Chcesz Cukierka? Idź Do Gierka | Autor: Małgorzata CzapczyńskaMarcin Ziętkiewicz

 Edward Gierek objął urząd I Sekretarza KCPZPR w grudniu 1970 roku, zastępując odchodzącego w niełasce Władysława Gomułkę. Tak zwana dekada gierkowska, bo urząd ten sprawował równe dziesięć lat, często bywa nazywana złotą. Chociaż ciężko jest połączyć szarość PRLu ze złotymi barwami, tak jak na swoje lata był to czas wyjątkowy. Przynajmniej na pozór.

I ten właśnie pozór jest istotny w książce Małgorzaty Czapczyńskiej i Marcina Ziętkiewicza „Chcesz cukierka? Idź do Gierka. Wspomnienia z dzieciństwa w złotej dekadzie gierkowskiej” wydawnictwa Pascal. Próżno tutaj szukać historycznych elaboratów przepełnionych datami, pojęciami i nudnymi formułkami, które przypominają nam o koszmarze szkolnej ławki. Autorzy zabierają nas w podróż w czasie w sposób wyjątkowy, bo o historii opowiadają z perspektywy własnej poprzez swoje dziecięce wspomnienia.

Dla mnie czasy opisywane przez autorów nie są znane z własnych doświadczeń, a jedynie z lekcji historii w szkołach czy opowieści dziadków i rodziców, ale jednak nigdy nie były mi one bliskie. Wręcz przeciwnie, bo za czasów nauki raczej buntowałam się przed sprawdzianami z historii Polski XX wieku. Jednak niektórych elementów przeszłości nie da się uniknąć. Chociażby podchwytliwe pytanie z tytułu książki, którym nawet współcześnie rodzice lubią się droczyć z dziećmi.

Dlatego książka Czapczyńskiej i Ziętkiewicza nada się bardziej dla starszych czytelników, sentymentalistów, którzy wieczory chcą sobie umilać powrotami do przeszłości i mruknięciem: „kiedyś to było”. Lektura tej pozycji nada się do tego idealnie, ponieważ i w niej można odczuć takie wrażenie. Z jednej strony konwencja wspomnień z dzieciństwa jest przyjemna i interesująca, a także bardzo obrazowa. Kiedy autorka opowiada o swoich młodzieńczych latach na wsi, o jeżdżeniu na wykopki ze szkoły, o świeżych warzywach z ogródka i chlebie ze starego pieca, to człowiek sam chcę westchnąć z tęsknotą za czasami, których nawet nie przeżył. Z perspektywy dziecka wszystko wówczas wydawało się proste. Z drugiej strony między stronami czuć dużą dozę niebezpiecznego sentymentalizmu. Czasem można wyjść z wrażeniem, że autorzy za chwilę wyskoczą z frazesami atakującymi współczesną młodzież i będą narzekać na komputery i telefony komórkowe.

Ciężko jest jednoznacznie ocenić, jakie lektura „Chcesz cukierka? Idź do Gierka” daje wrażenia. Można się w niej zakochać, jeśli ktoś sam przeżył to wszystko i chciałby sobie powspominać złote czasy swojej młodości. Można ją również polubić jeśli ktoś zadaje pytanie sam do siebie czasem czy nie urodził się nie w tych czasach, co powinien. A można tak jak ja, podejść do niej z lekkim dystansem. W końcu historia nauczyła nas patrzeć na tamte czasy z zupełnie innej perspektywy niż pokazana w książce dziecięca niewinność. A może właśnie dlatego warto jednak po tę pozycję sięgnąć? Odczarować wrażenia przekazywane przez szkolne podręczniki i inne nużące opracowania?

Zwłaszcza że książka ma jeden ogromny plus, a mianowicie jest napisana prosto i przyjemnie. Nie zanudza, nie daje poczucia marnotrawienia czasu, a wręcz przeciwnie – umiejętnie wciąga czytelnika i zabiera go w podróż do złotej dekady gierkowskiej, gdzie rozbrzmiewała muzyka Lady Pank, Maanam i Perfectu, grało w kapsle i marzyło o pierwszym łyku pepsi-cola i maluchu. Poza tym pozycja jest opatrzona wieloma fotografiami, które jeszcze dodatkowo pozwalają wchłonąć tamte czasy. Jednak nie wiem, czy jest to wystarczająco dużo, żeby pozbyć się wrażenia marudzenia wylewającego się ze stron.