Rozważna I Romantyczna | Autor: Jane Austen

 „Nie potrzeba słów tam, gdzie czyny świadczą same za siebie".

 Książki na tle XIX wiecznej Anglii, już od jakiegoś czasu są tymi, po które chętnie sięgam. Zatopienie się w tamtym klimacie, w zasadach panującej etykiety czy tych miłosnych ukradkowych spojrzeń. Delikatne celebrowanie tego uczucia, jak i stopniowe go budowanie. Nieśpiesznie sycenie się jego walorami.

Język powieści nie będzie należeć do najłatwiejszych w odbiorze, ale jego barwność i specjalność rekompensuje nam momenty, gdy chwilę dłużej musimy układać dany fragment w naszej głowie, dokładniej go analizując, aby przez przypadek opacznie nie zrozumieć i tak już pogubionych myśli bohaterki. Ten element może stanowić największe wyzwanie dla potencjalnego czytelnika, jednak nie umniejsza to całości, oddając klimat tamtych czasów, które dla nas są tak odległe i nierzeczywiste, zważywszy na te, w których żyjemy obecnie.
Klimat oddany przez autorkę jest mocno zaakcentowany, przenosząc na w świat sztywnych konwenansów. Każdy z gestów ma znaczenie, subtelne spojrzenia, które ukrywają kobiecą fascynację mężczyzna czy trwałe zasady spotkań między parami.

„Rozważna i romantyczna" to klasyka literatury. Każdy, kto sięga po tę książkę, wie, iż nie należy ona do tych oczywistych, bo pomiędzy bohaterkami toczy się nikła wojna a przeciwnikami jest serce i rozum. Co dla jednej z nich jest udręką, która ma prawo być widoczna, odczuwalna dla innych, tak dla drugiej jest mocno skrywana i przeżywana w samotności.
Osobiście sama nie mogłam się zdecydować, która z nich mogłaby być bardziej podobna do mnie, z która z nich mogłabym się utożsamić. Każda z nich miała wartości, którymi się kierowała, a ja niektóre z nich znalazłabym u siebie. Czy to te rozważne, czy te romantyczne?
„Nieśmiałość to skutek poczucia własnej niższości, mniejszej lub większej".

A teraz wróćmy do czasów, gdy my kobiety jako małe dziewczynki marzyłyśmy o pięknych i bogato zdobionych sukniach i dżentelmenach na białych rumakach. Mimo iż nie dało nam się go spełnić, dzięki takim powieścią jak ta, możemy się w nich zatopić. Dać sobie poczuć tę magię, atmosferę dystyngowanej kultury i niekiedy i bolesnych jej stron, jak małżeństwa, które to nie wzbudzają mocnych uderzeń serca, a jedynie ból głowy.

Kiedy teraz o tym myślimy, pewnie uśmiech wkrada się na nasze usta, ale w czasach, kiedy książkę wydawano, tak właśnie wyglądało życie. Autorka bardzo odważnie zaczęła nakreślać te normy, mówić o brudnych sekretach głośno, gdy tak naprawdę niektórzy chcieli je bardzo głęboko ukryć. Pozwalała na inne spojrzenie i dostrzeżenie poszczególnych nonsensów.

„Całe postępowanie [...] może stanowić niezwykle zachęcający przykład tego, że poważna i nieustanna dbałość o własne interesy – nawet jeśli napotyka pewne przeszkody – może zapewnić człowiekowi wszelkie dary losu, zdobyte wyłącznie kosztem czasu i sumienia".
„Rozważna i romantyczna" jest drugą powieścią, jaką miałam okazję czytać z dorobku autorki. Już wcześniej dałam się zachwycić tym opisom otaczającego świata, czasów i tradycji. Sięgając po kolejne pozycje, daje się prowadzić i porwać w tamtym klimacie, rozkoszując się słowami.

Nakreślenie postaci jest bardzo dokładne, szczegółowe. Nie mamy problemu z przypasowaniem cech do bohatera, a wręcz przeciwnie, moglibyśmy opisać ich i stworzyć portret z podanych informacji dzięki tej dokładności. Również łatwiej jest nam dzięki temu zabiegowi, zrozumieć ich postępowanie względem różnych kwestii, a może nawet podjąć podobne z decyzji, uaktywniając nasze wewnętrzne głosy.
Jest to klasyka literatury romantycznej, dodatkowo toczącą się w wiktoriańskiej Anglii. Jeśli jeszcze nie znasz tej pozycji, warto to zmienić i bliżej przyjrzeć się jej. Fani klimatu będę oczarowani, a romantyczne dusze również znajdą tutaj zaciekawienie.

  Powieść autorstwa Jane Austin „Rozważna i Romantyczna" bez wątpienia wpisuje się w kanon klasycznej literatury angielskiej. Jest to też jedna z książek najczęściej z nią utożsamiana. Pozycja ta była już wielokrotnie wydawana. Dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Sztukater miałam okazję przeczytać jedno z piękniejszych wydań tej opowieści, które należy do Wydawnictwa MG. To już kolejna z serii ukazujących się w tym wydaniu, a zarówno okładka, jak i wnętrze za każdym razem mnie zachwycają. Nie inaczej było w przypadku „Rozważnej i romantycznej".

