Żył Na Żmudzi Ród Billewiczów | Autor: Maria Kozłowska

Autorką publikacji „Żył na Żmudzi ród Billewiczów" jest Maria Kozłowska, prawnuczka Marcjanny Billewiczówny h. Mogiła i Antoniego Muszalskiego. Książka jest pracą monograficzną, dotyczącą zacnego, historycznego rodu Billewiczów, który prawymi zasługami dla Żmudzi, Łotwy i Korony, zapisał się na kartach historii, jednak nie oznacza to, że czyny przedstawicieli rodu Billewiczów zawsze były godne pochwały, wszak człowiek jest tylko człowiekiem...

Ród Billewiczów należał do elity władzy Żmudzi. Z pokolenie na pokolenie członkowie rodu pełnili ważne funkcje w państwie, byli m.in., marszałkami, szambelanami, posłami i wojewodami. Zasiadali też w Radzie Panów przy panujących. Tym samy, ugruntowali swoją pozycję i wpisali się w świadomość jako wzorzec arystokracji żmudzkiej o silnych korzeniach i licznych pokrewieństwach, i powinowactwach. Nazwisko Billewicz jest mocno osadzone w gruncie kultury i sztuki. Nawet Henryk Sienkiewicz pisząc „Potop" najprawdopodobniej, zasugerował się tym dostojnym rodem, tworząc postać Oleńki, która jak się okazuje, jest postacią historyczną - córką Stefana Billewicza - żyjącą w czasach wojen ze Szwecją

„Żył na Żmudzi ród możny Billewiczów, od Mendoga się wywodzący,
wielce skoligacony i w całym Rosieńskim nad wszystkie inne szanowany"
(cytat z Potopu" Henryka Sienkiewicza"

Lektura zwiera biografie 210 Billewiczów i Billewiczówien, wspominanych w księgach trybunalnych, metrykach Litewskich, jak również w bibliotekach, archiwach i muzeach. Wprowadzeniem do lektury jest zaskakująca biografia, wyżej wspomnianych, pradziadków autorki, którzy popełniając mezalians narazili się na wiele przykrych konsekwencji, szczególnie mocno odczuła to Marcjanna Billewiczówna, która została wydziedziczona z mocy prawa, i konotacji rodzinnych. W dalszej części poznajemy etnografię Żmudzi, wraz z opisem charakteru i wyglądu mieszkańców. Zaś w dalszej kolejności rozpoczyna się wyjątkowy i wnikliwy przegląd życiorysów licznych antenatów Marii Kozłowskiej.

Książka jest skrupulatnie przygotowana. Spora liczba zdjęć, map, fragmentów prywatnej korespondencji, włącznie z aktami procesowymi i wykazem majątków będących własnością Billewiczów, stanowią cenne źródłem do poznania genealogi i historii tegoż rodu. Z pewnością dla historyków oraz dla osób, w sposób szczególny zainteresowanych tą gałęzią historii, która notabene prowadzi również do Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, opracowanie to będzie unikatową publikacją.