Zmysły

W ŚWIECIE ZMYSŁÓW

Dr. MatteoFarinella, autor niezłego „Neurokomiksu”, powraca z nowym albumem. Komu podobało się tamto dzieło, po „Zmysły” może sięgnąć w ciemno, komu się nie podobało, i to nie przypadnie mu do gustu, oba bowiem pod każdym względem są jak bliźniaki. Kto nie zna, a chciałby lekkiego i prostego komiksu dla dzieci wyjaśniającego zganienia zmysłów, śmiało może sięgnąć, bo to przystępna i całkiem udana lektura.

Główną bohaterką jest młoda kobieta zajmująca się badaniami nad symulatorem rozszerzonej rzeczywistości wirtualnej. Jej sprzęt ma być prawdziwie rewolucyjny, bo potrafi stymulować mózg tak, że ten uruchamia narządy zmysłów. W skrócie: dla użytkowników fikcja stanie się równie jeśli nie bardziej realna od rzeczywistości. W kluczowym momencie dochodzi do wypadku. W dom uderza piorun i prąd razi naszą podłączona do urządzenia bohaterkę. W ten sposób kobieta trafia w głąb własnego ciała i zmysłów i tak zaczyna się jej pełna przygód i niezwykłości wyprawa przez ten wewnętrzny świat. Dotyk, smak, słuch, węch, wzrok. Jak działają, co się dzieje, kiedy trafiają do nich bodźce i co może się tam czaić? Co jednak ważniejsze, pozostaje kluczowe pytanie: jak się stąd wydostać…

„Neurokomiks” był typem opowieści graficznych spod szyldu bawiąc uczy, ucząc bawi. Opowieści znanych każdemu, kto w dzieciństwie czytał komiksy albo po prostu choć trochę komiksem się interesuje. To w końcu dzieła zawsze bardzo popularne, także w naszym kraju, gdzie legenda „Tytusa, Roma i A’Tomka” pozostaje wiecznie żywa. I takie same są też „Zmysły”. Nie jest to zbyt skomplikowany komiks, a wiedza która przekazuje jest prosta i dorosłych nie zaskoczy, ale dzieci z pewnością się nie zawiodą. Bo to po prostu przygodowy, rozrywkowy, pełen niezwykłości i fantazji komiks, skupiony na przekazaniu konkretnej wiedzy, ale pamietający, że ma być to zrobione lekko i przystępnie.

Jeśli miałbym do czegoś przyrównać, powiedziałbym że album przypomina mi serial „Był sobie człowiek”, z tym, że tu ciekawostki biologiczno-medyczne zostały osadzone w realiach bliższych fantastyce, niż dziecięcej cartoonowości tamtego serialu. Do tego nie brak tu historycznych faktów i spotkań z postaciami historycznymi. Jak więc widać, choć tym razem MatteoFarinella komiks zrobił samodzielnie, jest on niemal pod każdym względem identyczny z „Neurokomiksem”.

A jeśli chodzi o szatę graficzną „Zmysły” wypadają dość typowo dla współczesnych komiksów niemainstreamowych. Czarnobiałe ilustracje, brak przywiązania do zbytniego realizmu, gubiąca się perspektywa, uciekające proporcje, maksymalna prostota… Ale wypada to nieźle i tyle w tym wypadku wystarczy. Jeśli więc szukacie komiksu naukowego dla młodych, ten będzie dobrym wyborem.

Komiks „Zmysły” to niesamowita podróż przez zmysłowe zakątki ludzkiego ciała. Główna bohaterka Diane krąży po rozmaitych miejscach naszego organizmu dzięki czemu wraz z nią możemy się przyjrzeć temu jak działają ludzkie zmysły. Co ciekawe, czasami nawiązujemy także do tych nieludzkich jak na przykład psich, ptasich, owadzich czy nietoperzych.

Wraz z Diane poznajemy, w pewnym uproszczeniu oczywiście, dotyk, smak, węch, słuch i wzrok. Przyglądamy się ciału zaczynając od najprostszych rzeczy takich jak włos czy feromony, a skończywszy na szczególnych wyspecjalizowanych komórkach jak receptory węchowe i mechanizmach jak smakowanie czy postrzeganie kolorów.

Użyta w „Zmysłach” fachowa terminologia nie odstrasza ponieważ po pierwsze nawet najtrudniejsze z tych pojęć odnoszą się do bardzo życiowych funkcji jak na przykład szczypanie czy mówienie, a po drugie tam gdzie jest to potrzebne pojęcia są zgrabnie wyjaśniane. Dodatkowo, bogate ilustracje dają od razu poczucie „gdzie jesteśmy” i ułatwiają zrozumienie chwilami nieco abstrakcyjnych pojęć. Warto podkreślić, że nie są to tylko artystyczne fantazje, ale profesjonalne rysunki, które spokojnie mogłyby się znaleźć w podręczniku do biologii.

