Dracula | Autor: Bram Stoker

Jonathan Harker udaje się do zamku hrabiego Draculi w Transylwanii, aby uzgodnić z nim warunki zakupu domu w Londynie. Po krótkim pobycie na zamku mężczyzna odkrywa, że stał się więźniem hrabiego, a zarówno on, jak i trzy kobiety zamieszkujące ten przybytek są wampirami. Równocześnie w Anglii przyjaciółka jego narzeczonej Lucy staje się ofiarą dziwnej przypadłości - nieustannie traci krew. Jej narzeczony oraz lekarz, który ją dogląda postanawiają wezwać na pomoc światowej sławy profesora Abrahama Van Helsinga.

Pierwszy raz wydana w 1897 roku, dziś określana już mianem kultowej powieści wampirycznej, na kanwie której oparto późniejsze tego typu dzieła oraz niezliczoną ilość filmów. Historię Draculi każdy zna - postać ta została oparta na wizerunku prawdziwego księcia Vlada Tepesa, nazywanego Palownikiem ze względu na swoje upodobania do wbijania na pal ciał swoich wrogów. "Dracula" jest powieścią epistolarną, pisaną w formie notatek głównych bohaterów, listów oraz doniesień prasowych, co daje czytelnikowi złudzenie, iż zapoznaje się z pewnego rodzaju kroniką, która mogła zdarzyć się naprawdę. Oczywiście, jest to tylko złudzenie - "Dracula" jest powieścią fikcyjną, która okazała się na tyle przełomowa, aby cieszyć się niesłabnącą sławą do dziś. Z ciekawości zajrzałam na fora oraz blogi młodzieżowe i jak się tego spodziewałam, współczesna młodzież zakochana w "Zmierzchu" nie potrafi wczuć się w klimat oraz osobliwy styl Stokera, tak więc już na wstępie zaznaczę, iż jest to pozycja przeznaczona tylko i wyłącznie dla ludzi preferujących ambitną literaturę oraz archetyp złego wampira, który nie świeci w słońcu:)

Największą siłą tej powieści jest jej piękny język. Zdania skonstruowane są w taki sposób, że siłą rzeczy w ustach czytelnika brzmią jak prawdziwa pieśń. Teraz już się tak nie pisze, a szkoda, ponieważ taki styl wypowiedzi autora na pewno zachwyci każdego konesera dobrej literatury. Zaczyna się od mocnego akcentu - już na pierwszych stronach powieści staniemy twarzą w twarz z prawdziwym potworem, już na początku znajdziemy się w starym transylwańskim zamku i będziemy towarzyszyć Jonathanowi Harkerowi w jego koszmarze. Później zostaniemy przeniesieni do Anglii i staniemy się świadkami, moim zdaniem, najmocniejszych momentów książki. Historia Lucy jest iście przerażająca, a czytelnicy obdarzeni sporą dozą wyobraźni mają szansę na przeżycie prawdziwego przerażenia. Następnie napięcie odrobinę spada. Formuje się grupka łowców wampirów, którzy wyruszą do Transylwanii celem zabicia Draculi. Tyle, że zanim to zrobią czytelnicy niestety dostaną wiele zbędnych wątków, zapełnionych pełnymi patosu dialogami, które do niczego niestety nie prowadzą. Przyznam, że te momenty odrobinę mnie znudziły i gdyby nie wciąż obecna atmosfera grozy czułabym się mocno zawiedziona. Na szczęście później znów robi się ciekawie. Kiedy tylko nasi bohaterowie przystępują do działania akcja skacze diametralnie do przodu, a czytelnicy znów będą mieli okazję w pełnym napięciu wyczekiwać finału tego koszmaru.

