Polskie Piekiełko Obrazy Z Życia Elit Emigracyjnych 1939-1945 | Autor: Sławomir Koper

Historyk ze mnie żaden, przykre doświadczenia z czasów licealnych skutecznie zniechęciły mnie do poszerzania wiedzy w tym zakresie, ale, ciekawość pozostała, dlatego nie mogłam odmówić sobie przyjemności przeczytania książki Sławomira Kopra „Polskie piekiełko. Obrazy z życia elit emigracyjnych 1939-1945", tym bardziej że autor, cytuje „W swoich książkach stara się pokazać historię „z ludzką twarzą"; ważne osobistości w dziejach naszego kraju w życiu codziennym, nie unikając drażliwych tematów. Wychodząc z założenia, że życie prywatne, z jego wszystkimi składnikami jest ważną częścią biografii każdego człowieka, porusza tematy z reguły pomijane przez innych badaczy"*

Przedstawienie losów socjety emigracyjnej w czasach wojennej polski w sposób odważny, często przekraczający zdystansowaną wiedzę podręcznikową bardzo mnie zaciekawiło, w końcu co jak co, ale ukazanie historii przez fakty mało znane jest dla niedoświadczonego czytelnika beletrystyki historycznej niezwykle atrakcyjne i stanowi doskonały wabik do poznania nieznanych wydarzeń. Zatem nie ma mowy o tym, aby podczas owej lektury czuć znużenie czy też zagubienie wywołane nadmiarem informacji.

Książka już od samego początku jest pasjonującą lekturą, która rozpoczyna się od ukazania krajobrazu panującego po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego. Autor podpierając się wspomnieniami znanych osobistości, m.in. Dąbrowskiej, Wierzyńskiego oraz Dmowskiego, w sugestywny sposób oddaje nastrój żałobnych dni, atmosferę polityczną, a także sytuację państwa w przededniu wojny widzianej oczami literatów. W kolejnych rozdziałach przedstawione są kulisy rządu gen. Sikorskiego oraz fascynująca postać niedoszłego prezydenta Rzeczypospolitej generała Bolesława Wieniawy-Długoszewskiego. Dowiadujemy się też o sekretach rządu emigracyjnego, w tym o haniebnych poczynaniach profesora Stanisława Kota, ministra bez teki w rządzie Sikorskiego. Bliżej przyjrzymy się postaci generała Kazimierza Sosnowskiego – zdolnego, aczkolwiek niedocenianego oficera i polityka, poznamy losy Ignacego Mościckiego oraz okoliczności internowania dyplomaty Józefa Becka. W książce Sławomira Kopra nie zabrakło dziejów wojennych i powojennych grupy Skamander, politycznej oraz prywatnej historii Władysława Andersa (zaryzykuję stwierdzenie, że okładka przestawia Andersa i jego drugą żonę Renatę Bogdańską), jak również zagadkowych kolei losów Józefa Retingera i pięknej agentki brytyjskiej tajnej służby Krystyny Skarbek.

Docieramy także do rozdziałów w których mowa o obozach odosobnienia stworzonych przez polskie władze dla polskich oficerów, przeciwników politycznych rządów gen. Sikorskiego. Muszę przyznać, że jest to wstydliwa karta w historii polski, czytanie o poczynaniach osadzonych jest dotkliwe i mocno żenujące. Na szczęście rozdział o życiu codziennym niepokornych polskich lotników RAF-u, co nieco wpływa na zmianę nastroju, tym bardziej że piloci wykazywali się ogromną fantazją, nie tylko w kwestii pilotowania, ale też w zakresie stosunków męsko-damskich, przy okazji dowiemy się dlaczego Anglicy myśleli, że duma polskiego lotnictwa zamierza popełnić zbiorowe samobójstwo oraz dlaczego piloci zaczęli raczyć się... mlekiem.

Nie wiem na ile autor zachował obiektywizm przygotowując tę książkę, ale stworzony przez niego obraz polskiej emigracji niekiedy jest bardzo szokujący, teoretycznie nie powinno to dziwić, gdyż życie prywatne, a także polityczne bywa kontrowersyjne. Jednak wyciągnięte na światło dzienne grzeszki elity politycznej; wszelkie rozgrywki personalne, wstrząsające konflikty, romanse i epizody z hulaszczego trybu życia burzą typowy wizerunek ówczesnej emigracji. Podejrzewam, że nie każdemu czytelnikowi spodoba się ton publikacji Sławomira Kopra, ale na ten temat najlepiej wypowiedziałyby się osoby specjalizujące się w okresie międzywojennym dziejów Polski. Dla mnie, laika „Polskie piekiełko..." to lektura fascynująca, w której znalazłam multum ciekawych, zaskakujących informacji, ogrom interesujących cytatów i prywatnych zapisków znanych osobistości, ponadto, zdałam sobie sprawę, że tak naprawdę współczesna arena polityczna niewiele różni się od tej po klęsce wrześniowej. Zawiść, skandale, bezwzględna walka o władzę to stałe elementy charakteryzujące naszych polityków, szkoda tylko, że cechy te często dominują nad wartościowymi dokonaniami naszych rodaków.

Za możliwość przeczytania książki dziękuję wydawnictwu Bellona, a także portalowi Sztukater.