Polska Jagiellonów | Autor: Paweł Jasienica

  Kiedy byłam w liceum mój nauczyciel historii polecił nam ,,Polskę Jagiellonów” Pawła Jasienicy jako uzupełnienie wiedzy o omawianym na lekcjach okresie obejmującym władanie dynastii Jagiellonów. Przygotowywałam się wówczas do olimpiady historycznej, więc niejako byłam zobligowana do przeczytania. Kiedy wypożyczyłam tę książkę z biblioteki, przeraziłam się jej objętością. Przecież 544 strony to dla licealisty zgroza! Mimo wszystko przemogłam początkową niechęć i zaczęłam czytać. Jakież było moje zdziwienie, gdy okazało się, że ta monumentalnych rozmiarów książka wciągnęła mnie do reszty. Ani się spostrzegłam, a już wsiąkłam w świat wielkiej polityki i dworskich intryg. Dzieło Pawła Jasienicy tak bardzo mi się spodobało, że musiałam przeczytać całość od pierwszej do ostatniej strony. Jakże się ucieszyłam, gdy po latach Sztukater dał mi okazję powrotu do tej książki i sprawdzenia, czy nadal aktualne jest dobre wrażenie, które wywarła na mnie w przeszłości.

Panowanie Jagiellonów był to czas naprawdę niezwykły, ponieważ potężne państwo, które Jagiellonowie stworzyli w XV wieku obejmowało tereny Polski, Litwy, Czech i Węgier. Było to pierwsze w dziejach Europy imperium wielonarodowościowe, wielowyznaniowe i wielokulturowe, więc utrzymanie w nim pokoju wiązało się z ogromnymi trudami i starannie przemyślanymi decyzjami.

Powrót do pisarstwa Jasienicy po wielu latach okazał się bardzo udany. Znów z ciekawością zanurzyłam się w świat polskich królów i ich usilnych prób utrzymania siły wielokulturowego państwa. Do tej pory uważam, że panowanie Jagiellonów było jednym z najlepszych okresów państwa polskiego, gdyż był to iście Złoty Wiek dla Rzeczypospolitej, obfitujący w liczne wielkie przemiany polityczne, kulturowe i naukowe. Doszło wówczas do kształtowania się nowych form życia państwowego oraz ogromnego rozwoju literatury i kultury.

Ogromną zaletą działa Pawła Jasienicy jest to, że stroni od naukowej „beznamiętności” i wprowadza do opisu wydarzeń oraz sytuacji ton osobisty i bezpośredni, dzięki czemu widoczne jest jego ogromne zaangażowanie w opisywane wydarzenia i postacie. Autor przemawia wprost, kreuje narrację nieco subiektywną, ale opartą na partnerskiej relacji z odbiorcą i oddaje mu odpowiedzialność za tworzenie własnej wersji historii.

,,Polska Jagiellonów” jest bowiem jedynie szkicem, zalążkiem opisu wydarzeń historycznych, o których więcej wiedzy powinniśmy pozyskać podczas zgłębiania się w większą ilość materiałów. Dlatego nie można traktować tej książki jako podręcznika do nauki historii, o czym zresztą wspomina sam autor, lecz jako zbiór esejów, które mają stać się inspiracją do własnych poszukiwań i odkryć nieznanych wydarzeń z jakże bogatej historii państwa polskiego. Właśnie takim szkicem była i jest dla mnie ,,Polska Jagiellonów”. To dzięki tej książce miałam okazję zafascynować się historią własnego państwa, ale i nauczyć się odpowiedzialności za własną naukę i poszerzanie wiedzy. To przez pryzmat esejów Jasienicy uczyłam się odróżniania fikcji od rzeczywistości, przekazu naukowego od subiektywnej relacji oraz dociekania, dopytywania i zagłębiania się w dalsze poszukiwania.

Najbardziej cenne w książce Jasienicy jest to, że jego szkice zawierają również tezy, które są dyskusyjne, wymagają dokładniejszego sprawdzenia i własnych badań. Dzięki temu można kształtować nie tylko umiejętność selekcji dostępnych wiadomości, ale również i swoją postawę względem historii i sposobu jej ukazywania w różnorodnych źródłach i publikacjach. Właśnie za to najbardziej cenię pisarstwo Jasienicy i mam wrażenie, że dzięki tym cechom nie starzeje się ono, a wręcz jest coraz bardziej uniwersalne. Dlatego właśnie z przyjemnością mogę polecić ,,Polskę Jagiellonów” uczniom, studentom i pasjonatom historii, bo jest to pozycja, którą każdy miłośnik musi przeczytać.