Tao Strumienia

Alan Watts (1915-1973) to brytyjski filozof, mówca i pisarz, któremu sławę przyniosły badania porównawcze religii. Był popularyzatorem filozofii Wschodu na Zachodzie, autorem książek i artykułów dotyczących sensu życia.Jego fascynacja sztuką Orientu zaczęła się już we wczesnym dzieciństwie, kiedy jego matka wyjechała do Chin w ramach misji chrześcijańskiej. Uzyskał tytuł magistra teologii na Teologicznym Seminarium Duchownym w Sudbury, później zaś tytuł honorowy Doktora Teologii na Uniwersytecie Vermont, w uznaniu jego zasług w dziedzinie religioznawstwa porównawczego.

Zyskał reputację czołowego interpretatora filozofii Wschodu dla zachodnich odbiorców. W wieku lat 16 napisał pierwszy esej dla czasopisma londyńskiej Loży Buddyjskiej. Przyniosło mu to ogromną popularność, którą następnie pielęgnował audycjami radiowymi i telewizyjnymi, nagraniami, książkami oraz publicznymi wykładami. Napisał blisko dwadzieścia pięć książek, nagrał setki wykładów i seminariów. W swoich publikacjach dzielił się własnymi doświadczeniami w studiowaniu religii i filozofii, poruszał tematykę tożsamości osobistej, sensu życia, natury rzeczywistości, niematerialnego wymiaru szczęścia, wyższej świadomości oraz pojęć i obrazów Boga. Jego książka „Droga zen” uważana jest za najbardziej klarowne i zrozumiałe dla człowieka Zachodu wprowadzenie do zen.

W swojej książce (dokończonej po śmierci Alana Wattsa przez jego bliskiego przyjaciela i współpracownika Al Chunglianga Huanga) autor nie rozbiera na czynniki pierwsze pojęcia „tao”. Mimo, że jeden z głównych rozdziałów jest właśnie tak zatytułowany. Muszę przyznać, że jest to pozycja… intrygująca. Na początku Al Chungliang Huang podaje informacje o bibliografii oraz wymowę chińskich słów, nakreśla również tło historyczne. To ciekawe informacje dla laika takiego jak ja i muszę przyznać, że autor przekładu naprawdę się postarał, aby tekst nie zanudził kogoś, kto nie ma pojęcia o tao i historii chińskiej religii.

Właściwe – choć bardziej pasuje tu określenie „główne” – rozdziały poświęcone są pismu chińskiemu, biegunowości in-jang, tao, wu-wei i te czyli sile cnoty. Czytając poszczególne części, bogato okraszonymi barwnymi metaforami i cytatami z taoistycznych mistrzów IV i V stulecia p.n.e. (takich jak Lao-tsy i Czuang-tsy), zaczynam powoli rozumieć, jak możliwe jest połączenie „tao” ze „strumieniem”. Bo ta książka to nie wykład o tao – to raczej pokazanie jak tao odzwierciedla się ono w naturze umysłu i jak wpływa na nasze życiowe doświadczenie. Bardzo podkreślone jest jak ważne jest instynktowne odbieranie świata.

Istotne miejsce w książce zajmuje chińska kaligrafia. Te wszystkie znaki zostały wykonane w duchu tao. Al Chungliang Huang po każdej rozmowie na temat istniejących rozdziałów przygotowywał tusz i pędzelek i medytował na tematy myśli i słów Alana Wattsa w języku chińskim. Pozwalał by swobodnie przepływały przez jego ciało – a potem po prostu przesuwał pędzelkiem po ryżowym papierze. Brzmi jak magia? Ale to nie jest magia. To zatrzymanie w pędzie życia. Najlepszy przykład na to, że można w życiu codziennym zwolnić. Zatrzymać się. Zacząć się bawić słowami a nie zaczynać analizować każde z nich. Trudne – ale jeśli się zacznie, to dalej już pójdzie. Taka refleksja nasunęła mi się po przeczytaniu – choć chyba trudno to nazwać ‘przeczytaniem” w przypadku chińskiej myśli. A więc po zapoznaniu się z książką.

Na końcu znajduje się bibliografia, podzielona na oryginalne źródła chińskie i dzieła w językach europejskich.

Muszę przyznać, że ta intrygująca pozycja kusi by jej nie porzucać i by czerpać z niej za każdym razem coś innego.