Ślepak | Autor: Jadwiga Stańczakowa

  Jadwiga Stańczakowa (1919-1996) była niewidomą pisarką i poetką. Tuż przed wybuchem II wojny światowej rozpoczęła studia na Akademii Nauk Politycznych. Ze względu na swoje pochodzenie (była Żydówką) była prześladowana i musiała się ukrywać. Na szczęście aryjski typ urody ułatwiał jej to zadanie. Jednak nieobce było jej getto. W młodym wieku zaczęła tracić wzrok, z czasem zaczęła widzieć coraz gorzej, a po urodzeniu córki Ani całkowicie straciła wzrok. Kompletnie to ją podłamało. Jednak szczęście się do niej uśmiechnęło i mogła pracować. „Ślepak” to jej autobiografia napisana już po utracie wzroku.

Ta książka to wspomnienia z getta oraz czasów okupacji, gdy autorce udało się stamtąd uciec. Nie brakuje tutaj opowieści związanych z pracą. Jadwiga Stańczakowa wspomina także swoją przyjaźń z Mironem Białoszewskim, którego „ogarniała”. Autorka mówi również o swoich zmaganiach z depresją.

Nie wiem, jak ja się uchowałam, że pomimo tego, że z wykształcenia jestem polonistką, to nigdy wcześniej nie spotkałam się z twórczością Jadwigi Stańczakowej. Nie kojarzyłam jej nazwiska z czasów studenckich. Dopiero przy okazji lektury „Ślepaka” nieco nadrobiłam swoje braki. W sumie to może nawet i lepiej, że teraz ją odkryłam, a nie czytałam jej utwory, przekładając je na klucz wykładowców. Podejrzewam, że to by zabiło moją miłość do jej twórczości.

To była bardzo intymna, sensualna uczta. Jestem oczarowana stylem autorki. Nie wiedziałam, czego mogę się spodziewać po tej książce przed jej lekturą. Teraz nie potrafię przestać o niej myśleć. Z każdą kolejną stroną Jadwiga Stańczakowa była mi coraz bliższa. Pokazała mi świat z innej perspektywy. Zobaczyłam, jak jeszcze można go przeżywać i się w nim zatracać. Nie wiem, czy czytałam równie piękną autobiografię jak ta. Po przeczytaniu słów autorki często zamykałam oczy, by spróbować przeżyć to samo co ona.

Jadwiga Stańczakowa ukrywa niektóre postacie pod pseudonimami. Pokazuje, z jakimi trudnościami musiała się zmierzyć jako Żydówka. Dość mocno uderzyły mnie jej wspomnienia z czasów okupacji. Najbardziej zapadły mi w pamięć. Autorka wspomina w swojej powieści również zmagania z depresją. Niektóre jej słowa były mi dość bliskie. Sama kiedyś mierzyłam się z podobnym problemem. Lektura przypomniała mi tamte czasy i pokazała, jak długą drogę pokonałam, by znaleźć się tu, gdzie jestem teraz.

Cenię sobie autoironię i dystans autorki. Dzięki temu całość nie etapuje patosem, czego nieco się obawiałam, zanim jeszcze zabrałam się za czytanie. Książka dała mi do myślenia i choć sporo w niej trudnych tematów, nie czuję się nimi po lekturze przytłoczona. Mogłam po prostu dowiedzieć się, co przez lata ukształtowało autorkę i z czym się zmagała. Na końcu książki znajduje się posłowie autorstwa jej córki, Anny Sobolewskiej.

To była jedna z piękniejszych książek, jakie czytałam. Oderwałam się dzięki niej na chwilę od codzienności. Wyruszyłam w sensualną podróż w nieznane. Myślę, że lektura tej książki może być cenna dla osób, które mają w rodzinie osoby niewidome albo z nimi pracują. Będą mogli dzięki temu przekonać się, co może czuć taka osoba, jak odczuwa świat. Tak jak wspomniałam wcześniej, cieszę się, że nie miałam styczności z twórczością autorki na studiach. Podejrzewam, że wtedy aż tak bardzo bym jej nie przeżywała. Polecam wam tę książkę, jeśli szukacie sensualnej uczty literackiej.