W rzeczywistości można pomyśleć, że ten komiks to do pewnego stopnia „mapa myśli” każdego zmysłu – autor prowadzi nas przez tę zabawną wędrówkę ucząc i intrygując jednocześnie. Dr Farinelli skupia się na najważniejszych mechanizmach rozprawiając się także z popularnymi mitami. Umożliwia nam zrozumienie stopnia skomplikowania, a jednocześnie prostoty i logiki naszego systemu zmysłów. Całość wzbogacona jest także barwnymi opisami historycznych, przełomowych eksperymentów i odkryć.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że bez najmniejszych problemów mogą ten komiks czytać wrażliwsi czytelnicy – całość jest faktycznie naukowa, ale stworzone schematyczne czarno-białe ilustracje z momentami abstrakcyjnymi sytuacjami wystarczająco mocno „odrealniają” zagadnienie by nie odczuwać żadnego niepokoju.

Na końcu książki znajdują się krótkie przypisy uzupełniające informacje dla ciekawych oraz polecane lektury innych autorów, które poruszają podobne tematy. Na tej liście znalazłam chociażby jednego z moich ulubionych autorów i specjalistów w dziedzinie Olivera Sacksa, co dla mnie samo w sobie jest dowodem na to jak doskonale temat przemyślał Matteo Farinella.

Nie jest to jednak przypadek, bowiem pan Farinella to doktor neurobiologii. Komiksy są efektem połączenia jego wiedzy z wielką pasją do rysowania. Dzięki swoim zainteresowaniom, wykorzystując ilustracje i animacje, pokazuje różnym instytucjom na całym świecie jak prosta może być nauka! Obecnie na Uniwersytecie Columbia prowadzi badania nad „rolą narracji wizualnych w przekazywaniu wiedzy naukowej” (cytat ze strony wydawnictwa Marginesy). Po lekturze jestem zdania, że „Zmysły”, podobnie jak pierwsza wydana w Polsce książka autora czyli „Neurokomiks” zdecydowanie zasługują na uznanie w dziedzinie wizualnej promocji nauki!

Jak dla mnie „Zmysły” były może nieco krótką, ale niezwykle wartościową lekturą, którą poleciłabym każdemu kto jest otwarty na naukę z książką – również nastoletniemu czytelnikowi! To świetna, inteligentna i dobrze przemyślana pozycja, z którą spędziłam bardzo przyjemny czas, a jednocześnie przypomniałam sobie dlaczego tak doceniam formę komiksu.

Na koniec chciałabym podkreślić, że chciałabym, aby takich książek powstawało znacznie więcej. Bądźmy szczerzy - komiks jest formą niedocenianą, często wręcz lekceważoną. Zastosowane w „Zmysłach” połączenie tej formy z nauką dowodzi, że całkowicie niesłusznie, bo efekt przerósł moje najśmielsze oczekiwania. Popularnonaukowe komiksy mogą być w przyszłości niezwykle użytecznym narzędziem w uczeniu dzieci i młodzieży innymi metodami niż encyklopedyczne definicje i suche fakty. Lektura takiego komiksu jest szybsza, ciekawsza, lepiej rozwija wyobraźnię, umożliwia przestrzenne i wielowątkowe przedstawienie zagadnienia nie obniżając poziomu merytorycznego przekazywanych informacji, a co za tym idzie pozwala o wiele skuteczniej zapamiętywać prezentowaną treść. Bardzo bym sobie życzyła by powstawało o wiele więcej podobnych „Zmysłom” pozycji!

Wkrocz w świat zmysłów.

Poznaj cztery mechanoreceptory odpowiedzialne za zmysł dotyku. Zbadaj z bliska kubki smakowe. Poznaj związek zapachów z pamięcią. Dowiedz się jak optyczne iluzje oszukują komórki oka, by widziało rzeczy których nie ma...

Zmysły o kolejny po Neurokomiksie komiks Matteo Farinellego, ilustratora oraz doktora neurologii University College w Londynie, w którym w dowcipny i przystępny sposób przedstawia tajniki funkcjonowania ludzkiego ciała.

Wszystkie fakty i najważniejsze informacje o pięciu zmysłach oparte są w tym komiksie o najnowsze naukowe ustalenia.

„Naukę postrzega się najczęściej jako coś skomplikowanego i poważnego, ale na stronach tego komiksu jest tak dużo humoru i radości z dzielenia się wiedzą, że nie sposób się jej oprzeć”

Booktopia

„Komiksy takie, jak ten uświadamiają, że nauka i zdobywanie wiedzy mogą być przyjemnością, a nie męką przedzierania się przez suche i nudne opracowania”.