Nigdy Dość Mirakle | Autor: Andrzej Czcibor Piotrowski

„Nigdy dość mirakle" to ostatnia część cyklu powieściowego Andrzeja Czcibora – Piotrowskiego. Do cyklu oprócz „Nigdy dość mirakle" należą także „Rzeczy nienasycone" oraz „Cud w Esfahanie."

Rok 1945, nastoletni Drzejk wraz z kilkoma rówieśnikami przybywa do Wielkiej Brytanii, tymczasowe schronienie znajduje w domu pani Stebelskiej (żony pułkownika). Chłopiec zostaje zapisany do polskiej szkoły morskiej, jednak nie długo ta zabawi. Następnym przystankiem staje się Szkocja, gdzie zaczyna naukę w szkole handlowej. W końcu Drzejkowi udaję się zdać maturę w jednym z polskich gimnazjów na obczyźnie. Jego celem staje się teraz powrót do ojca, do Warszawy.

Aktualne losy bohatera są tutaj przeplatane wspomnieniami z okresu wojennego. Chłopiec (który jest narratorem) przywołuje także postać matki, obraz przeszłości z czasów, gdy mieszkał z rodziną w Warszawie, a następnie we Lwowie.

Odnoszę wrażenie, że wątki wojenne oraz te ukazujące obecną sytuację bohatera nie są w powieści najistotniejsze. Najważniejsze są bowiem tutaj fantazje, marzenia oraz wewnętrzna przemiana Drzejka.

Chłopak raczy czytelnika opowieścią o swoich miłosnych dokonaniach, o swoich fantazjach i pragnieniach (przez pewien czas podbija serca kolegów, ponieważ wydaje mu się, że jest dziewczyną). W książce odnajdziemy wiele pornografii, autorowi udało się jednak uniknąć wulgarności. Pornografię dawkuje czytelnikowi za pomocą języka subtelnego i oryginalnego, który miejscami tworzy wręcz baśniowy obraz (tak dzieje się w przypadku fantazji bohatera na temat tajemniczej czarodziejki Morag).

Książka podzielona jest na trzy księgi , których tytuły autor zapożyczył z istniejących już powieści: „Drogi wolności" (Sartre), „Granica" (Nałkowska) oraz „Gra w klasy" (Cortazar). Zresztą w samej powieść czytelnik odnajdzie cytaty z dzieł Adama Mickiewicza czy św. Augustyna.

„Nigdy dość mirakle" jest niewątpliwie powieścią nietuzinkową, napisaną pięknym językiem. Powieścią, która wymaga od czytelnika zaangażowania, którą trzeba odkryć, aby zrozumieć jej sens oraz przesłanie autora. Lektura prowokuje do stawiania pytań, co kryje się pod tym subtelnym, erotycznym językiem.

Niestety nie miałam okazji sięgnąć po „Cud w Esfahanie."(„Rzeczy nienasycone" czytałam). Obie części obrazują wcześniejsze losy Drzejka. Na pewno ich znajomość rzuca pełniejsze światło na emocje bohatera i pozwala na dokładniejszą interpretację, dlatego sugeruję przeczytać całość.

Wojenna zawierucha niszczy wiele na swojej drodze, zagładzie ulegają budynki, miasta, a nawet całe społeczeństw, te obrazy rzucają się w oczy najszybciej. Jednak przy drugim spojrzeniu dostrzega się ludzi, tu spustoszenie nie zawsze jest widoczne, ale jest o wiele głębsze. Wojna rozrywa więzi rodzinne, rozdziela bliskich, czasem pozostawia im nadzieję na ponowne spotkanie, a czasem nie daje złudzeń na następne skrzyżowanie życiowych dróg. Dorośli patrzą na taką rozłąkę inaczej, może sprawia to bagaż wspomnień, który pozwala im mieć przed oczyma obraz rodziny nawet po wieloletnim rozstaniu, lecz młodszym oblicza najbliższych łatwiej umykają, niektórzy szukają znajomych rysów twarzy w napotykanych osobach i utraconych więzi. Dorastanie nie jest proste, nawet gdy w tle nie ma wojny, gdy ma się za sobą przymusowa ucieczkę z domu, a teraźniejszością jest emigracyjna tułaczka, jest on jeszcze trudniejsze. W tłumie osób o podobnych życiorysach znalezienie ludzi, rozumiejących niełatwą przeszłość i niewiadomą przyszłość.

Kilkunastoletni Andrzej przeszedł długą drogę od rodzinnej Warszawy, przez Uzbekistan, Indie, aż do Wielkiej Brytanii, towarzysze byli w jego wieku, a za sobą podobną historię. W ich towarzystwie odnalazł namiastkę normalności, ale czy na pewno? Z dala od ojczyzny, której nawet nie pamiętają, na obcej ziemi, gdzie są wśród rodaków, ale oddaleni od bliskich lub niewiedzący czy żyją. W takich warunkach dojrzewanie przebiega szybciej, inaczej, ale również ma wiele elementów, będących wspólnymi niezależnie od tego w czasów. Pierwsze zauroczenia są silne, nietrwałe, lecz zapadające w pamięć na zawsze. Grupa rówieśnicza jednocześnie pozwala poczuć wspólnotę, ale i rozwinąć się własnej indywidualności, czasem jest ona wyróżniająca się. Bohater powoli odkrywa siebie, swoją tożsamość, a raczej tożsamości, nie jest zmuszony wybrać tylko jednego określenia na swoją postać. Zabawa w ukazywanie tych cech, jakie w danym momencie wydają się przeważać, odbywa się przy aprobacie otoczenia, lecz tylko najbliższy krąg jest wtajemniczony, cała reszta widzi jedynie zewnętrzną powłokę, skrywającą prawdę.

Mogłoby wydawać się, że umieszczenie opowieści w okresie drugiej wojny światowej narzuca jej konkretne ramy obyczajowe oraz tło. Jednak dla autora to był tylko punkt wyjścia dla przedstawienia niezwykłej wędrówki młodego człowieka, i tej rzeczywistej i tej wewnętrznej, w poszukiwaniu swojego "ja" i drogi do domu. Każda spotkana osoba zostawia ślad w bohaterze, szczególnie w sferze intymnej i poznawaniu siebie oraz własnego wpływu na innych. Tło historyczne nie pozostaje neutralne wokół głównych postaci, chociaż wydaje się tylko stwarzać drugi, a nawet trzeci plan, ma znaczenie przy wyborach, które prowadzą do ziszczenia się dawnych pragnień.