Stoker zrobił coś, co nie zdarzało się zbyt często autorom jego czasów, a mianowicie nakreślił tak wyraziste, zróżnicowane postacie, że czytelnik chwilami ma wrażenie, iż rzeczywiście poznaje dzieje prawdziwych ludzi. Najbardziej charakterystyczny jest chyba Abraham Van Helsing, który najlepiej orientuje się w kwestii wampiryzmu. Jest to postać na tyle zajmująca, że w późniejszych latach często pojawiała się w różnego rodzaju literaturze oraz filmach. Myślę, że czytelnikom może również przypaść do gustu jeden z bohaterów pobocznych - Renfield, szaleniec, który odnajduje szczególne upodobanie w zjadaniu much i pająków. Pozostali łowcy wampirów to oczywiście Jonathan Harker, jego narzeczona, a później żona Mina, która w późniejszej części powieści zdobędzie chyba największy podziw oraz współczucie czytelników, doktor Seward, Quincey Morris oraz Arthur Holmwood. Gwarantuję wam, że każda z tych osób ma swoje obszerne miejsce w tej powieści, a kiedy skończycie już czytać tę pozycję będziecie ich wszystkich znać jak własną rodzinę. Stoker w przypadku charakterystyki swoich postaci postarał się jak mało kto, nic nie pozostawił przypadkowi, każdy ich czyn jest należycie umotywowany, każda ważna myśl wyłożona jest w najdrobniejszych szczegółach. Zresztą podobnie jest w opisach miejsc akcji - Stoker nawet kreując w naszej wyobraźni wygląd jakiegoś budynku sprawia, iż przechodzą nam dreszcze po plecach.

Jak na powieść XIX-wieczną czytelnicy uświadczą tutaj również sporo erotyzmu - nie powiem, bardzo odważny zabieg jak na tamte czasy. Ale również będziemy świadkami różnego rodzaju obrzydliwości oraz łamania tematów tabu. To nie jest lektura dla ludzi o słabych nerwach. Miałam okazję przeczytać tę książkę wydaną nakładem wydawnictwa Zielona Sowa. Powieść ukazała się w serii "Arcydzieła literatury światowej" i muszę oddać pokłony owemu wydawnictwu nie tylko za piękny wygląd książki, ale również końcową notkę Agnieszki Fulińskiej, gdzie przybliża genezę powstania powieści Stokera, przedstawia nam zjawisko wampiryzmu w literaturze oraz filmie, a przy okazji wymienia najważniejsze ekranizacje "Draculi", wśród których znajduje się oczywiście głośny film Francisa Forda Coppoli - zgadzam się z tą panią odnośnie tego, iż jest to najlepiej zinterpretowana ekranizacja tej powieści, choć w fabule wprowadzono odrobinę zmian.

Jeśli istnieje jeszcze jakiś wielbiciel horroru bądź wampiryzmu, który nie zetknął się z tą powieścią to niech lepiej szybko to nadrobi - na pewno nie pożałuje. Natomiast osoby gustujące we współczesnych krwiopijcach powinni sobie odpuścić. To nie jest literatura dla młodzieży, tutaj mamy prawdziwe wampiry, które w niczym nie przypominają Edwarda ze "Zmierzchu". I całe szczęście.

"Dracula" Brama Stokera zapoczątkowała modę na wampiry. Twórcy literaccy i filmowi wzorowali się na modelu stworzonym przez irlandzkiego pisarza.

Motyw wampira wywodzi się z mitów i legend. Nowoczesny wampir narodził się w XIX wieku, a konkretnie w 1819 roku - za sprawą Johna Polidoriego, lekarza i przyjaciela lorda Byrona. Jednak dziś mało kto pamięta o jego książce, gdyż przyćmił go wampir stworzony przez Brama Stokera. Przez długi czas pisarze wzorowali się właśnie na takim ujęciu wampirów. Moim zdaniem tradycyjny wampir, stworzony przez Brama Stokera, jest najlepszy.

Historię hrabiego Draculi zna chyba każdy. Ten demoniczny transylwański książę żywił się ponoć ludzką krwią, by zachować wieczne życie. Pewnego dnia poprosił młodego prawnika Jonathana Harkera, by ten pomógł mu sfinalizować zakup zamku w Londynie. Haker wyruszył więc w podróż do Transylwanii, nie wiedząc, że to pułapka. Na miejscu okazało się, że hrabia ma wobec niego zupełnie inne plany...

