Myszy I Koty | Autor: Gordon Reece

„Byłam myszą...Wolałam więc cierpieć w milczeniu i przemykać pod ścianami w poszukiwaniu bezpiecznej kryjówki, w nadziei że nikt mnie nie zauważy."

Shelly – jedna z głównych bohaterek thrillera psychologicznego Gordona Reece, amerykańskiego pisarza – w taki sposób określa siebie. Ta nieśmiała, zamknięta w sobie szesnastoletnia dziewczyna w powieści pełni funkcję narratora pierwszoosobowego. Starannie nakreśla czytelnikowi otaczający ją świat, opowiada o swoim życiu i problemach w szkole oraz domu, a dzięki niezwykle rozwiniętemu intelektowi dokonuje dogłębnej analizy psychologicznej niektórych postaci występujących w "Myszach i kotach". Jej życie to pasmo nieszczęść i cierpień, przez które decyduje się przechodzić sama. Sytuacja rodzinna nie przedstawia się w różowych barwach - rodzice są właśnie po rozwodzie, z ojcem nie ma żadnego kontaktu, a matki przechodzącej swojego rodzaju kryzys nie chce obarczać kolejnymi zmartwieniami. Czuje się osamotniona i bezbronna jak mała, szara myszka.

Nie może liczyć nawet na przyjaciółki, bo te już nie są takie jak kiedyś. Niegdyś papużki nierozłączki, świetne towarzyszki zabaw i fantastyczne pokrewne dusze są teraz zupełnie innymi, obcymi już osobami. Shelly niejednokrotnie zastanawia się co się przyczyniło do zmiany osobowości Teresy, Emmy i Jane.

„czy wygląd wpływa na naszą osobowość, czy też to osobowość wpływa na nasz wygląd? Czy to barwy wojenne na ciele sprawiają, że członkowie plemienia stają się wojownikami? Czy też odwrotnie?..."

Koleżanki w szkole początkowo naśmiewają się z jej bezradności, zaczynają od niewinnych żartów, które z czasem przeradzają się w coraz poważniejsze obelgi, aby ostatecznie stać się torturami. Shelly przeżywa w szkole istne piekło, a brak wsparcia powoduje, że coraz częściej myśli o samobójstwie.

Szokujące jest to, że matka Shelly dowiedziawszy się o problemach córki w szkole, podczas wizyty u dyrektora nie potrafi wykrztusić z siebie praktycznie żadnego słowa, nie umie prawidłowo zareagować na krzywdę jaką jej wyrządzano, nie odpiera zarzutów, kiedy nagle Shelly zaczyna się obwiniać o zaistniałe zdarzenia. Siedzi cicho na krześle – jak ta mysz.

Kiedy sytuacja wychodzi na światło dzienne i pojawia się sprzyjająca ku temu okazja, Shelly z mamą wyprowadzają się do domu znajdującego się na całkowitym odludziu. Przynosi im to niekłamaną satysfakcję i ukojenie. Shelly uczy się teraz w domu, z dala od dręczących ją koleżanek. Mama znajduje pracę w malutkiej firmie prawniczej. Obie stopniowo przyzwyczają się do nowego życia, w którym dominującą rolę odgrywają uległość, oraz nieumiejętność wypowiadania swojego zdania i sprzeciwiania się komukolwiek. Takie były zawsze i takie są nadal - wydawałoby się nieudaczne. Ich życie przybiera określony, spokojny i uporządkowany rytm - praca, nauka, i popołudnia spędzane w swoim towarzystwie na grze na pianinie, oglądaniu filmów, czytaniu powieści - wydawałoby się pełnia spokoju.

Nieoczekiwanie któregoś dnia sielanka zostaje zakłócona. W obliczu zagrożenia Shelly i jej mama dopuszczają się wstrząsającego czynu, który powoduje nieprzewidywalny obrót sytuacji.

Akcja powieści nabiera tempa, a czytelnik czuje grozę i narastające napięcie. Gordon Reece kreuje prawdziwy dreszczowiec, w którym fabuła - w atmosferze niepewności i lęku, który wraz z pojawieniem się kolejnych elementów układanki intensyfikuje odbiór - zmierza do punktu kulminacyjnego. Tak jak przystało na prawdziwy thriller i tutaj bohaterowie znajdują się w niebezpiecznej sytuacji, z której ucieczka wydaje się niemożliwa. Dynamizm akcji jest bardzo wyraźnie zaznaczony i stanowi tło dla przemian zachodzących w zachowaniu się ofiar. Emocje, zagrożenie, wizja śmierci i przede wszystkim, w przypadku Shelly, akty znęcania się nad bohaterką, na nowo kształtują osobowość postaci. Gordon Reece w mistrzowski sposób dokonuje drobiazgowej analizy ludzkich zachowań i wyszczególnia czynniki wpływające na podejmowane przez nie decyzje. „Myszy i koty" to świetne studium psychologiczne postaci, które w sytuacji zagrożenia życia i u kresu wytrzymałości nagle pękają, nie wytrzymują napięcia i przechodzą drastyczną przemianę z szarej myszki w drapieżnego kocura w pewnym stopniu kontrolującego przebieg wydarzeń. Bo czyż nie jest tak, jak spostrzega Shelly, że

„Wydaje nam się, że panujemy nad tym jaki obrót przybiera nasze życie, uważamy się za kapitanów trzymających ster w dłoniach, ale tak naprawdę to Los (...) kieruje naszym statkiem. Możemy równie dobrze puścić ster i zdrzemnąć się na rufie, bo to jakaś zewnętrzna siła decyduje, czy uda nam się dopłynąć do portu, czy też zatoniemy bez śladu. Myślimy, że kontrolujemy sytuację, ale w rzeczywistości nie mamy nad niczym żadnej kontroli."

W „Myszach i kotach" występują wszystkie elementy charakterystyczne dla dobrej książki. Intrygująca fabuła, wartka, dynamiczna akcja, wnikliwe portrety psychologiczne postaci i piętrzące się napięcie. Autor porusza trudny temat prześladowania, wskazuje ścieżkę jaką znęcanie wyznacza swojej ofierze i wyjaśnia w jaki sposób ekstremalne sytuacje przyczyniają się do zrozumienia mechanizmów ludzkich zachowań. Powieść niewątpliwie spodoba się miłośnikom psychologii, zawiłych relacji międzyludzkich, szczegółowych analiz mechanizmów drzemiących w człowieku i jego reakcji budzących się do życia w skrajnych sytuacjach.