Cztery Lekcje Psychoanalizy. Metoda Lacana | Autor: Moustafa Safouan

„Cztery lekcje psychoanalizy powstały na podstawie wykładów wygłoszonych przez światowej sławy psychoanalityka i przedstawiciela pierwszego pokolenie lacanistów – Moustafę Safouana. To lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce się zapoznać z najważniejszymi koncepcjami psychoanalizy lacanowskiej. Autor omawia je nawiązując do teorii Freuda w konctekście pozytywnym (wskazując, co łączy oba modele psychoanalizy) oraz negatywnym (gdy punktem rozważań stają się sprzeczności w myśli ojca psychoanalizy). Swoje rozważania wzbogaca wieloma przykładami, dzięki którym czytelnik może sprawnie podążać za nierzadko zawiłą myślą wykładowcy" [1].

Na ogół skojarzenia z psychoanalizą są dość proste – Freud, Jung, archetypy, kompleksy i ego. Psychoanaliza, choć nie jest już dziś wykorzystywana w psychologii na ogromną skalę, wciąż cieszy się niesłabnącą popularnością. Moustafa Safouan pokazuje sprzeczności, jakich doszukał się w teorii przeniesienia, wnikliwie analizuje związek między miłością i przyjemnością (libido), nie pomija również kwestii płciowości (roli męskiej i żeńskiej – podważa sztuczny podział na aktywną rolę męską i bierną rolę żeńską). Najważniejsza w psychoanalizie lacanowskiej jest prawda, nie rzceywistość zmysłowa. Fantazje są źródłem prawdy (pewności), ale również mogą być przyczyną lęku (obawa o spełnienie fantazyjnych rojeń).

Dla Hegla człowiek chc etego, co posiada inny. Oczywiście jest to także bardzo powszechne doświadczenie. Psychologowie dziecięcy odkryli je jako stan charakterystyczny dla dzieci w pewnym wieku (między 18 miesiącem a 3 rokiem życia), a nazwali tranzytywizmem. Można go na przykład zaobserwować w sytuajci, gdy jedna mała dziewczynka widzi, jak inna je czkoladę i uderza tę dziewczynkę. Zapytana o powód, zapewnia, ze to ta druga ją uderzyła i że nie kłamie [2]. Dzięki tej wyjątkowej pozycji mamy szansę przyjrzeniu się psychoanalizie ukazanej w szerokim spektrum – od Freuda do Lacana.

Niewątpliwą zaletą języka jest klarowność i forma, którą posłużył się Safouan – ksiązka zawiera cztery lekcje, utrzymane w konwencji wykładów (pytań i odpowiedzi). Autor kreuje swoją własną publiczność, wcielając się w nią, przez co doprowadza do momentu dysput z różnych perspektyw, co jest niezwykle ciekawym zabiegiem literackim i ułatwia zrozumienie tekstu. Antycypuje pytania swoich idealnych czytelników, poddając je wnikliwej analizie i udzielając odpowiedzi na nie.

Dzieło Safouana jest nie tylko pewnym kompendium psychoanalitycznym, wykorzystywanym w metodach terapeutycznych czy badawczych, ale także jest doskonałym źródłem informacji na temat własnej osobowości, tożsamości. Autor obala też szereg mitów, np. mit dotyczący równouprawnienia kobiet i mężczyzn. Cztery lekcje psychoanalizy nie są książką lekką, wymagaja od czytelnika szczególnego skupienia uwagi i wnikliwości. Nie jest to lektura dla każdego, ale na pewno polecam wszystkim, którzy chcą się dowiedzieć czegoś nowego na temat osławionej psychoanalizy, a także szukają inspiracji.
[1] Opis z okładki
[2] M. Safouan, Cztery lekcje psychoanalizy Metoda Lacana, przeł. Jarosław Groth, Sopot 2012, s.16.