Ojciec Chrzestny | Autor: Mario Puzo

Mario Puzo napisał "Ojca chrzestnego" w 1969 roku. Książka została przełożona na kilkadziesiąt języków. Do jej niebywałej popularności przyczynił się zrealizowany 1972 roku film Coppoli.

Świat, gdzie prawdziwi mężczyźni są twardzi, honorowi i mają niezachwiany kodeks postępowania, podczas gdy kobiety cechuje zazwyczaj głupota, naiwność, uległość i potulność.

Brzmi trochę szowinistycznie, ale mimo tego jestem zafascynowana zarówno książką, jak i filmem.

Chciałbym Ci złożyć propozycję nie do odrzucenia...

To historia-saga rodziny Corleone.
Nowy York, druga połowa lat 40. Metropolią rządzi pięć Rodzin mafijnych. Rodzina Corleone, oficjalnie utrzymująca się z importu włoskiej oliwy, a w rzeczywistości zarządzająca hazardem. Patriarchą Rodziny jest Don Vito Corleone, słynący z mądrości, powściągliwości i dążenia do pokoju, ale jednocześnie cechuje go niezwykła inteligencja i intuicja. Po pomoc zgłaszają się do niego wszyscy włoscy imigranci, gdy zawiedzie ich amerykańskie prawo i sprawiedliwość. Don Corleone nie odmawia nikomu, dzięki swym talentom oraz znajomościom jest w stanie załatwić nawet najbardziej niemożliwą rzecz. Ponadto jest wzorowym ojcem i mężem. Ma córkę i trzech zupełnie różnych synów. Sonny jest gwałtowny i wybuchowy, często ulega negatywnym emocjom; pretenduje on do odziedziczenia interesów rodziny po śmierci ojca. Fred - spokojny, nieśmiały, we wszystkim posłuszny ojcu. Michael - kluczowa postać powieści (i moja ulubiona postać) Don Corleone widzi w nim swego następcę, ale on, choć oddany rodzinie, nie chce mieć nic wspólnego z interesami ojca. Jednak pewne tragiczne wydarzenie zmusza Michaela do zmiany postępowania, coraz bardziej zaczyna przypominać swojego ojca.
Autor nie zapomina również o doskonałych opisach miejsc, w których znajdują się główni bohaterzy. Dzięki temu wszystko staje się nam bliższe. Można sobie dokładnie wyobrazić scenerię. Dokładne opisy Sycylii, Nowego Yorku, domu dona to tylko przykłady, w powieści jest tego wiele. Wydarzenia powieści przeplatają się często ze wspomnieniami i życiorysami poszczególnych bohaterów. Na uwagę zasługują jeszcze poboczne wątki w powieści, zwłaszcza, że jest ich bardzo dużo. Zaczynając od dziwnej przypadłości Johnny'ego Fontane'a, a przechodząc do dokładnego opisu Jacka Woltza, a kończąc na tym, co się stało z dzierlatką, z którą zabawiał się swego czasu Sonny. Takich smaczków jest bardzo dużo, choć czasami rozwlekają one trochę akcje.

Natomiast film jest przede wszystkim niezwykle sugestywny - nikomu jeszcze nie udało się tak autentycznie przedstawić środowiska mafijnego. Postacie trafnie oddają ówczesne środowisko gangsterskie. Film wprowadza nas w świat mafii, gangsterskiej moralności, zachowań, nawet języka. Kapitalne znaczenie mają także kreacje aktorskie - niemal bez wyjątku genialne. Al Pacino (jego ubóstwiam) i Marlon Brando zagrali chyba swoje najlepsze, i najsłynniejsze role. A scena chrztu dziecka Michaela skontrastowana z masakrą Donnów to już majstersztyk. I oczywiście MUZYKA, perfekcyjna, i piękna.

LITERACKA PROPOZYCJA NIE OD ODRZUCENIA

Chyba nie ma osoby, która nie słyszałaby o „Ojcu Chrzestnym” – czy to o powieści, czy też kultowym, uważanym za jedno z najlepszych dzieł w historii kinematografii, filmie, jaki powstał na jej podstawie. Opowieść ta zyskała nie tylko wielkie uznanie, ale i odcisnęła swoje piętno na (pop)kulturze. Jej wznowienie to doskonała okazja by przypomnieć sobie, albo też poznać, jeśli jeszcze tego nie zrobiliście, losów rodu Corleone. Nawet jeśli nie lubicie historii gangsterskich, bo to przede wszystkim kawał dobrej literatury z wyższej półki, znakomicie napisanej i w fascynujący sposób ukazującej od wewnątrz świat nowojorskiej mafii w powojennym okresie. Tym bardziej poruszający, że w dużej mierze odwołujący się do faktów.

