Centralna Kolej Transandyjska Callao – Lima – La Oroya, Dzieło Polskiego Inżyniera Ernesta Malinowskiego | Autor: Przemysław Dominas

  Przemysław Dominas urodzony w 1975  jest historykiem, specjalizującym się w historii techniki, a w jego kręgach zainteresowań szczególne miejsce zajmują dzieje kolejnictwa. Jego praca doktorska „Powstanie i rozwoju kolei na Ziemi Kłodzkiej w latach 1854–1914” była jednocześnie jego pierwszą publikacją na temat kolejnictwa. Autora interesuje historia techniki, a zwłaszcza technologia budowy mostów i tuneli oraz architektura kolejowych obiektów kubaturowych. Dotąd koncentrował się na polskich osiągnięciach, ale wraz z „Centralną Koleją Transandyjską” wypłynął na szersze wody, choć pozostał wierny dokonaniom Polaków i przedstawił fenomen inżyniera Ernesta Malinowskiego.

Ernest Malinowski urodził się w 1818 roku i jako młody człowiek po powstaniu listopadowym wyemigrował do Francji, gdzie studiował na uczelniach technicznych. Po ukończeniu studiów, od 1838 rokupracował w Korpusie Inżynierów Dróg i Mostów przy budowie kolei – początkowo we Francji, a następnie w Algierze. W roku 1852 podpisał w Paryżu sześcioletni kontrakt na pracę w Peru na stanowisku inżyniera rządowego.

Ernest Malinowski zasłynął podczas wojny Chile i Peru z Hiszpanią walcząc w forcie Santa Rosa, gdzie zastosował wiele nowatorskich rozwiązań. W uznaniu zasług otrzymał dyplom, medal oraz honorowe obywatelstwo Peru. Dlatego też nikogo nie dziwił jego udział w prestiżowym projekcie budowy kolei transandyjskiej jako projektanta i wykonawcy. Centralna Kolej Transandyjska przez wiele lat, do 2006 roku, kiedy powstała linia kolejowa Qinghai – Tybet, była najwyżej położoną koleją na świecie, dlatego też jest uważana za najważniejszy i najtrudniejszy odcinek CKT w Peru, a trzeba pamiętać, że projekt został rozpoczęty w 1870 roku. Dlatego też był on nazywany triumfem sztuki inżynierskiej, cyklopowym przedsięwzięciem czy jednym z cudów świata.

Przemysław Dominas przedstawia linię kolejową na trasie Callao-Lima-La Oroya pieczołowicie kreśląc warunki geograficzne, które należało okiełznać podejmując budowę od Oceanu Spokojnego do Atlantyku. Zamieszcza szczegółowe zestawienia położenia geograficznego, zwłaszcza w kontekście wysokości, poszczególnych stacji kolejowych na liczącym 220 km odcinku. Zamieszcza także niezwykle interesujące profile wysokościowe i mapy. W książce przedstawiono wiele oryginalnych fotografii i rycin z XIX wieku. To wszystko po to, żeby jak najlepiej ukazać historię projektowania i budowy rzeczonej linii kolejowej.

Autor bardzo szczegółowo przedstawia parametry techniczne wykonania projektu wg specyfikacji rządowej z 22 marca 1869 roku. Opisuje kolejne stacje kolejowe, mosty, wiadukty i tunele. Najwyższy punkt linii kolejowej znajduje się w tunelu Galera na wysokości 4782 m n.p.m., jednak jest jeszcze wyższe miejsce – na nieczynnym odcinku bocznicy kolejowej odgałęziającej się do kopalni Volcan znajdował się rekordowy punkt na wysokości 4835 m n.p.m. Bardzo ciekawe są też precyzyjne opisy poszczególnych obiektów np. mostów, przy których podaje lokalizację, jego długość, typ konstrukcji, schemat ustroju nośnego, ale często i takie szczegóły jak liczba filarów czy przęseł i ich wysokość czy szerokość. Stacje kolejowe były projektowane nie tylko pod kątem praktycznym, mają one też wymiar estetyczny, co można podziwiać na wielu fotografiach.

Bardzo ciekawe są też fragmenty mówiące okosztach budowy tego gigantycznego przedsięwzięcia. Możemy tu przestudiować pełen kosztorys, ale też jego uszczegółowione fragmenty. Z opracowania można nauczyć się, jakie modele kratownic zastosowano podczas budowy Centralnej Kolei Transandyjskiej. Można też pokusić się o porównanie z innymi projektami kolejowymi tamtych czasów, gdyż dla pokazania perspektywy Przemysław Dominas zamieszcza informacje o trudnych technicznie górskich kolejach w Europie.

Przemysław Dominas stworzył bardzo pogłębione opracowanie spełniające wymagania pracy naukowej. Wszystkie zawarte w książce informacje opierają się na faktach i danych popartymi materiałami źródłowymi w przypisach oraz bardzo obszernej bibliografii. Ze względu na tematykę, jest to opracowanie niszowe, skierowane do bardzo konkretnych odbiorców. Jednak osoby zainteresowane historią i techniką budowy Centralnej Kolei Transandyjskiej na odcinku Callao-Lima-La Oroya będą bardzo zadowolone.