Janusz Korczak Życie Dla Dzieci | Autor: Erich Dauzenroth

"Dlaczego poszedł w końcu z tymi dziećmi... do pieca? Nie po to, aby zostać męczennikiem, nie aby pokazać, jaki jest nadzwyczajny, lecz całkiem po prostu, aby dzieci przeżyły mniej strachu. Mniej strachu."

Trwa Rok Korczakowski, lecz to nie jedyna przyczyna, dla której warto poświęcić czas tej niepozornej książeczce. Jej autorem jest profesor Erich Dauzenroth, pracownik naukowy Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Justusa Liebiga w Giessen, współtwórca Centralnego Ośrodka Badań Korczakowskich, założyciel Archiwum Korczakowskiego, od wielu lat zaangażowany w propagowanie postaci Janusza Korczaka i jego dzieła. I choć wiedza na temat Doktora i jego działalności jest w Polsce głębsza, a przynajmniej bardziej obszerna, niż gdziekolwiek na świecie, warto stale ją wzbogacać, propagować i weryfikować ku pamięci troskliwego lekarza i pedagoga, wrażliwego działacza społecznego, wybitnego i szlachetnego humanisty, a przede wszystkim - tego wielkiego przyjaciela dzieci, jakim był Janusz Korczak.

Niniejsza publikacja, choć niepozorna, stanowi istne kompendium wiedzy o życiu i działalności "ojca cudzych dzieci", które pozwoli nam na nowo poznać sylwetkę tego niezwykłego Człowieka - nawet, jeśli nie znajdziemy tu jednoznacznych opinii o nim. To coś więcej, niż biografia - to książka, która ukazuje nam głębię humanizmu, duchowe rozterki i trudne życiowe wybory oraz determinację w dążeniu do realizacji szczytnych ideałów i walce o godność najsłabszych - osieroconych dzieci, których nie opuścił aż do śmierci ten "cichy bohater naszego stulecia" (Władysław Bartoszewski).

Znajdziemy tu składające się na obraz Doktora fragmenty jego korespondencji ze współpracownikami, wychowankami i podopiecznymi (Igor Newerly, Maryna Falska), wspomnienia przyjaciół i znajomych, opinie jego biografki Hanny Mortkowicz - Olczakowej, a także fragmenty pamiętnika samego Korczaka i cytaty z jego książek. Teksty źródłowe uzupełniają komentarze nie tylko autora, lecz również tłumaczki, która zauważając, że Dauzenroth - mimo dążenia do obiektywizmu i niepodważalnego znawstwa tematu - posługuje się nie tylko faktami, lecz także fikcją, przypuszczeniami i sugestiami nie znajdującymi potwierdzenia w źródłach historycznych, co czasem wypacza obraz rzeczywistości i fałszuje sylwetkę bohatera, stara się w swoich komentarzach i przypisach weryfikować opinie autora. Niemniej jednak jest to rzetelna, treściwa publikacja, w której poczesne miejsce zajmuje rys biograficzny Doktora opisujący jego życie i działalność po tragiczną w skutkach deportację do Treblinki w 1942 roku, gdzie trafił wraz ze swoją współpracownicą Stefanią Wilczyńską oraz dwoma setkami dzieci. Sporo miejsca autor poświęcił ostatniej drodze Korczaka, która w zbiorowej świadomości przybiera formę bohaterskiego przemarszu z getta na Umschlagplatz i do wagonów bydlęcych, które powiozą go wraz z dziećmi do obozu śmierci w Treblince. Relacje licznych świadków dramatycznego wydarzenia pozwalają sprostować pokutujący do dziś mit, co zupełnie nie umniejsza tragizmu tej sceny.

"Są dzieci, przy których narodzinach aniołowie załamują ręce, a Pan Bóg ma łzy w oczach (...) Ich imię to legion."

Książka Ericha Dauzenrotha pokazuje nam również pedagogiczny aspekt działalności Doktora - jego genialne, nowatorskie metody wychowania, diagnozowania i terapii dziecięcej, organizację jego szkoły oraz wyjątkowe podejście do małych podopiecznych. Sporo miejsca poświęca także roli, jaką w życiu Janusza Korczaka odegrała religia i wychowanie - ludzie najczęściej chcą go zaszufladkować jako Polaka albo Żyda, syjonistę lub socjalistę, chasydzkiego świętego czy też świętego chrześcijańskiego, podczas gdy naprawdę był... dobrym, kochającym, troskliwym, skromnym Człowiekiem, któremu leżał na sercu los najsłabszych, los dzieci. Po prostu.

"Kiedy śmieje się dziecko, śmieje się cały świat."

"Janusz Korczak. Życie dla dzieci" to starannie opracowana biografia wielkiego humanisty wzbogacona obszerną bibliografią, przypisami oraz fotografiami pochodzącymi z prywatnego archiwum bohatera. To jedna z tych książek, do której sięgnąć powinien każdy - nie tylko w Roku Korczakowskim, ale za każdym razem, kiedy dopadną Was wątpliwości dotyczące charakteru ludzkiej natury.

"Tak wiele należy kochać, a człowiek ma tylko jedno małe serce."