Ogień. Opowieść O Janis Joplin | Autor: Barbara Baraldi

  Autorka książki Barbara Baraldi nie jest biografką specjalizującą się w tropieniu ciekawych życiorysów znanych postaci, a powieściopisarką posługującą się techniką literacką oraz wyobraźnią. Niemniej jednak, sięgając po historię Janis Joplin i nadając jej kształt fabularny, uzupełniła jej losy danymi faktograficznymi umieszczonymi na końcu książki. Nie jest to typowe kalendarium, a raczej ciąg dalszy pośmiertnej recepcji dorobku kontrowersyjnej artystki. To także swego rodzaju zbiór „ciekawostek”. Ostatnie strony powieści uzupełniono o notę od autorki, w której Baraldi ujawnia stosunek do swojej bohaterki i jej muzyki nazywając Joplin „pokrewną duszą”.

W trybie narracyjnym autorka zastosowała czas teraźniejszy. Dzięki temu opisywane wydarzenia, wrażenia, emocje są świeższe, bardziej aktualne, esencjonalne niż te relacjonowane z dalszej perspektywy chronologicznej. Akcję rozpoczyna rok 1966, kiedy Janis ma dwadzieścia trzy lata i „ucieka przed ogromnym niebezpieczeństwem: samą sobą”. Baraldi charakteryzuje ją w następujący sposób: „Ma potargane włosy, na twarzy ani grama makijażu, który ukryłby trądzik (…)”. W dodatku „wydaje się zagubiona” i oto bierze udział w przesłuchaniu muzycznym. Padają jeszcze bardziej dosadnie określenia: „dziobata gęba”, „czupiradło”, „świniooka”. Czytelnik czuje, że pozycja opublikowana przez Wydawnictwo LeTra będzie więcej niż zwykłą obyczajową opowiastką, ale rozwinie się w psychologiczną grę, w której każda z postaci będzie pionkiem na szachownicy losu.

Liczne retrospekcje sięgają do lat 1957 – 1958, do czasów szkolnych, które ukształtowały charakter, zainteresowania i poglądy Joplin. Fabuła wybiega też do lat 1968 – 1970 i roku śmierci piosenkarki. Baraldi cały czas obserwuje swoją bohaterkę. Komentuje jej emocje, psychodeliczne stany, demony, obsesje i uzależnienia. Buduje postać kobiety z krwi i kości. Nietuzinkową artystkę. I choć główny nacisk położony jest na ostatnie lata życia piosenkarki, w retrospekcjach można zrekonstruować początki kariery, poczuć atmosferę wyzwolonych lat sześćdziesiątych, narodzin ruchu hipisowskiego.

Dziś byłaby ponad osiemdziesięcioletnią starszą panią. Czy nadal buntowniczką i chłopczycą? Aż tak daleko wyobraźnia pisarska nie sięga. Baraldi skupia się raczej na budowaniu emocji. Dopiero w pozaksiążkowych źródłach informacji o Janis można dowiedzieć się o jej multiinstrumentalnych zainteresowaniach, szukaniu powiązań między rockiem, soulem, a bluesem, autorskich tekstach. Autorka Ognia nawiązuje natomiast bardziej do interpretacji stanów emocjonalnych wokalistki. Jej depresji, ekscesów seksualno – obyczajowych, uzależnień od alkoholu i narkotyków, miłosnych rozczarowań i głębokich kompleksów wynikających z nadwagi, problemów z cerą i nadwrażliwością.

W tle – klimat kultowych hitów: Cry Baby, Piece of My Heart, Summertime, czy Mercedes Benz oraz pisanych kursywą fragmentów listów adresowanych do ojca inżyniera i matki archiwistki; głos błagania o akceptację. Trudnym relacjom na linii dziecko – rodzice poświęcona jest znaczna część książki.

Baraldi stara się także (udanie) oddać specyfikę występów Joplin: „Kawałek po kawałku jej głos eksploduje strumieniem barw i zmysłów (…)”. Ciekawostką są cytowania fraz pochodzących z konkretnych, wymienionych utworów w formie oryginalnej i jako tłumaczenia umieszczone w przypisach na dole strony.

Z dużym wyczuciem, bez wulgaryzmów, potraktowane są sceny erotyczne. Zważywszy na wybujały temperament Janis i jej biseksualne preferencje Ogień mógłby przypominać narrację 365 dni. Na szczęście Barbara Baraldi to nie Blanka Lipińska.

Dużo miejsca w książce zajmują opisy uzależnień i próby wychodzenia z nich. Autorka stara się wczuć w emocje swojej bohaterki, a jednocześnie obiektywnie poddać obserwacji ciało i stan jej ducha („Co pozostało z prawdziwej Janis, poza krwią rozcieńczoną heroiną?”).

Metafizyczny charakter powieści oddają słowa: „Przeszłość jest obok niej, bezkres odkryć i zachwytów, upadków i nowych początków”.