Raj Tuż Za Rogiem | Autor: Mario Vargas Llosa

Raj tuż za rogiem to moje pierwsze spotkanie z Llosą. Nie ukrywam – poniekąd obawiałam się tego wyzwania. Czy sprostam? Czy książka mnie oczaruje, pochłonie bez reszty? A może przeciwnie - w ogóle mi się nie spodoba, będę ją męczyć, by wreszcie w kolejnym ataku furii rzucić ją w najdalszy kąt półki. Niepotrzebnie się dręczyłam. Przygoda z noblistą okazała się nad wyraz udana.
Ale po kolei. Opis książki sygnalizuje, że będzie to opowieść o dwóch niespokojnych duszach. Dwie różne osoby, dwie różne historie, dwa różne światy. Co je z sobą łączy?

Jako pierwsze poznajemy losy Flory Tristan, kobiety obdarzonej wytrwałością i wyjątkowym uporem. Florita należała do tych osób, które wyrzucone drzwiami, wchodziły oknem. Poświęciła życie, by głosić robotnikom poglądy na temat Jedności Robotniczej. Wyjaśniała, że tylko zjednoczenie pozwoli osiągnąć im to, czego pragną: prawo do pracy, wykształcenia, godziwe warunki do egzystencji, w przeciwnym razie dalej będą traktowani jako ludzie drugiej kategorii. Flora była przerażona widząc jak potwornie obchodzi się z prostytutkami, jak traktuje się ludzi obłąkanych. Chcąc przerwać te okropieństwa swą rewolucję rozpoczęła od uświadamiania władzy i Kościoła, by nie pozostawali bierni i obojętni na losy biedoty.

Tymczasem historia Paula Gauguina jest z pozoru inna. Ten były marynarz a później agent giełdowy, finansista i bankier, mąż swojej żony, ojciec piątki dzieci, nagle zainteresował się malarstwem, zostawia całe doczesne życie i wyrusza w podróż aby oddać się pasji.
U ciekając od cywilizacji osiedlił się na Tahiti. Zaczął prowadzić rozwiązły tryb życia. Pierwszą kochanką była Titi Piersiątko, kolejną Teha'amana, zaledwie 13 letnia dziewczynka, która została jego towarzyszką życia, jego vahine, jego muzą. Euforia i seksualna rozkosz stały się źródłem fantazji i dziwactw, ale też podsuwały Paulowi obrazy, które później przelewał na płótno.
Życie na Tahiti nie było łatwe. Tubylcy uważali go za rozpustnika i bezbożnika Postanowił wrócić do Francji i otworzyć wystawę swych obrazów. Był pewien swego sukcesu. Niestety, tak się nie stało. Wystawa zakończyła się fiaskiem. Krytycy nie rozumieli jego sztuki, a samego artystę traktowali z obojętnością.

Zawiedziony Paul zaczął szukać swego miejsca we Francji, po czym ponowne wyjechał na Tahiti. Znalazł sobie nową kochankę, Pau'urę, jak i poprzednie, była jeszcze dzieckiem, miała zaledwie 14 lat. Nastały ciężkie lata. Paul – biedny, śmiertelnie już wtedy chory, stracił chęci do malowania. List, który wysłał do swych sąsiadów z Paryża zawierał okrutny przekaz: „Zły los prześladował mnie od dziecka, Nigdy nie zaznałem szczęścia ani radości. Zawsze walczyłem z przeciwnościami. Dlatego wołam: Boże, jeśli istniejesz, oskarżam cię o niesprawiedliwość i niegodziwość"*
Aż wreszcie nastały dobre dni. Paul dowiedział się, że zostanie ojcem tahitańskiego potomka. Odzyskał chęci do życia, namalował wiele obrazów wśród nich słynny: skąd przychodzimy? kim jesteśmy? dokąd zmierzamy?