Jonathan wydawać się może trochę naiwny. Ludzie w miasteczku przestrzegają go przed hrabią, a on mimo to udaje się do jaskini lwa. Co więcej, jest zauroczony Draculą, jego manierami. Nie niepokoi go to, że jego gospodarz pojawia się tylko po zachodzie słońca, a rano znika bez wieści. A także to, że nie je w jego towarzystwie. Ale kto by się spodziewał, że spotka na swojej drodze prawdziwego wampira. Tymczasem hrabia coraz bardziej go osacza, a gdy ten dowiaduje się, co się święci, jest już za późno.

Warto wspomnieć, że "Dracula" jest powieścią gotycką wydaną po raz pierwszy w 1897 roku, czyli dość późno. Gatunek ten zapoczątkował Horace Walpole, który napisał w 1784 roku "Zamczysko w Otranto". W ślad za nim poszła Anne Radcliffe, która stworzyła m.in. "Tajemnice zamku Udolpho" oraz "Italczyka". W romantyzmie także powstało kilka powieści gotyckich, m.in. Frankenstein" Mary Shelley, "Król zamczyska" Seweryna Goszczyńskiego, "Agaj-Han" Zygmunta Krasińskiego czy "Czercza mogiła" Józefa Ignacego Kraszewskiego.

Utwór ten zaliczany jest także do powieści epistolarnej, gdyż historia Draculi przedstawiona została w formie listów, wpisów z pamiętnika Jonathana Hakera albo dra Sewarda oraz wycinków z gazet. Panowie dość dokładnie relacjonują minione wydarzenia, dzięki czemu możemy zobaczyć je z różnych perspektyw.

Dużym atutem tego wydania jest posłowie Agnieszki Fulińskiej, która przybliża czytelnikom mit wampira oraz legendy o Draculi. "Sama powieść jest literacko raczej mierna: w czasach, gdy do głosu dochodzą modernistyczne nowinki (...), Stoker pisze dzieło, które swoją formą mieści się wczesnych powieści z przełomu XVIII i XIX wieku: powieści składającej się wyłącznie z listów i fragmentów dzienników bohaterów, podobnie jak Frankenstein Shelley, powstały dokładnie w tym samym czasie i miejscu co Wampir Polidoriego. Co więc sprawiło, że powieść ta odbiła się tak szerokim echem w kulturze europejskiej? " Myślę, że tematyka wampiryzmu od zawsze fascynowała ludzi. W przeciwnym razie nie powstałoby tyle mitów i legend.

Powieść czyta się dość szybko, gdyż historia Draculi jest niezwykle intrygująca. Należy się przy tym nastawić na krwawe opisy unicestwiania wampirów. Nie brakuje w niej także nagłych zwrotów akcji, które sprawiają, że atmosfera z każdą stroną zaczyna się zagęszczać oraz zaskakującego zakończenia. Polecam miłośnikom powieści grozy, horrorów oraz motywu wampirów. Szczególnie dla tej ostatniej grupy to pozycja obowiązkowa.

Należy nadmienić, że powieść doczekała się licznych ekranizacji. Pierwsza powstała już w 1922 roku, a jej reżyserią zajął się Friedrich Wilhelm Murnau. Ze względu na spadkobierców Stokera musiała nosić tytuł "Nosferatu, symfonia grozy". Inne imiona mieli także bohaterowie - hrabiego Draculę zastąpił hrabia Orlok, Jonathana Hekera - Aleksander Granach, a Miny - Ellen. Do najważniejszych adaptacji literackiego pierwowzoru należą: "Dracula" (1931) w reżyserii Toda Browninga, "Nosferatu wampir" (1979) w reżyserii Wernera Herzoga oraz "Bram Stoker's Dracula" (1992) w reżyserii Francisa Forda Coppoli.