Przewrotne Przyjemności Obrazu | Autor: Marianna Michałowska

Bez wątpienia jest to książka naukowa, jednak napisana w ten sposób, aby docierała do jak najszerszego grona odbiorców. Urodzona w Gdańsku Marianna Michałowska od lat związana jest ze środowiskiem Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Kieruje tam Zakładem Badań nad Kulturą Filmową i Audiowizualną, a jej zainteresowania badawcze związane są przede wszystkim z fotografią i jej obecnością w przestrzeniach miejskich. Od wielu lat sama fotografuje oraz czuwa jako kurator nad wystawami prac innych. Jest ekspertką w dziedzinie historii fotografii oraz wizualizacji w nauce. Regularnie publikuje w wielu fachowych czasopismach, a także wydała już trzy monografie poświęcone swojej pasji.

Czy istniało zatem zapotrzebowanie na kolejną książkę? Zdaje się, że tak, bo Adam Mazur stwierdza, że dotychczas takiej pozycji w Polsce jeszcze nie było. Trudno się z nim nie zgodzić. Choć od wielu lat interesuje mnie wszystko co jest związane z fotografią, to nigdy nie czytałem podobnej książki. To swoista podróż przez kolejne zagadnienia związane z zatrzymywaniem obrazu w kadrze. Poszczególne, rozbudowane rozdziały, zdają się poruszać tematy dalekie od siebie, a jednak autorka potrafiła w ciekawy sposób spiąć całość książki w spójną całość.

Książka rozpoczyna się od poruszenia kwestii samej przyjemności. Czym ona jest, skąd ją czerpać, jak ją przeżywać i gdzie znajdują się jej punkty stykowe z fotografią. Następnie Marianna Michałowska pisze o tym co pospolite i powszechne. Są to ciekawe eseje w rozdziałach „Codzienność” oraz „Rzeczy”. Dalej przenosi się w znacznie bardziej kontrowersyjne rejony nierozerwalnie związane z obrazem – znajdziemy w jej książce ponad sześćdziesiąt stron traktujących o pornografii. W rozdziale „Widoki Świata” znajdziemy ciekawe rozważania związane z dokumentowaniem podróży. Któż z nas nie posiada setek zdjęć wykonanych podczas wakacji, do których tak rzadko przecież wracamy. Nie myślimy jednak o nich jako o sztuce, a przecież jesteśmy ich twórcami. To bardzo ciekawy rozdział, który pozwoli nam świeżym okiem spojrzeć na to co wydaje się po prostu zapychać pamięć w naszych telefonach. Książka zwieńczona jest dwoma rozdziałami, które są bardziej akademickie: „Suspens” oraz „Pisanie o fotografii”. Nie oznacza to jednak, że zebrane tu eseje są skierowane jedynie do kulturoznawców. Bynajmniej! Każdy miłośnik fotografii (bo nie sądzę aby ktoś inny sięgał po książkę „Przewrotne przyjemności obrazu. Eseje o fotografii w kulturze popularnej”) znajdzie tu coś ciekawego dla siebie.

Jak to bywa w przypadku esejów – rzadko są one „równe”. Również w przypadku książki Marianny Michałowskiej były rozdziały, które bardziej do mnie przemawiały od innych. Jestem jednak przekonany, że to co mnie osobiście mniej interesowało, dla kogoś z Was może być właśnie tą porcją wiedzy, której szukacie i potrzebujecie. Dlatego oceniając książkę całościowo, uważam, że jest to naprawdę solidna, dobra pozycja. Marianna Michałowska udowadnia swoimi esejami, że zdecydowanie jeszcze nie wszystko o fotografii zostało powiedziane. I zdaje się, że jeszcze przez długie lata będzie o czym pisać, zwłaszcza, że sztuka zatrzymywania obrazów wciąż ewoluuje. Cieszę się, że wśród zebranych esejów nie zabrakło też takich, które odnoszą się do tego co w fotografii najnowsze, jak choćby wykorzystywanie dronów.

Przedmowa rozpoczyna się od słów: „Fotografia ma więcej żyć niż kot, a każde z nich stanowi zagmatwaną historię”. Książka Marianny Michałowskiej pomaga nam lepiej się odnaleźć w tym splątaniu znaczeń. Zdecydowanie polecam wszystkim pasjonatom fotografii!