Vito Corleone, ojciec chrzestny jednej z sześciu działających w Nowym Jorku mafijnych rodzin, rządzi okolicą w sposób twardy, konsekwentny, ale budzący szacunek innych. Dla swoich wrogów nie ma litości, chętnie jednak pomaga tym, którzy go o to proszą – nie za pieniądze, których mu nie brak, ani też za jakiekolwiek korzyści materialne. Wystarczy mu dług wdzięczności i pewność, że będzie mógł owego dłużnika w każdej chwili poprosić o drobną przysługę. Dla ojca napadniętej dziewczyny niemogącego znaleźć sprawiedliwości w sądzie, młodego Włocha pragnącego pozostać w Stanach i wielu innych ludzi, Corleone to jedyna nadzieja. Jednocześnie mamy tu do czynienia z brutalnym tyranem, otaczającym się ludźmi pełnymi własnych brudów. Ale Vito to także człowiek starej daty, gangster minionej epoki, a powoli nastają nowe czasy, gangsterzy zaś kolejną szansę na zarobek dostrzegają w narkotykach. On jednak chce się trzymać od tego z daleka. Konsekwentne podążanie drogą, jaką obrał przed laty sprowadza na niego zagrożenie, a honor rodziny – jak i cała jej przyszłość – spocznie ostatecznie na barkach Michaela, syna, który zrobił wszystko by odciąć się od interesów krewnych. Tylko czy ktoś, kto na każdym kroku podkreśla jak daleki jest od tego, co reprezentuje sobą nazwisko Corleone, amerykański bohater wojenny, w ogóle będzie chciał przyjąć tę nową rolę?

Sześćdziesiąt siedem tygodniu na liście bestsellerów „New York Timesa”, ponad dziewięć milionów egzemplarzy sprzedanych w ciągu zaledwie dwóch lat i na długie lata status najlepiej sprzedającej się książki w historii – tym właśnie może pochwalić się „Ojciec Chrzestny”. Czy słusznie, głosy są jak zwykle podzielone, jednak trudno jest nie docenić pisarskiego kunsztu Mario Puzo, który serwuje nam niespiesznie prowadzoną gangsterską sagę rodzinną osadzoną w bogatym tle historycznych realiów. Sama fabuła jest tutaj stosunkowo prosta, ale nie chodzi przecież o to, by budować piętrową intrygę. Puzo stara się oddać codzienne życie nowojorskich mafiosów włoskiego pochodzenia, a zarazem ich rozumieć. Ukazuje kulisy władzy i budowania zbrodniczego imperium, ale z bohaterów czyni ludzi na swój sposób prawych. A przynajmniej w mniejszym bądź większym stopniu kierujących się jasno wyznaczonym kodeksem moralnym. Przesyca to wszystko nawiązaniami do prawdziwych postaci, odbijających się w jego bohaterach, niczym w zwierciadle.

Najważniejszy i tak pozostaje jednak styl, którym autor podaje nam swoją opowieść. Kiedy oglądałem filmowego „Ojca Chrzestnego”, nie zachwyciła mnie ani dobra reżyseria, ani też znakomite aktorstwo (choć tego ostatniego oczywiście nie mogłem nie docenić), ale dialogi. Jako że głównym scenarzystą obrazu był Puzo właśnie, spodziewałem się, że powieść też nie zawiedzie na polu stylistycznym – i nie zawiodła. Styl amerykańskiego pisarza (oczywiście posiadającego włoskie korzenie) okazał się głęboki, treściwy i pełnokrwisty. Jakże często pozostaje przy tym potoczny czy wręcz wulgarny, ale w sposób spójny z całą resztą. Język, jakim operuje Puzo jest zresztą jak jego bohaterowie – dystyngowany, ale w rzeczywistości brudny. Czyż nie tak właśnie być powinno?

Jeśli zatem lubicie dobrą literaturę z wyższej półki, coś prostego, ale z ambicjami, powinniście poznać „Ojca Chrzestnego”. To świetna książka – o wiele lepsza od filmu – dostarczająca emocji i przyjemności płynącej nie tylko z odkrywania treści, ale przede wszystkim samego sposobu jej podania. Taka literacka propozycja nie do odrzucenia.