Klasyka brytyjskiej powieści z początku XIX wieku, w której obok losów bohaterek ukazują nam się niezwykle trafne obserwacje ówczesnej obyczajowości i fascynujące portrety psychologiczne, a to wszystko we wspaniałej scenerii parków i dworów spokojnej angielskiej wsi. Po śmierci męża, który niestety nie zabezpieczył dostatecznie swojej rodziny, pani Dashwood i jej trzy córki muszą szukać nowego domu. Ten, który znalazły mimo że znacznie mniejszy i skromniejszy, szybko staje się on jednak miejscem, gdzie życie toczy się ciepło, a wokół zbiera się liczne grono przyjaciół. Dwie najstarsze córki pani Dashwood - emocjonalna i romantyczna Marianna oraz rozważna i poważna Eleonora, wśród licznego towarzystwa, w którym się obracają, spotykają kawalerów, na których zaczyna im więcej niż zwykle zależeć. Niestety w świecie, w którym przyszło im żyć - gdzie pozycja społeczna i pieniądze są głównymi graczami - przyjdzie im się boleśnie rozczarować i za swą naiwność i ufność wylać wiele łez...

Autorka przedstawia w powieści losy bohaterów niezwykle różniących się między sobą charakterem i potrzebami. W książce mamy do czynienia zarówno z perfidnymi osobami, które kiedy tylko staną przed szansą pomnożenia majątku, nie cofną się przed niczym, by to zrobić i nie zważają na losy innych, jak i takich dla których majątek jest drugorzędną kwestię. A w tych czasach takie osoby były raczej w mniejszości. Siostry Dashwood wkraczają w dorosłość, chcą odnaleźć miłość i się usamodzielnić, ale sytuacja majątkowa ich rodziny niczego im nie ułatwia. Muszą nauczyć się odróżniać prawdę od kłamstwa, zaufać właściwym osobom i w tej pogoni całego świata za bogactwem, nie utracić siebie. Eleonora, najstarsza z sióstr kieruje się przede wszystkim dobrem rodziny. Jest rozważna, myśli taktycznie, nie podejmuje nieprzemyślanych decyzji. Młoda Marianna to natomiast dusza romantyczna. Jej serce jest wielkie, ale niedoświadczone i gorące, przez co często postępuje pochopnie.

Choć powieść ta napisana została wieki temu, jest niezwykle uniwersalna. O dziwo, nasze zachowania są niemal identyczne w XXI wieku. Zastanawiamy się czy napisać, czy nie napisać do mężczyzny, który się nam podoba, a jeśli tak, to w jakim odstępie czasu to zrobić. Czy tak wypada, czy może nie wypada się nam zachować? Szkoda tylko, że od strony mężczyzn zachowały się zaledwie reszta dżentelmeńskiego sposoby bycia sprzed lat. My natomiast swoim zachowaniem raz przypominamy Mariannę, a raz Eleonorę. Wciąż jesteśmy romantyczne, choć tak bardzo staramy się pozostać rozważne. Historia wciąż powtarza się na nowo. Emocje, historie i namiętności są dokładnie takie same, choć okazywane w nieco inny sposób. Oczywiście, w podejmowaniu decyzji mamy dużo większą swobodę, a wręcz wolność. Mimo tego ludzie i tak wplątują się w intrygi, knują i nawet z pozoru najbliżsi okazują się fałszywi.

Powieść Jane Austin została napisana w cudownym klimacie. Historia wprost pobudza naszą wyobraźnię. Podczas lektury miałam przed oczami wystawne kolacje, powozy, piękne stroje i... nieśmiałe zaloty. Jest to powieść, którą pomimo przestarzałych zwrotów i całego klimatu dostojeństwa czyta się naprawdę szybko. Dopiero później przychodzi natomiast refleksja. Autorka stworzyła niezwykle wyraziste i uniwersalne postacie. Oddała w pełni charakter obu sióstr, choć miałam wrażenie, że najbardziej skupiła się na Eleonorze. Szkoda, bo momentami aż orosiło się, by jeszcze głębiej zajrzeć w gorące serce Marianny.

Bardzo polecam tę pozycję i uważam, że naprawdę warto do niej zajrzeć. Ta miłosna historia może wywołać w czytelniku wiele refleksji, które niekoniecznie przyjdą od razu. Eleonora i Marianna są postaciami, które warto poznać i lekko je do siebie porównać. Myślę, że ta pozycja spodoba się zarówno dojrzałym kobietom, jak i nastolatkom, które podobnie jak siostry Dashwood wkraczają w dorosłość.