Rozmyślnie nie zdradzę dalszych losów Paula. I jeśli mogę Was zachęcić – sięgnijcie po tę wyborną lekturę, niezwykle mądrą, bogatą w swej treści. Zaznaczam jednak, nie jest to książka łatwa, którą się wchłania w jeden wieczór. „Raj tuż za rogiem" należy dozować w odpowiednich dawkach, gdyż niemal każda strona książki skłania ku refleksjom.
Od początku książki doszukiwałam się powiązania pomiędzy Florą a Paulem. Wprawdzie szybko wyjaśnia się rodzinne powiązanie lecz nie tylko to ich łączy. Obydwoje dążą do zmian. Flora pragnąc zadbać o lepszy los robotników i sytuację kobiet, sama drastycznie zmienia swoje życie. Paul czyni tak samo. Obydwoje dążą do zmian, szukając swego raju na ziemi
Głupio się przyznać ale do tej pory nie słyszałam o tym wybitnym malarzu jakim był Gauguin. Nigdy nie interesowałam się sztuką, nazwiska malarzy jestem w stanie wymienić na palcach jednej ręki, no może na palcach dwóch rąk :)
I tym bardziej cieszę się ze sposobności przeczytania „Raju tuż za rogiem". Llosa doskonale przedstawił sylwetkę artysty. Zachęcił mnie do poszukania i przeczytania szerszej biografii malarza oraz obejrzenia jego dzieł.
Efektem końcowym będzie wisienka na torcie – okładka książki. Jest przepiękna. Konia z rzędem dla Wydawnictwa Znak za tak rewelacyjne wydania książek Llosy. Aż chciałoby się mieć wszystkie jego książki na własność.
Mam nadzieję, że choć trochę zachęciłam Was do przeczytania tej książki. Ja sama skuszę się na kolejną powieść. „Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki" już czekają na swoją kolej.

P.S.
„Czy tu jest raj?
Nie, panienko. Proszę zapytać tuż za rogiem"**

* M.V. Llosa, „Raj tuż za rogiem", Wyd. Znak, Kraków 2010, str. 156-157
** tamże, str. 435

„- Czy tu jest raj?
- Nie, panienko. Proszę zapytać tuż za rogiem."*

Oj chciało by się do raju, chciało. Do miejsca gdzie nie ma niewoli, zakazów, nakazów. Gdzie każdy człowiek jest równy człowiekowi. Z Lliosą zetknęłam się pierwszy raz. I nie żałuję czasu poświęconego na Raj tuż za rogiem. Zachwycił mnie opisami, pobudził moją wyobraźnię do działania. Strasznie mi się podoba to, że rozdziały są raz o Florze, a raz o Paulu. Każdy ma swoją chwilę, swoją historie do opowiedzenia. Za nim zaczęłam czytać zachwyciła mnie okładka... Taka kolorowa ;)

W książce poznajemy Floritę (kobietę upartą, dążącą do tego by robotnicy też godziwie żyli, a nie jako ludzie niższego poziomu) i Paula (człowieka, który ucieka od cywilizacji, od wszystkiego co łączy go z cywilizowanym światem by oddać się malarstwu. Co może łączyć tak dwie inne osoby? A jednak... Oprócz tego, że obydwoje dążą do spełnienia swoich planów może ich łączyć też coś innego.

Jako, że książka zaczyna się od losów Flory i ja od niej zacznę. Kobieta, która poświęca całą siebie na głoszenie poglądów robotnikom związanymi z Jednością Robotniczą. W związku małżeńskim czuje się nieszczęśliwa, nie kochana i wykorzystywana. Sex dla niej jest czymś strasznym. Gdy odchodzi od męża w raz z dziećmi zostaje potępiona społecznie – kobieta, która tak postępuje jest gorsza od prostytutki i jest poszukiwana jako zbrodniarka – nawet własna matka ją od trąca. Czeka ją dużo przykrości. Mimo tego, że się ukrywa mąż ją znajduje i zabiera córkę. Nigdzie nie zamieszka na dłużej. Ale jednocześnie nauczy się samej siebie na nowo. Nauczy się walczyć o godność swoją, pozna hart ducha i wiarę w siebie i swoje możliwości. Będzie jeździć od miasta do miasta by i inni - robotnicy – też się tego nauczyli. Flora nie szuka raju tylko dla siebie, ale i innych.

Teraz kolej na Paula. Jako młody człowiek, zaledwie dwudziestoparolatek ma pracę jako finansista w potężnej Paryskiej firmie. Żeni się z Mattą i ma dzieci. Przykładny mąż, ojciec, pracownik. Jednak to go męczy czuję się jakby nie był na swoim miejscu. Nagle w jego życiu pojawia się malarstwo. Zostawia wszystko i podróżuje by zająć się nowo odkrytą pasją, szuka natchnienia. Ucieka na Thaiti gdzie nie miał już żadnych oporów aby robić co chce. Zaczyna żyć rozwiązłym życie. Ma kochanki, które są da niego muzami czy nie wstydzi się swojej nagości. To co dzięki kochanką ma przelewa na płótno. Powstają obrazy takie jak ,,Manao Tupapau", „Atit", „Pape Moe" oraz wiele innych. Niestety nie jest łatwo żyć bez pieniędzy nawet na wyspie. Paul wraca do Franci i robi wystawę swoich dzieł.

Dwoje ludzi, dwa inne światy, a te same pragnienia. Szczęście, spokój i akceptacja. Po prostu raj. Flora i Paul szukają swojego raju i próbują nam pokazać, że my też taki możemy mieć. Wystarczy działać.

Polecam z czystym sumieniem.

* str. 435