osobiście nie uważam tego za jakąś wielką wadę. Natomiast jeśli chodzi o akcję powieści, to jest ona spokojna, specjalnie nie pędzi, ale rozwija się pomału, dzięki czemu czytelnik może na spokojnie delektować się lekturą. Jest to zdecydowanie jedna z tych bardziej statycznych książek, gdzie wydarzenia ustępują miejsca opisom codziennego życia arystokracji oraz konwenansom danej epoki. I pomimo tego, że powieść zawiera dość długie opisy stanów emocjonalnych, myśli i rozważań bohaterów, to przy tym nie jest ani trochę nużąca, co uważam za ogromny plus.

Reasumując „Pamiętnik Wacławy" to bez wątpienia klasyka przez duże K. Po-lecam ją wszystkim miłośnikom dziewiętnastowiecznej literatury, ale nie tylko. Jest to zdecydowanie jedna z tych książek, które prawdziwy mol książkowy powinien znać.

„Kobieta dobrego tonu powinna zawsze tak być ubrana pomiędzy swy-mi czterema ścianami, aby w każdej chwili móc się całemu światu pokazać"

Klasyka, autorzy znani z lektur szkolnych to temat, po który sięgam ostatnimi czasy jak tylko mam możliwość. Tak jak nie do końca miałam ochotę czytać niektórych lektur szkolnych, przez to, że były narzucone (bo nie lubię, gdy mnie się do czegoś zmusza), tak teraz robię to z wielką przyjemnością. Lekturom tym oddaję się z przyjemnością i pochłaniam je całkowicie. Elizę Orzeszkową znałam szczególnie z przepięknej powieści Nad Niemnem. Dlatego też, gdy teraz nadarzyła się okazja sięgnięcia po Pamiętnik Wacławy zrobiłam to bez zastanowienia.

Wacława to młoda panna z dobrego domu, owoc mezaliansu wielkiej damy i profesora Politechniki, naukowca i pozytywisty, który nie uważa arystokratycznego życia za takie, które należałoby naśladować. Wacława jest kochana przez obojga rodziców, jednak każde z nich pragnie dla niej czego innego. Rodzice żyją w separacji i od lat już założyli, że gdy tylko córka skończy pensję to rok spędzi u matki a drugi u ojca. Jak będą wyglądały te długie miesiące, komu z rodziców uda się przeciągnąć córkę na swoją stronę i narzucić własne poglądy jako te dobre? Z może Wacława sama zadecyduje o tym jak i z kim chce spędzić swoje życie?

Eliza Orzeszkowa urodziła się jako Elżbieta Pawłowska. Gdy miała trzy lata zmarł jej ojciec i od tej pory była wychowywana przez same kobiety; matkę, która zwała ją Lisą, babkę Kamieńska nazywająca ją Ziunią, starszą siostrę Klementynę oraz opiekunkę Michalinę Kobylińską. Już od najmłodszych lat zaczęła przejawiać talent literacki, dużo pisząc i czytając. Eliza Orzeszkowa to najwybitniejsza autorka epoki pozytywizmu w Polsce. Do najwybitniejszych jej dzieł należy zaliczyć Nad Niemnem, Marta, Gloria Victis. Autorka była dwukrotnie nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.

Siedemnastoletnia Wacława to dziewczyna, która zamieszkując najpierw z matką zachwyca się wystawnymi balami, strojami, całą tą otoczką, a jednocześnie oddaje się pięknu natury. Z drugiej strony pragnie rozkochać w sobie jak największą liczbę młodzieńców (gdyż jest łasa na komplementy) i jednocześnie poszerzać swoją wiedzę, świadoma tego, że ma chłonny wiedzy umysł po ojcu. Czy młoda panna jest świadoma drogi jaka ją czeka, że raz podjęta decyzja będzie rzutować na jej przyszłości?

Decydując się na lekturę tej książki nie spodziewałam się, że jest ona tak pojemna. Trochę ponad siedemset stron na pierwszy rzut oka mnie przeraziło, jednak, gdy już zasiadłam do lektury, mogłam oddać się jej bez reszty. Pamiętam jeszcze z czasów liceum, że epoka pozytywizmu, była jedną z tych, które bardzo przypadły mi do gustu, dlatego tez lektury jej „podlegające" czytałam z wielką przyjemnością.

Głównym tematem jaki porusza Orzeszkowa w powieści jest emancypacja kobiet. Pamiętnik Wacławy jest najlepszym tego przykładem, że emancypacja w życiu autorki odegrała wielką rolę. Autorka poprzez tę lekturę ukazuje samodzielność i niezależność kobiety, to, że nie jest poddana zdaniu innych, która mocno buntuje się przed określeniem „panna na wydaniu". Autorka dość mocno i dokładnie opisała życie ówczesnej arystokracji skupiając się na kobietach, które od najmłodszych lat są poddawane nakazom i zakazom. Ich obowiązkiem jest nauka języków obcych, gra na fortepianie. Dość dosadnie ukazała również to, że niektórym młodym damom nie odpowiadało to tak naprawdę nudne i ustatkowane życie, i nie raz próbowały się temu buntować.

Eliza Orzeszkowa w swojej powieści nie skupiła się jedynie na osobie siedemnastoletniej Wacławy. Dość szczegółowo opisała każdego z przedstawionych bohaterów ukazując jego charakter. Ten zabieg jeszcze mocniej i realniej ukazał życie w dziewiętnastowiecznej Polsce.

Pamiętnik Wacławy to lektura, którą powinien poznać każdy, który nie ma obaw przed sięgnięciem po każdy gatunek literacki. Na uwagę zasługuje również piękne wydanie tej klasyki przez wydawnictwo.