Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły Żołnierz Armii Andersa | Autor: Ailleen Orr

Książka Aileen Orr o niezwykłym żółnierzu Armii gen. Andersa jest doskonałą lekcją historii nawet dla najbardziej opornych i nieznoszących zapamiętywania dat, miejsc bitew i nazwisk dowódców. Dlaczego akurat ta, w dodatku nie należąca do cieniutkich książka miałaby zainteresować historycznego ignoranta? Opowiada ona bowiem o losach niedźwiedzia (!), który od 1942 roku odbywał służbę w 2. Korpusie Andersa.

Aileen Orr, z wykształcenia ekonomistka, jest założycielką The Wojtek Memorial Trust oraz doradcą deputowanego parlamentu szkockiego, Michaela Russela. To ona walczyła o postawienie Wojtkowi pomnika w Szkocji ( to nie pierwszy pomnik poświęcony niedźwiedziowi, na cześć którego odkryto także tablice pamiątkowe i rzeźby).

Wojtek - urodził się w Persji, żył 22 lata. Syryjski niedźwiedź brunatny, który został oddany w ręcę żołnierzy za niewielką sumę pieniężną, tabliczkę czekolady, nóż oficerski oraz konserwę wołową. Odwdzięczył się ogromną miłością, wiernością i niezliczonymi niedźwiedzimi uściskami. "Nie powinniśmy zapominać, że Wojtek uważał się za takiego samego, jak jego towarzysze broni. Z tego względu uznawał za rzecz oczywistą, iż nocne zabawy w obozie organizowane były również ku jego uciesze." [str. 121]

Historia Wojtka jest zabawna i wzruszająca, poruszy nawet największych twardzieli. Mały, wychudzony niedźwiadek otrzymał stopień szeregowca i został oficjalnie mianowany żołnierzem 22. Kampanii Zaopatrywania Artylerii. Wszyscy uwielbiali tego kulturalnego misia, który wyjadał liście ze wszystkich okolicznych krzewów i drzew. Gdy urósł i nie mieścił się już na żołnierskiej pryczy, dostał własną kwaterę - szopkę, w której sypiał i podziwiał żywopłoty, w które ciągle zaglądały inne zwierzaki. Wojtek był łagodnym zwierzęciem, lecz nie zdawał sobie sprawy z siły, jaką posiadał; zakochany w swoim opiekunie, Piotrze Prendyszu, niejednokrotnie doprowadzał do incydentów, podczas których mógł zabić swego przyjaciela... z miłości.

Niedźwiedź uwielbiał zapasy z kolegami żołnierzami, które najczęściej wygrywał, ale zawsze radośnie lizał po twarzy przegranego towarzysza. Kochał takie przysmaki jak miód i marmolada, ale chętnie wlewał też do siebie piwo czy inne napoje alkoholowe. Starał się odpowiedzialnie wypełniać swoje obowiązki, które polegały na porannych ćwiczeniach, wypatrywaniach, wielogodzinnych wartach oraz na dźwiganiu najcięższego sprzętu. Wielkie uznanie oraz szacunek zdobył latem 1944 roku, kiedy sam od siebie postanowił pomóc żołnierzom przenosić ciężkie skrzynie z amunicją. Widok ten zaskoczył wszystkich, lecz dzięki Wojtkowi oddział wygrał większość bitew. Wizerunek niedźwiedzia niosącego pocisk jest symbolem 22. Kampanii.

15 listopada 1947 roku żołnierzez byli zmuszeni oddać swego pupila i przyjaciela do zoo, w którym pozostał do końca swych dni. Pochowany jak prawdziwy wojownik, szanowany i do dziś wspominany.

Autorka książki poznała Wojtka dzięki swojemu dziadkowi i dlatego postanowiła przelać na kartki swoje uczucia w stosunku do niedźwiadka. Niestety, książka ubarwiona jest nie tylko ciekawostkami dotyczącymi misia, lecz także sporą lekcją historii. Napisałam "niestety", ponieważ jest to historia mniej Polaków, a bardziej Brytyjczyków, na dodatek często zapisywana w sposób nudny, z dawką mnóstwa podręcznikowych opisów, które nie sposób zapamiętać. Dużo natomiast faktów z dziejów Polski opisuje Neal Ascherson, którego epilog kończy książkę.

Domyślam się, że niektórych zniechęci fakt, że na ponad 300 stronach tak naprawdę niewiele jest opisów dotyczących smego Wojtka i jego losów, ja jednak jestem tak oczarowana sylwetką najdzielniejszego na świecie niedźwiedzia, że przymykam oko na wszelkie usterki owej książki i w dalszym ciągu gorąco zachęcam do lektury! Jest to bowiem opis niezwykłej przyjaźni między człowiekiem a zwierzęciem, którą nie każdemu jest dane w życiu przeżyć. Wszyscy wielbiciele zwierząt powinni przczytać tę książkę z uśmiechem na ustach i na długo ją zapamiętać.

Zainteresowanym polecam także filmy dokumentalne o Wojtku: "The bear that went to war" oraz "Piwko dla niedźwiedzia".

Porywająca i pełna niezwykłego uroku, a co najważniejsze, prawdziwa historia jednego z najbardziej niezwykłych kombatantów II wojny światowej!

Wojtek lubił zapalić, napić się piwa niczym prawdziwy żołnierz. Tyle że był ważącym 250 kg niedźwiedziem brunatnym.
Jako sierota trafił w szeregi Armii Andersa maszerującej w 1942 roku z Persji do Palestyny. Pierwotnie był maskotką, jednak wkrótce zaczął aktywnie włączać się w wysiłek bojowy swego oddziału. Podczas kampanii we Włoszech zapracował sobie nawet na miano prawdziwego żołnierza, posiadającego własny stopień i numer ewidencyjny. Od tego czasu symbolem 22. Kompanii Zaopatrzenia Artylerii 2. Korpusu, w której służył, stał się rysunek niedźwiedzia niosącego pocisk.
Po wojnie Wojtek, wraz z towarzyszami broni z 2. Korpusu, przybył do Berwickshire, gdzie został znaczącym członkiem lokalnej społeczności. Następnie przeniósł się do zoo w Edynburgu, ale jego emerytura nie upływała w ciszy i spokoju. Stanowiąc potężny symbol wolności i solidarności dla Polaków na całym świecie, wzbudzał ogromne zainteresowanie. Trwa ono zresztą do dziś, choć od śmierci Wojtka upłynęło już ponad pół wieku.
Historię Wojtka uzupełnia epilog autorstwa Neila Aschersona, podkreślający zasługi Polaków w walce z III Rzeszą.