  Są takie powieści, po które można sięgać wielokrotnie, a za każdym razem można w nich inną cenną radę, myśl, czy sentencję, które doskonale pasują do momentu życia, w którym się obecnie znajdujemy. Do tego zacnego grona literatury szlachetnej, jak ją nazywam, zaliczyć niewątpliwie mogę wszystkie powieści, które wyszły spod pióra Jane Austen. Ta żyjąca na przełomie XVIII i XIX wieku pisarka potrafiła doskonale przelać na papier wszelkie uczucia kobiet, które nie przystawały do zastanej rzeczywistości, ponieważ była jedną z nich. Wbrew woli rodziców nie wyszła za mąż, choć starało się o nią wielu kandydatów, lecz wolała być panią własnego losu, a nie przymusową żoną i matką, która potem będzie nieszczęśliwa z gromadką dzieci u boku i mężem, którego tak naprawdę niewiele znała przed ślubem. O takim właśnie starciu rozsądku z różnorodnie pojmowanymi racjami serca jest jej najpopularniejsza powieść zatytułowana ,,Rozważna i romantyczna”.

Bohaterkami książki, która doczekała się naprawdę wielu opracowań naukowych oraz ekranizacji filmowych i serialowych, są dwie siostry Eleonora i Marianna. Mimo łączących je więzów krwi panny Dashwood wydają się całkowicie od siebie różnić, co można doskonale podkreślić takimi kontrastowymi zestawieniami, jak biel i czerń, czy ogień i woda. Eleonora jest starszą siostrą, której rozwaga często staje się przyczyną przytyków młodszej z sióstr. Z kolei Marianna jest przesadnie egzaltowana i nie myśli o swojej przyszłości. Jednakże do czego dojdzie, gdy obie z nich zakochają się w mężczyznach, których charaktery również są przeciwstawne?

Doskonałe uzupełnienie romantycznego wątku stanowią losy całej rodziny Dashwoodów, w tym egzaltowaną matkę skupioną na znalezieniu córkom jak najlepszych mężów, którymi można by było chwalić się przed sąsiadami, a także dzięki którym dałoby się nieco polepszyć sytuację finansową rodziny.

Dzięki Sztukaterowi miałam okazję ponownie przeżywać rozterki serca panien Dashwood oraz ich wkraczanie w dorosłość, która nie zawsze okazuje się tak piękna, jakby się mogło wydawać. Postępowanie Marianny i Eleonory jest doskonałym przykładem na to, jak ogromną rolę w życiu człowieka odgrywają uprzedzenia. Mimo że wielu z nas chciałoby zapobiec temu stwierdzeniu, to jednak jest ono prawdziwe. Zwłaszcza Eleonora boleśnie się o tym przekonuje, gdy wszyscy wokół mają ją za pozbawioną uczuć kobietą całkowicie niezdolną do miłości. Z kolei trzpiotowatość i przesadne pokazywanie emocji przez Mariannę okazuje się prowadzić do zaskakujących sytuacji, które wydają się nam, kobietom żyjącym w dwudziestym pierwszym wieku, wręcz nie do wyobrażenia.

Czytając tę i inne książki Jane Austen można naprawdę odczuwać ulgę, że nie żyjemy w wieku XIX i nie musimy z powodu nacisku rodziców, czy problemów finansowych wychodzić za mąż za prawie nieznajomego mężczyznę. Jednocześnie widać, jak bardzo ograniczona była rola kobiety w tamtych czasach. Jej jedynym zajęciem było pełnienie funkcji ozdoby najpierw ojca, a potem męża. Jej wiedza ograniczała się do tak zwanego odpowiedniego wykształcenia, czyli zdobywania wiedzy o tym, jak gotować posiłki, dogadzać mężowi, szyć i haftować oraz jak organizować doskonałe spotkania towarzyskie, aby utrzymać pozycję rodziny w społeczności lokalnej. Kiedy popatrzymy na kwestię niejakiej beztroski pani Dashwood, która nie miała zielonego pojęcia w finansach rodziny, nasze spojrzenie na tę postać zmienia się całkowicie. Początkowo jesteśmy wręcz zszokowani tym, że nie wiedziała nic o problemach finansowych spowodowanych przez męża, ale jeśli zwrócimy na to, że taka wiedza nie była pożądana wśród małżonek znamienitych osobistości.

Oczywiście istotną rolę w tej powieści odgrywają status społeczny oraz znaczenie pieniądza. Ta kwestia była bardzo ważna dla autorki, ponieważ od urodzenia determinowała pozycję kobiety w społeczeństwie i wpływała na jej życie w przyszłości. Od statusu społecznego zależał wybór odpowiedniego kandydata na męża, gdyż osoby pochodzące z niższej warstwy społecznej nie mogły wstępować w związek małżeński z osobą o statusie znacznie wyższym, gdyż automatycznie musiały zmierzyć się z ostracyzmem oraz plotkami.

Podsumowując, ,,Rozważna i romantyczna” to powieść Jane Austen, od której należy zacząć swoją czytelniczą przygodę z dziełami tej znakomitej pisarki. Perypetie sióstr Dashwood są doskonałym przykładem na to, jak wyglądało życie kobiet oraz jak bardzo było zależne od wielu ludzi, ale nie ich samych. Losy młodych kobiet zależały wpierw od rodziny, a zwłaszcza ojca, a potem od wybranego przez niego ,,odpowiedniego” kandydata na męża.