Przejdź do głównej treści

Wyjątki


Autor: Jan Brzozowski

Renata A.

Jakie skojarzenia może budzić książka o tytule „Wyjątki”? Czy będzie to zbiór ortograficznych wyjątków? Nic bardziej mylnego. W takim razie,czego możemy się spodziewać wybierając tę książkę z półki? Utwór „Wyjątki” Jana Brzozowskiego pokazuje w pierwszej kolejności, jaka może być sztuka. Już w opisie wydawca zaznacza, że jest ona wielowymiarowa oraz różnorodna, na pewno niejednoznaczna, spełniająca wiele różnych funkcji. Sztuka nie tylko bawi, ale i uczy, inspiruje i zmusza do refleksji odbiorcę. W tym wszystkim ważny jest sposób odbioru, to czego oczekuje czytelnik, jakie są jego potrzeby i  oczekiwania. I czy utwór spełnia dane założenia.

Już sam tytuł „Wyjątki” wskazuje na niezwykłość utworu, bo książka jest wyjątkiem, czyli jedyna w swoim rodzaju, nie do zastąpienia. Kolorowa, niepozorna, niebanalna strona tytułowa jest tak jak sam tytuł równie wyjątkowa. Tytułowa ilustracja, na którą składają się nietypowe, a zarazem niebanalne rysunki mamy wrażenie, że spontanicznie narysowane są zapowiedz tego, co odnajdziemy w środku. Okładka jest nie tylko zapowiedzią, ale zarazem prowadzi do przekonania, że rysunek jest ulubionym środkiem wyrazu autora. Szkic dopełnia treść, jest miłym akcentem dla czytającego, wyraźnie pobudzając wyobraźnie, jednocześnie bawiąc. Zdziwienie i zaskoczenie może towarzyszyć czytelnikowi już podczas pierwszego kartkowania stron. Wiele ciekawych rysunków, często szkiców świadczy o dużym poczuciu humoru autora. Domyślam się, że celem jest rozbawić odbiorcę, może odwrócić na chwile uwagę czytelnika od treści, a skupić na grafice. Rysunek staje się jednym z bohaterów, na równi z wierszem i tekstem scenicznym. Potwierdzeniem jest rozdział „Prosimy nie palić”, który składa się ze zbioru „Rysunków wystawionych w Muzeum Karykatur”. Tym samym poznajemy autora, Jana Brzozowskiegojako architekta, rysownika, portrecistę, malarza, autora filmów animowanych i oczywiście (a może przede wszystkim) pisarza.

Utwór rozpoczyna się do „Preambuły” słowa łac. praeambulum, od praeambulare „iść wcześniej”), czyli wstępu do aktu prawnego, zwykle o istotnym znaczeniu. Tutaj rozumianego jako wstępu do utworu. Ponadto poniżej znajduje się„Dodatek do preambuły”, czyli dodatkowe wyjaśnienie, określające zamysł utworu, jego uszeregowanie, wyodrębnia kilku następujących części: „Wierszy” „Ku Polsce” „Teatru”, „Szkice”. Rozdział I jest zbiorem rozmaitych wierszy o różnej tematyce, codziennej, ale o dotykającej spraw egzystencjalnych, ważnych tematów jak śmierć czy samotność. Wielu odnajdzie inspiracje np. do Horacego i jego nieśmiertelnej maksymy: „nie wszystek umrę”: 

„Non omnismoriar, powiedziałbym jeszcze

Parę wieków temu przeszyty na wylot

Strzałami amora na wskroś, wzdłuż i w poprzek.

Dziś powiem więcej, dzięki postępowi wiedzy:

Nie wszystek żył będę, lecz jeszcze przez wieki

będę rósł dębem na czubkach półgłówków,

w dolinach nędzy, na szczytach głupoty,

w rzekach będę płynął płynących rozpaczą.”

 

To tylko zapowiedź tego, czego możemy się spodziewać po twórczości autora „Wyjątków”. Uwagę przykuwa IV z rozdziałów poświęcony „Pamięci Nieodżałowanego Koziołka Matołka”. To nie tylko rysunek, ale i odręcznie napisany tekst, niczym fragment ze szkolnego zeszytu. Budzi skojarzenia szkolne, tym samym spełnia funkcję sentymentalną, jest wspomnieniem. Podobnie jak utwór o nieodżałowanymKoziołku.

Książka „Wyjątki” na pewno oryginalna, nietypowa, ale może spodobać się, być chwilą wytchnienia. Może nie dla każdego czytelnika, ale jedno jest pewne publikacja znajdzie swoich czytelników, którzy świadomie zachwycą się humorem, a zarazem bogactwem treści proponowanych utworów. Czytając opis wydawcy już wiemy, czego może się spodziewać. Jest propozycja czytelnicza dla znawcy, który odnajdzie z jednej strony elementy ludyczne, z drugiej awangardowe, eksperymentalne. I w pełni świadomie zachwyci się tym, dostrzegając dzieło na pewno wyjątkowe, wypełnione nie tylko treścią, ale i sztuką, artyzmem literackim i rysunkowym.

 

 

 


Informacje:

  • Autor:
    Jan Brzozowski
  • Gatunek:
    Literatura Piękna
  • Tytuł Oryginału:
    Wyjątki
  • Język Oryginału:
  • Przekład:
  • Liczba Stron:
    364
  • Rok Wydania:
    2023
  • Wymiary:
    160 x 225 mm
  • ISBN:
    9788380112698
  • Wydawca:
    Warszawska Firma Wydawnicza
  • Oprawa:
    Miękka
  • Miejsce Wydania:
    Warszawa
  • Ocena:
    5/6 5/6 5/6