Cosmopolis | Autor: Don DeLillo

Świat spekulacji giełdowych i biznesów na wielką skalę. To w tej rzeczywistości Eric Packer czuje się jak przysłowiowa ryba w wodzie, a raczej rekin wśród stada płotek. Każde podjęte przez niego działanie nastawione jest na konkretny zysk i środki do niego prowadzące nie mają żadnego znaczenia. Miliarder obsesyjnie dba wyłącznie o swoje zdrowie i kurs jena. Świeżo poślubionej żony właściwie nie zna, nie darzy jej też szacunkiem, a współpracownicy to dla niego tylko trybiki w nieubłaganej machinie biznesu.

Kiedy w Korei dochodzi do zabójstwa Arthura Rapp'a, ochrona Erica zaczyna być podwójnie czujna. Wszyscy są bowiem przekonani, że Packer stał się kolejnym celem zamachowca. Tym sposobem, w sparaliżowanym wizytą prezydenta Nowym Jorku, gdzie środkiem miasta przechadza się pogrzebowy orszak, nasz bohater czeka na swój wielki finał.

Cosmopolis to opowieść o mężczyźnie, który dla fortuny poświęcił swoje człowieczeństwo. Przypadek sprawia, że zaczyna się on nad tym zastanawiać, ale to że ta myśl przemknie mu przez głowę, nie oznacza wcale chęci przemiany czy zamiaru bicia się w pierś. Zupełnie inaczej wygląda jednak sprawa, kiedy przeciwnik okazuje się być niemniej zawziętym graczem i mieć równie potężne ego.

Don DeLillo stworzył książkę bardzo specyficzną. Wymagającą od czytelnika skupienia, ale zarazem niezwykle uniwersalną i wielowymiarową. Wzbudza ona wiele skrajnych emocji, i chociaż tematyka „złego bogacza" pojawia się w literaturze od dawien dawna, to my wciąż z niemalejącym zainteresowaniem dajemy się jej porwać. Tak samo jest w przypadku Cosmopolis, a że 22 czerwca ma miejsce premiera filmu opartego na podstawie tej historii, to mamy obecnie najlepszy czas by się jej bliżej przyjrzeć.

Don DeLillo przy okazji książki Punkt Omega stał się dla mnie pisarzem niezwykle frapującym, a przede wszystkim, wielce wymagającym podczas lektury. Jego powieści bowiem, to postmodernistyczny wycinek prozy, której nie da się przeczytać w biegu, nad którą trzeba się pochylić dłużej, by odkryć jej esencję. Mało tego – DeLillo snuje narrację, od której nie da się odpocząć, która potrafi być męcząca, a która jednak, jak podaje wydawca i z czym zgadzam się w stu procentach – hipnotyzuje. To idealny przykład powieści, przy której trzeba się wykazać umiejętnością czytania między wierszami oraz konsekwencją w zwracaniu uwagi na każde słowo, każdą wyrazową zbitkę, która niejednokrotnie stanowi popis inteligencji pisarza.

Według medialnych doniesień Cosmpolis stanowi jedną z najbardziej kontrowersyjnych książek amerykańskich ostatniego dziesięciolecia. Przeniesienie tej historii na ekran, stanowiło więc doskonałą okazję, by na rynek wypuścić jej wznowienie, a dzięki niemu przypomnieć szerszej publiczności o jej twórcy.
Przedmiotem narracji jest życie 28-letniego multimiliardera, Erica Packera – człowieka sprawiającego wrażenie osoby sukcesu, mającej wszystko, czego może zapragnąć, „ustawionego" do końca swoich dni, pławiącego się w luksusach, posiadającego piękną i bogatą żonę, współpracowników gotowych stanąć za nim murem. Niestety, to wszystko jedynie pozory spełnionego życia. Packer podczas podróży swoją luksusową limuzyną, doznaje swoistej iluminacji. Podczas długotrwałego przebywania w korku, spowodowanym paraliżem miasta, będącym skutkiem przejeżdżania przez Manhatann konduktu żałobnego, zorganizowanego po śmierci popularnego rapera, bohater uświadamia sobie czym tak naprawdę jest jego życie. Istnieje przypuszczenie, że stanie się on kolejną ofiarą potencjalnych zamachów, dokonujących się po serii zamieszek na Times Square. Jak się okaże – sprawcą tego dzieła zniszczenia, wcale nie jest zorganizowana instytucja, lecz pojedynczy, sfrustrowany człowiek.

Cosmopolis stanowi swoiste studium metropolii, w której nie ma miejsca na uczucia, miłość czy sentymenty, lecz w której rządzi technika oraz rozwój liczony w mikrosekundach. To opis tego, co dzieje się z ludźmi bezustannie goniącymi za pieniędzmi, wpatrzonymi w technikę niczym we współczesnego boga determinującego życie każdego. To historia napisana z rozmachem, obnażająca wizerunek współczesnego bogacza, jaki nosi w sobie wielu z nas.
Cenię DeLillo za umiejętność konstruowania opowieści w taki sposób, że nie ma siły, która mogłaby mnie od niej oderwać. Odczuwam nieskrywaną przyjemność w śledzeniu tego stechnicyzowanego świata, zdehumanizowanego i całkowicie zezwierzęconego, w którym wszystko ma znamię „zaliczania", „zdobywania" , a na prawdziwe relacje nie ma już miejsca. Przed szereg wysuwa się inteligencja wykorzystywana jedynie w ramach rozwoju technicznego, nie zaś w ramach budowanie lepszych i zdrowszych związków międzyludzkim. Zdrowia tutaj, czytelniku, nie uświadczysz.

Jako podsumowaniem mogę posłużyć się jednym cytatem z powieści, w pełni oddającym perwersję podglądactwa, którą uprawia każdy czytelnik tej książki:
„Eric przeżywał ekstazę. Był zahipnotyzowany. Podziwiał tę scenę, choć jej nie rozumiał." [1] S.65
Polecam

[1] Don DeLillo, Cosmopolis, Noir sur Blanc, Kraków 2012, s.65.