Złote Stolice Arabów | Autor: Marek M. Dziekan

Autor niniejszej publikacji, profesor Marek Dziekan, wykładowca Uniwersytetu Łódzkiego i Warszawskiego, jest najwybitniejszym polskim arabistą oraz twórcą licznych opracowań z zakresu historii cywilizacji arabsko - muzułmańskiej.
Jego najnowsza książka, "Złote stolice Arabów", opatrzona jest skądinąd mylącym tytułem, który błędnie każe domyślać się treści poświęconej historii i kulturze najważniejszych arabskich metropolii, podczas gdy stanowią one jedynie tło służące zaprezentowaniu postaci najwybitniejszych arabskich intelektualistów oraz ich ideologii.

Autor proponuje czytelnikowi spojrzenie na współczesną arabską myśl filozoficzną, polityczną i społeczną przez pryzmat intelektualnego dorobku wybranych arabskich myślicieli związanych z pięcioma miastami świata muzułmańskiego o największym znaczeniu kulturalnym: Damaszkiem, Bagdadem, Kairem, Algierem i Casablanką.
Wybór autora jest oczywiście w dużej mierze subiektywny, jednak uwzględnia współczesne tendencje i różnorodność nurtów myśli arabskiej. Wymienieni przez Marka Dziekana intelektualiści prezentują różne, często odmienne światopoglądy: od dogłębnej krytyki islamu i fundamentalizmu oraz skrajnego sekularyzmu (postulowania oddzielenia religii, prawa i państwa) po idee panarabizmu i arabskiego nacjonalizmu. Znajdziemy w tym doborowym gronie zarówno intelektualistów analizujących przemiany kultury arabskiej i islamu na przestrzeni ponad tysiąca lat oraz różne aspekty tożsamości arabsko - muzułmańskiej, jak i teoretyków panarabizmu czy wręcz przeciwników tej idei, promotorów reformy świata arabskiego przez przejęcie wartości Zachodu, rozpatrujących sprawy islamu i polityki współczesnego świata w kontekście ich wzajemnych relacji.

"Złote stolice Arabów" nie jest lekturą lekką, łatwą i przyjemną. Wręcz przeciwnie - to publikacja trudna w odbiorze, adresowana głównie do specjalistów zainteresowanych szeroko pojętą kulturą i filozofią arabską. Laik - taki jak ja - poczuje się przytłoczony ilością przedstawianych tez, prezentowanych poglądów, komentowanych i cytowanych fragmentów dzieł, w których specyfice i zawiłościach zupełnie się nie orientuje. Trzeba być naprawdę mocno zaawansowanym w arabskiej tematyce, by wynieść z lektury jakąś korzyść. Dyletant nie jest w stanie ogarnąć różnorodności arabskiej mentalności, jej niuansów i subtelności, docenić przebogatej symboliki i kolorytu jej intelektualnego dorobku - ani nawet spróbować wdrożyć się w tematykę, gdyż nie pozwala na to styl autora: specjalistyczny, pełen kulturowych odniesień, fachowej terminologii, który przemówiłby może do do studentów ostatniego roku arabistyki. Dla zwykłego czytelnika szukającego czytelnych, przystępnie podanych informacji z dziedziny arabskiej kultury jest to lektura nie do przebrnięcia. Dodatkowym minusem tej publikacji jest całkowity brak ilustracji i zdjęć, które znacząco ożywiłyby lekturę; jest za to bogata bibliografia.
Moja niewysoka ocena jest podyktowana tylko i wyłącznie subiektywnymi wrażeniami z lektury, gdyż nie czuję się upoważniona do szacowania wartości merytorycznej tej publikacji.
Polecam jedynie zdeklarowanym, obeznanym z tematem miłośnikom arabskiej kultury i filozofii.

Za książkę serdecznie dziękuję Wydawnictwu Czytelnik.