O Zmienności Życia | Autor: Tadeusz Gadacz

Życie to zbyt rozległy temat, by jego treść zawrzeć w jednej książce. Ale zawsze można spróbować. Próby tej dokonał wielki polski profesor Uniwersytetu w Krakowie – Tadeusz Gadacz, z którym już miałam przyjemność się spotkać w trakcie czytania doskonałej lektury, jaką była książka „O umiejętności życia". Niedługo potem powróciłam do autora, który „zaoferował" mi zapoznanie się ze swoją kolejną książką – „O zmienności życia".

Czy tego chcemy, czy nie – nasze życie jest zmienne. Jak powiadają ludzie – fortuna kołem się toczy. I nie chodzi w tej sentencji o pieniądze, jak niektórym mogłoby się wydawać. Fortuna bowiem w mitologii rzymskiej odznaczyła się jako bogini płodności i urodzaju, czczona jako bóstwo losu i szczęścia. Powszechnie rozumiana jest po prostu jako los, zwłaszcza (lecz nie zawsze) dobry. Samo koło, które nieustannie się toczy ma przypominać ludziom, że nasz los się zmienia i nigdy nie wiemy, czy następnego dnia spotka nas coś dobrego, czy też złego. O owej zmienności informacji można poszukiwać w kartach tarota, u najróżniejszych wróżek, wczytywać się nieustannie w horoskopy z kolorowych pism. Kiedyś pokładano większą wiarę w bogów, którzy zależnie od swojego samopoczucia i zastanych sytuacji, zsyłali na ludzi kary lub łaski. Głoszono założenia Theatrum mundi, gdzie ludzie byli marionetkami Boga w teatrze zwanym życiem, będącym odwieczną Jego zabawką. O założeniach, kalkulacjach i filozofiach na ten temat można mówić wiele, ale mało kto zajmuje się po prostu aspektami zmienności.

Tadeusz Gadacz postanowił przede wszystkim zadać pytanie czego tak naprawdę zmienność dotyczy. W jakich dziedzinach życia ją odnajdujemy, czy nam pomaga, czy też powinno się jej unikać. Tutaj pojawiło się kolejne, dość pesymistyczne pytanie, które nie posiada odpowiedzi. Mianowicie: jak można uniknąć losu? Otóż nie można.

Okazuje się, że zmiany następują w niemal każdym z nas, zarówno w środku, jak i na zewnątrz. O tym nie trzeba pisać, bo każdy to wie i wszyscy dostrzegają ową zmienność. Autor książki skupia się na wybranych aspektach naszego życia. Opisuje zmienność widzianą przez pryzmat mądrości, szczęścia, autentyczności i zawiści. Zajmuje się trudnymi sprawami kryzysu „europejskiego człowieczeństwa", kulturą i odpowiedzialnością, sporami o prawdę w europejskiej filozofii współczesnej, religią immanencji, religią bez religii, odwołuję się do takich osobistości jak George Simmel i Martin Buber, przywołuje dramat dobra w filozofii księdza Józefa Tischnera, odwołuje się do nazwiska Emanuela Levinasa, Jarosława Marka Rymkiewicza i Hanocha Levina. W przeciwieństwie do pierwszej książki, jaką miałam okazję czytać, w tej zabrakło niestety wierszy. Na ich miejscu pojawiły się coraz liczniejsze odwołania do wszelkiej maści literatury, tej głęboko filozoficznej i religijnej. Tadeusz Gadacz skupił się w większości na filozoficznych rozważaniach, które już nie każdemu mogą być bliskie. Choć język zbytnio się nie zmienił i nadal można czytać tę książkę z przyjemnością, znacznie dłużej się przez nią „przechodzi", gdyż czytany tekst wymaga mimo wszystko większego zaangażowania. Z każdą kolejną stroną pojawiają się inne wątpliwości, najróżniejsze pytania bez odpowiedzi i własne dygresje, które aż same się nasuwają. Tym razem pojawił się też język ściśle związany z pedagogiką, a więc nie dla każdego może być zrozumiały. Z całą pewnością ta książka Gadacza jest inna niż poprzednia. Nadal nic nie narzuca, choć ciężko byłoby coś narzucić, skoro w większości są to po prostu rozważania nad zmiennością. Cieszę się jednak, że najpierw zapoznała się z „umiejętnościami", ponieważ ta pozycja jest dużo poważniejsza, a i dywagacje w niej zawarte zmuszają do zagłębiania się w tematykę.

Sięgając po książkę „O zmienności życia" miałam nadzieję otrzymać kolejną dawkę świadomości. Zamiast tego zagłębiłam się w historię, która w większości była mi znana i z której niekoniecznie wyniosłam coś nowego. Tym razem oprócz większej zgody z opisywanymi podmiotami, pojawiała się także niezgoda. Trudno ocenić książkę, która w założeniu miała być naukowa, zwłaszcza po przeczytaniu innego, w moim odczuciu lepszego pod względem treści dzieła Gadacza. Mogę jedynie polecić ją tym, których temat zainteresował w stopniu wystarczającym, podobnie jak mnie. Zaleciałabym próbę zetknięcia się z tą książką każdemu, kto myśli w przyszłości o studiach stricte pedagogicznych. Osobiście natomiast mam nadzieję, że niedługo będę miała okazję przeczytać inną książkę z tej serii – „O ulotności życia".

Za egzemplarz do recenzji serdecznie dziękuję grupie Sztukater oraz Wydawnictwu Iskry.