Podlaska Mozaika. Reportaże Z Raju - Krainy Błota I Mgły | Autor: Ewa Zwierzyńska

  Ewa Zwierzyńska pochodzi z Bielska Podlaskiego (województwo podlaskie). Z wykształcenia jest lekarką, zaś z zamiłowania pasjonatką przyrody oraz kultury Podlasia. Od dawna fotografuje tamtejszy region Polski, fotografii uczyła się między innymi w Warszawskiej Szkole Fotografii, często pisze o nim reportaże. Jej przodkowie pochodzili z Pudlasza, czyli rusko-wschodniosłowiańskiej części Podlasia. Za swoje reportaże otrzymała nagrodę Belarus in Focus 2013 (Press Club Polska),„National Geographic Traveler” oraz kwartalnika „Kultura wsi”. W 2015 roku za publikacje na portalu mapakulury.pl została uhonorowana dyplomem uznania przez Ministra Kultury. Obecnie w miesięczniku „Czasopis” publikuje felietony oraz reportaże.

Książka „Podlaska mozaika. Reportaże z raju – krainy błota i mgły” powstała w ciągu dekady wędrówek Ewy Zwierzyńskiej po Podlasiu. Autorka odwiedzała bardziej turystyczne miejsca, których nie może pominąć żaden podróżnik, ale często też zbaczała na bezdroża, które zaprowadziły ją w miejsca, o których na próżno szukać wzmianki w przewodnikach. Ewa Zwierzyńska poszukiwała duszy Podlasia, a teksty zawarte w książce mają dać czytelnikowi odpowiedź na pytanie, jaka ta dusza jest: tradycyjna czy próbująca zerwać z korzeniami, wielokulturowa a może ksenofobiczna, nadal w stanie pierwotnym czy zmieniająca się wraz z rozwojem cywilizacji.

„Podlaska mozaika. Reportaże z raju – krainy błota i mgły” to niezwykle różnorodna publikacja, w której znajdziemy reportaże, eseje, opowieści i przekazywane ustnie, spisane przez Ewę Zwierzyńską historie.

Autorka zabiera czytelników do podlaskiej wsi, której przykładem są Ozierany, których dziewiczy krajobraz przywodzi na myśl raj, czy prowincjonalnego miasteczka Krynki położonego na szlaku handlowym do Grodna. Zaś CzortowyWorota, PuodZelonym Dubom czy DikiŁuh to nazwy uroczysk (części lasu bez ściśle oznaczonych granic związane zwykle ze szczególnym wydarzeniem legendarnym lub mające charakterystyczne cechy przyrodnicze) w okolicach Reduty nieopodal Bielska Podlaskiego. W czasie lektury odwiedzimy też Świętą Górę Grabarkę, do której prowadzą piekielne kręgi i u podnóża której płynie leśny strumień. Źródło to uważane jest przez pielgrzymów za święte, a jego woda za mającą lecznicze właściwości. Dotrzemy też do Wierszalina, opuszczonej osady w pobliżu wsi Grzybowszczyzna, której założycielem był „prorok Ilja”, czyli Eliasz Klimowicz, chcący stworzyć tu raj na ziemi. W miasteczku Suchowala astrolog Szymon Antoni Sobierjaski wyznaczył środek Europy.

To tylko kilka miejsc opisanych w książce, których historia jest niesamowicie ciekawa. Nigdy nie byłam na Podlasiu, ale dzięki Ewie Zwierzyńskiej zapragnęłam odwiedzić ten rejon Polski.

Bohaterami reportaży przede wszystkim są ludzie. Babuleńki i dziadziusie, zasiadający podlaskie przydrożne ławeczki, którzy z pewnego rodzaju czcią snują gawędy, wspominając dawne czasy. Ale są też tacy, których historie mogą przyprawić czytelnika o zawroty głowy. Przykładem może być Sergiej, którego podczas dojenia krów odwiedziło UFO i porwało na swój statek. Czy Pan Grzegorz, miejscowy znachor, który leczy się winem gotowanym z pietruszką i pomaga każdemu, kto tej pomocy potrzebuje, wierząc w ozdrowieńczą moc przyrody. Władysław Litwińczuk wraz z synem Wiktorem otworzyli muzeum archeologiczno-etnograficzne w Surażu, w którym zobaczyć można wspaniałe eksponaty, które pan Władysław wykopał ze swojego pola.

Mogłabym bez końca rozpisywać się o historiach przedstawionych w książce. Jest ona napisana w tak przyjemny sposób, że trudno było mi oderwać się od lektury. Niektórym tekstom towarzyszy aura tajemniczości, niektóre z nich mogą wzbudzić w nas niepokój, inne sprawiają, że na naszej twarzy pojawi się ogromny uśmiech. Ta różnorodność jest niebywała. Rzadko sięgam po reportaże, nie przepadam za publicystyką czy literaturą faktu, ale książka Ewy Zwierzyńskiej zachwyciła mnie, wręcz zahipnotyzowała. Wybrałam ją, ponieważ czytałam kilka powieści, których akcja toczyła się na Podlasiu i byłam bardzo zaciekawiona tym regionem. Teraz czuję jeszcze większy niedosyt i liczę na to, że jeszcze w tym roku wybiorę się na Podlasie.

Książka jest przepięknie ilustrowana. Znajdują się w niej zdjęcia, które samodzielnie wykonała Ewa Zwierzyńska. Zakochałam się w tych kolorowych kadrach, na których uchwycone jest piękno Podlasia.

Ewa Zwierzyńska rozpisuje się o podlaskiej kulturze, folklorze i tradycji. Zwraca szczególną uwagę na zmiany, którym ulega Podlasie. Ma to związek z migracją miejscowej ludności wiejskiej do miast, najczęściej w poszukiwaniu pracy lub w związku z edukacją, ale łączy się też z rozwojem cywilizacji, przeobrażaniem ziem uprawnych na cele pozarolnicze, czyli przemysł, usługi i budowanie mieszkań. Podlasie idzie z duchem czasu, zmienia się, ale pozostawia po sobie relikty przeszłości, które są uciechą dla podróżników, wędrowców i odkrywców. Autorka szczególną uwagę poświęca kryzysowi migracyjnemu na granicy Białorusi z Unią Europejską, zwanemu wojną hybrydową.

„Podlaska mozaika. Reportaże z raju – krainy błota i mgły” to zbiór reportaży i esejów, który ukazuje magiczny folklor i bogactwo kulturalne Podlasia, ale również problemy, z którymi borykają się jego mieszkańcy. Książkę czyta się z ogromną przyjemnością i jestem pewna, że będę do niej wracała, kiedy nie będzie mi dane odwiedzić Podlasia.