Włosi | Autor: John Hooper

  Trudno wyobrazić sobie prostszy tytuł reportażu o Włochach niż ten zaproponowany przez Johna Hoopera. Do naszych rąk oddał on książkę zatytułowaną po prostu „The Italians”, a polski wydawca nie zdecydował się tego zmieniać czy ulepszać. Prostota tytułu wynika w dużej mierze z tego, że autorem książki nie jest Włoch, a Brytyjczyk. Czy wybredny polski czytelnik uzna za interesujące to co Brytyjczyk ma do powiedzenia o Włochach? To bez wątpienia kwestia indywidualna, ale jestem pewien, że każdy znajdzie interesujące go fragmenty w tym rozbudowanym reportażu. Osobiście dłuższe partie tekstu – zwłaszcza pierwsze rozdziały - były dla mnie nużące, ostatecznie uważam jednak, że to dobra książka, solidne kompendium wiedzy na temat mieszkańców półwyspu apenińskiego.

John Hooper przez przeszło piętnaście lat gromadził materiał na książkę oraz nabierał autorytetu by wypowiadać się na temat Włochów. Ten brytyjski dziennikarz rozpoczął współpracę z BBC jeszcze w trakcie studiowania historii. W związku z pracą zwiedził najróżniejsze regiony świata, mieszkając między innymi na Cyprze i w Hiszpani. Jednak to Włochy stały się jego drugim domem, gdzie mieszka od piętnastu lat i został redaktorem naczelnym „The Guardian” na Europę Południowo-Wschodnią.

W omawianym reportażu widać wyraźnie, że pisanie jest chlebem powszednim autora. Potrafi pisać w sposób zabawny, wplatając w swoją książkę szereg informacji nieoczywistych dla tego typu pozycji. To pewnego rodzaju łakocie, które podawane co jakiś czas, zachęcają nas by nie odkładać książki na półkę. Już nota wydawnicza intryguje: „Dlaczego Włosi mają kilkanaście określeń na wieszak, a ani jednego na kaca? Jak to możliwe, że ten sam naród stworzył największe dzieła sztuki i muzyki… i mafię? Dlaczego wyborców obchodzi to, jaką bieliznę nosi premier?”. Odpowiedzi na te, oraz wiele innych pytań, znajdziemy w aż dziewiętnastu rozdziałach książki Johna Hoopera.

Autor nie ogranicza się jedynie do zbioru ciekawostek i anegdot. We „Włochach” widać jego zamiłowanie do studiowanej przez niego historii. Te pierwsze rozdziały, które – jak już wspomniałem – mogą być odrobinę nużące, są bardzo istotne dla zrozumienia mentalności Włochów. To naród o bardzo długiej i dość skomplikowanej historii. Wciąż widoczne są duże dysproporcje między południem a północą tego kraju. Ludzie mają inną mentalność, zwyczaje, a nawet zamiłowania kulinarne. Część obszarów ma wpisany w konstytucję szczególny status. Jak John Hooper zaznacza we wstępie do drugiego rozdziału – znajdziemy tu szereg informacji, o których większość Włochów woli nie pamiętać, a turystów nigdy nie słyszało.

Po przejściu przez część historyczno-geograficzną pojawiają się rozdziały tematyczne. Znajdziemy wiele informacji o tym co we Włoszech kochamy najbardziej – o kuchni, o sztuce i kulturze. Przeczytamy też rozdział poświęcony temu co mniej chlubne, jak ten o mafii czy też o luźnym podejściu do wierności małżeńskiej.

W moim odczuciu książka nie do końca jest „równa”, ale może to wynikać z tego, że nie wszystko mnie tak samo interesowało. Przez to nie mogłem się wyzbyć wrażenia, że autor pisze momentami zbyt rozwlekle. Z drugiej jednak strony podziwiam go za rzetelne przedstawienie tematu. „Włosi” to pozycja, która będzie interesująca zarówno dla włochofilów, którzy ubóstwiają i regularnie odwiedzają ten kraj, ale może być też dobrym wprowadzeniem dla tych, którzy kojarzą Włochy przede wszystkim za sprawą transmisji meczów z boisk Serie A.

Na drobny minus zasługuje jedynie to, że książka ta została napisana w 2015 roku, i żałuję, że w ramach nowego wydania zabrakło dodatkowego rozdziału, dotyczącego wydarzeń najnowszych. Ostatnie siedem lat obfitowało w szereg wydarzeń, które nie ominęły Włoch. Wszyscy z zapartym tchem śledziliśmy wydarzenia w tym kraju w początkach pandemii Covid-19 i chętnie przeczytałbym jak widział te wydarzenia autor. Jak włoska mentalność przełożyła się na tamte wydarzenia, a może jak epidemia przełożyła się na mentalność Włochów.

Niemniej jednak „Włochy” to pozycja solidna, napisana bardzo dobrym językiem. Książka obowiązkowa dla wszystkich zakochanych w tym kraju pełnym słońca i wspaniałego jedzenia. Czasem marzę sobie o spędzeniu emerytury gdzieś na południu Włoch. Jednak część faktów przedstawionych przez Johna Hoopera może zadziałać jak wiadro zimnej wody na głowy takich marzycieli. Aktualnie myślę, że to doskonały kierunek na wakacje, ale niekoniecznie do życia na stałe.