Zapomimajka

  Jak bardzo różni się świat widziany oczami dziecka od tego, odbieranego przez dorosłych? W tej historii narratorką jest kilkunastoletnia Majka. Opowiada o życiu współczesnej rodziny, ale wątki rozbiegają się również w inne strony. Jej obserwacje i refleksje wprowadzają nas w sytuacje, z którymi nie najlepiej radzą sobie nie tylko dzieci, ale i dorośli. Pędząca cywilizacja, relacje rodzinne, wychowanie dzieci, dylematy małżeńskie i czas, który mija nieubłaganie. 

Nie wiem, ile dokładnie lat ma Majka. Chodzi do szkoły i ma niewiele młodszego od siebie brata. Rodzice na co dzień dużo pracują, więc często zostawiają swoje dzieci pod opieką zatrudnianych dorywczo studentek. Stąd wnioskuję, że te kilkanaście lat, może oznaczać na przykład niewiele ponad dziesięć. Narracja dziecka, prowadzona przez autora, często wymyka się spod kontroli i czytamy słowa, jakich raczej trudno spodziewać się nawet po tych starszych kilkunastolatkach. To oczywiście zabieg literacki, bo zdaję sobie sprawę, że chodziło o przedstawienie problemów, relacji międzyludzkich czy historii, jakie wydarzyły się również w dalekiej przeszłości. O tym, oczywiście Majka nie mogła wiedzieć i opowiadać z takimi detalami, ale my śledzimy całą akcje z zainteresowaniem, łącząc przy okazji wszystkie postaci i rozumiejąc przyczyny ich postępowania w teraźniejszości.

Chwilami jest naprawdę smutno, gdy dziecko myśli o sobie w taki sposób: "Jak zwykle wszystko odbywało się, jakbym nie istniała, jakbym była przedmiotem, który można zawsze przestawić, gdy nie pasuje w danym miejscu".

Deficyty emocjonalne w najbardziej codziennych sytuacjach, wychodzą jedne po drugich. Kiedy rodziców nie ma w domu, to nie tylko brakuje wspólnie spędzanych chwil i bliskości, ale nawet najprostszych rzeczy, jak choćby razem spożywanych posiłków, podczas których można porozmawiać o różnych sprawach.

W treści można też wychwycić drobiazgi, jakie autor umieszcza w opisach małej narratorki. Choćby w wtedy, gdy mama oddaje się ulubionej rozrywce w tv, czyli "śledzeniu losów zmyślonych rodzin". No cóż, jeśli chodzi o rodziców, to w tej rodzinie ich nieprzystosowanie, graniczące ze skrajnym egoizmem przekracza wszystkie możliwe granice. Pozostawianie nieletnich dzieci samym sobie i brak troski o ich uczucia to tylko mała część zachowań dorosłych i podobno dojrzałych ludzi. Są momenty, w których ciężko czyta się o maluchach krzywdzonych właśnie w taki sposób. Pozornie idealni rodzice, dbający o status materialny, stają się antywzorem dla innych opiekunów. 

"Świat dorosłych rządzi się swoimi prawami. Dzieci mają tam ograniczony dostęp, Nie powinny się wtrącać" - takie słowa matki słyszy pewnego dnia Majka.

A propos ograniczonego dostępu, to właśnie w tej dziecięcej narracji pojawiają się czasem treści nieodpowiednio przypisane dziecięcej psychice, o których wspomniałam już na wstępie. W opowieściach na temat przeszłości i poznania się jej rodziców, czytamy o namiętnych pocałunkach i o tym, że "nie wychodzili z sypialni, cieszyli się sobą nawzajem". Takich wspomnień chyba nie przekazuje się dzieciom, więc Majka raczej nie mogłaby o nich opowiadać. ;) Ale pomińmy ten szczegół.

Kiedy dochodzi do dramatycznych wydarzeń, w których dzieci muszą sobie radzić bez pomocy dorosłych, padają znamienne słowa, których chyba żaden rodzic nie chciałby nigdy usłyszeć ani na nie zasłużyć: "Coraz mniej obchodziło mnie to, czy będą się mną interesować. (...) Zaczęliśmy odzwyczajać się od rodziców. Częściej dzwoniliśmy do cioci...". 

W jaki sposób doszło do takiej obojętności ze strony dzieci, które przecież wręcz organicznie potrzebują kontaktu z rodzicami? Jaki jest finał tej historii i czy ktokolwiek wyciągnął z niej wnioski? Przeczytajcie koniecznie powieść, napisaną z uwzględnieniem wyjątkowych, choć tak łatwych do spełnienia potrzeb najmłodszych członków rodziny. Nazwałabym ją nawet lekturą obowiązkową dla rodziców, bo nawet, jeśli nie ma w nas cech osób przedstawionych w tej powieści, to zawsze znajdą się pola do poprawy, na które zwróciła uwagę Majka - Zapomimajka...