Matnia | Autor: Anna Piecyk

Niekiedy pozwalamy innym rządzić naszym życiem. Czasami wręcz nieświadomie lub po prostu dla świętego spokoju zgadzamy się na to, by podjęto za nas decyzję, nie mówiąc żadnego słowa, ani też nie walcząc o własne szczęście, przyjmując to, co otrzymaliśmy. Niewątpliwie, jest to przerażające, ponieważ boimy się decydować, licząc na działanie osób trzecich. Jednak to my sami jesteśmy panami naszego losu i zawsze po przejściu ciężkiej drogi, w końcu budzimy się dostrzegając, że zaszliśmy w zupełnie innym kierunku, niż byśmy chcieli. Zbyt późno cofamy się i naprawiamy szkody, dostrzegając, że niektóre zadane przez nas ciosy były śmiertelne, a po innych zaś pozostanie trwała i bolesna blizna. Bohaterowie powieści Anny Piecyk, „Matnia", pozwolili na to, by alkohol zawładnął ich życiem, zabierając ich latoroślom szczęśliwe dzieciństwo oraz spokój własnego ducha, nie dostrzegając ogromu zaistniałego problemu.

Lata 70. Grażyna i Ryszard nie pamiętają, by kiedykolwiek w ich domu był dzień bez alkoholu. Ich matka, Agata, potrafi wyjść do pracy i nie wracać do dzieci przez kilka dni, nie martwiąc się o to, że zostawia syna i córkę bez żadnej opieki czy pożywienia. Ojciec, Józef, w pewnym momencie ich życia po prostu znikł, nie mówiąc nikomu ani słowa o tym, gdzie można go znaleźć. Grażyna i Ryszard notorycznie są zaniedbywani przez rodzicielkę, która wszystkie swoje pieniądze przeznacza na wódkę, nie przejmując się potrzebami dorastających latorośli. Nie potrafi przyznać się do uzależnienia, nie będąc świadomą swoich błędów. Ryszard, starszy brat, postanawia pomóc sobie i siostrze, przez co dochodzi do tragedii...

Rok 2012. Filip skończył właśnie liceum, zdał maturę oraz ma zamiar studiować polonistykę na krakowskim uniwersytecie. Nikt jednak nie wie, ile wysiłku kosztowało go przygotowanie się do egzaminów w domu, gdzie cały czas dochodzi do pijackich libacji, w których uczestniczą jego ojciec i matka. Filip nigdy nie czuł się bezpiecznie w towarzystwie rodziców, nie dostrzegających, że ich tryb życia krzywdzi jedynego syna. Kiedy ojciec wygania pierworodnego z mieszkania, Filip postanawia, że nigdy już nie wróci do miejsca, w którym dorastał. Początkowo mieszka u kolegi, a następnie wynajmuje kawalerkę. Dzięki swoim zdolnością zdobywa pracę w firmie informatycznej, rozpoczynając życie na własny rachunek. Jednak okazuje się, że ciężko odciąć się od przeszłości – ojciec znów pojawia się w jego egzystencji, niszcząc szczęście swojego jedynego syna...

Anna Piecyk to bibliotekarka, mieszkająca i pracująca w Międzyzdrojach, która po licznych spotkaniach z pisarzami, sama postanowiła chwycić za pióro. „Matnia" to druga książka tejże autorki, która opowiada o trudnym problemie, jakim jest alkoholizm oraz jego wpływie na tych, którzy żyją pod jednym dachem z osobami uzależnionymi. Przyznam, że tę powieść przeczytałam jednym tchem, nie odrywając się od niej chociażby na moment. Od razu wciągnęłam się w historię Grażyny, Ryszarda i Filipa oraz ich rodziców, obserwując każdy ich krok w szarej rzeczywistości, w której nie znaleźli zbyt wiele szczęścia. Pisarka zastosowała ciekawą formę prezentacji treści lektury – „Matnia" składa się z kilku rozdziałów, w których poznajemy wydarzenia oczami nie tylko dzieci alkoholików, ale również i ich samych. Pani Piecyk doskonale oddała emocje małoletnich, pokazując ich strach i obawę o kolejne dni. Pomimo tego, że ojciec Grażyny i Ryszard pił i znęcał się na swoimi potomkami, jego córka modliła się o to, by jej tata wrócił do domu. Krzywdy, jakie sprawili rodzice, nie spowodowały, że ich syn i córka przestali ich kochać – oni cały czas wierzyli w to, że opiekunowie w końcu obudzą się i zobaczą jak wiele złego zrobili, naprawiając każdą szkodę. Niepełnoletni bohaterowie pozycji Anny Piecyk przerażają, głównie za sprawą swojego prostego toku rozumowania oraz nadziei na to, że nadejdą dni, kiedy będą bezgranicznie szczęśliwi. Ich jedynym marzeniem było to, aby mama w końcu otrzeźwiała oraz zaopiekowała się nimi, troszcząc się o ich potrzeby, takie jak chociażby jedzenie czy ubranie. O ile historia Grażyny i Ryszarda wzbudza bardzo negatywne uczucia, to postawa Filipa na pewien sposób pozwala uwierzyć w to, że jesteśmy w stanie osiągnąć to, czego chcemy. Ten młody chłopak dał radę rozpocząć normalne życie, które zapewne byłoby dla niego oazą spokoju, gdyby nie interwencja jego ojca. Kreacja bohaterów należy do kapitalnych, ponieważ odbiorca doskonale wczuwa się w sytuację, widząc ich lęki oraz problemy. Akcja utworu należy do spokojnych, lecz są momenty, gdy nagle przyspiesza tempa, pokazując świat w zupełnie innych kolorach. Bardzo trudno jest przewidzieć wydarzenia w tejże pozycji, ponieważ alkoholicy są zdolni do wszystkiego, o czym odbiorca dowiaduje się nieraz. Przyznam, że zakończenie „Matnia" całkowicie mnie zaskoczyło i nie spodziewałam się, że autorka jest w stanie w tak genialny sposób powiązać losy wszystkich bohaterów. Anna Piecyk na końcowych kartach sprawia, że czytelnik odkrywa, iż ciężko oderwać się od alkoholu, nawet jeśli jesteśmy osobami współuzależnionymi. Jedynym wyjściem jest ucieczka od osób, które nas krzywdzą, zanim staniemy się ludźmi, którymi nigdy nie chcieliśmy być. Sam tytuł tego utworu – „Matnia", czyli „sidła" lub „sytuacja bez wyjścia", mówi za siebie, doskonale odnosząc się do losów postaci.

„Matnia" to powieść, która porusza bardzo trudny temat. Jednak pomimo tego, autorka wywiązała się ze swojego zadania kapitalnie, wspaniale przedstawiając przed czytelnikiem obraz ludzi, borykającymi się z problemem, jakim jest notoryczne nadużywanie alkoholu. Za sprawą kapitalnych opisów oraz umiejętnego ukazania emocji i uczuć, Anna Piecyk pokazała, co tak naprawdę dzieje się w domach, w których brakuje pieniędzy na jedzenie, a starcza na hektolitry wódki. „Matnia" pozwala spojrzeć na nasze otoczenie oraz zauważyć, jakie piekło rozgrywa się niedaleko nas i jaki horror przeżywają nieletni, będący skazani na opiekę pijanych rodziców.

Anna Piecyk mieszka i pracuje w Międzyzdrojach, dzięki pracy bibliotekarki spotkała wielu wybitnych pisarzy, którzy pomogli jej uwierzyć we własne siły i natchnęli do pisania.

Autorka uważa, że literatura jest po to, by poruszać ważne tematy, nie boi się kontrowersyjnych historii otwierających oczy na krzywdę innych.

Taką właśnie książką jest „Matnia", poruszająca temat alkoholizmu i współuzależnienia.

Już sama okładka uzmysławia nam, że lektura nie będzie należeć do najlżejszych, pluszowy miś z zaklejonym taśmą pyszczkiem. Nie trudno się domyślić, że będziemy mieć do czynienia z opowieścią, w której pierwsze skrzypce grają dzieci.

Historie, w których przedstawiana jest krzywda najmłodszych szczególnie łapią za serce.

Anna Piecyk przedstawiła nam alkoholizm z punktu widzenia osób, w które trafia on najbardziej – dzieci.

Chciałem innego życia niż moi rodzice...
Walczyłem...

Grażyna i Ryszard to dzieci zaniedbywane i opuszczone, które musiały szybko dorosnąć i rozpocząć samodzielne życie gdy jeszcze nie były na to gotowe. Częstą nieobecność matki i jej późniejszą niedyspozycję zrzucały na ciężką pracę, przecież ktoś musiał utrzymywać rodzinę i przynosić do domu pieniądze. Wraz z wiekiem rosła świadomość, rozumnym dzieciom nie dało się już wmawiać kłamstw, zwłaszcza, że pieniędzy na jedzenie ciągle nie było. Ryszard postanawia ukarać matkę, niestety dochodzi do tragedii, która całkowicie odmienia życie dorastającego chłopca.

Filip właśnie zdał maturę, marzy o studiach polonistycznych w Krakowie, niestety ciągłe libacje w domu i ojciec alkoholik nie pozwalają mu spełnić marzeń. Nastolatek żyje w ciągłym strachu o rodziców, zajmuje się nimi i troszczy jak o małe dzieci. W pewnym momencie Filip nie wytrzymuje, wyprowadza się z domu i zaczyna żyć na własny rachunek. Wynajmuje mieszkanie, dostaje świetnie płatną pracę, zakochuje się ze wzajemnością. W chwili gdy wszystko zaczyna się układać, a chłopak wychodzi na prostą w jego życiu znów pojawia się ojciec.

Bohaterów „Matni" dzieli wiek i czasy, w których przyszło im żyć, łączy wspólna tragedia jaką jest alkoholizm w rodzinie.

Dzieciaki starają się walczyć z uzależnianiami rodziców na swój własny sposób, niekoniecznie dobry i mądry. Wszelkimi sposobami starają się zwrócić na siebie uwagę, chcą miłości, akceptacji i szczęścia, zazdroszczą swoim rówieśnikom beztroskiego życia i troskliwych rodziców, wręcz walczą o godne życie

„Matnia", historia pisana z perspektywy najmłodszych, chwyta za serce i otwiera nam oczy na to, co być może dzieje się tuż pod naszym nosem.

Niestety książka ma też kilka wad, które nie uszły mojej uwadze i w znaczny sposób wpłynęły na ogólną ocenę.

Po pierwsze język, bardzo prosty, niewyszukany, wręcz żywcem wyjęty z książek dla najmłodszych, rozumiem, że jest to opowieść pisana z perspektywy dzieci, ale mimo wszystko autorka mogłaby się bardziej postarać.

Po drugie przesadzone i zbędne sceny, niektóre wręcz wydawały się nierealne inne kompletnie nic nie wnosiły do akcji utworu, do tego bohaterowie naiwni do granic możliwości, niektóre ich dialogi wręcz doprowadzały mnie do szału.

W posłowiu książki dowiadujemy się, że temat alkoholu znany jest Annie Piecyk tylko z opowieści, niestety daje się to odczuć. Gdyby autorka lepiej dopracowała swoje dzieło z pewnością byłoby warte o wiele więcej.