Czarna Walizka. Wszystko Dla Ciebie | Autor: Katarzyna Ryrych

 Sięgając po książkę Katarzyny Ryrych „Czarna walizka. Wszystko dla Ciebie” nie bardzo wiedziałam czego mogę się po niej spodziewać, może z wyjątkiem tego, że ma to być saga rodzinna o kilku pokoleniach, gdyż o tym informowała mnie już okładka. Zupełnie nie znałam do tej pory jednak Autorki, nie wiedziałam jak pisze i czy urzeknie mnie swym kunsztem.

Po raz kolejny też decyzja o wejściu w nieznany świat Autorki podyktowana była urokliwą okładką, która ma w sobie jakiś wewnętrzny magnetyzm, wywołujący wręcz wewnętrzny imperatyw niczym z prozy Carrolla Lewisa kusząc „przeczytaj mnie” niczym mikstury zwodzące Alicję.

Podobnie zatem jak i ciekawska Alicja tak i ja dałam się skusić na tę literacką miksturę. Przyznaję, że po spożyciu, powoli wkraczając w lwowską rzeczywistość końca XIX w. nie bardzo wiedziałam czy trunek na mnie nie zadziałał, czy też działa z pewnym opóźnieniem i muszę stopniowo rozsmakować się w treści powieściowej intrygi. Szybko jednak okazało się, że sierociniec od którego wszystko zaczyna się w „Czarnej walizce” swą magią dotyka nie tylko same prowadzące je siostry, ale i Czytelnika. Cuda, które czynią się w tym przybytku za sprawą pojawienia się w nim małego, ślicznego i równie niewinnego chłopca, ochrzczonego imieniem Mikołaj, choć jego matka dała mu imię Izaak, oddziaływać będą i na mnie.

Strona po stronie, kartka po kartce dałam się bowiem ponieść magii snutej przez Autorkę opowieści, w której z noworodka  wyrasta rezolutny chłopiec, a dalej przystojny młodzieniec, którego losy na przestrzeni 1900-1916 roku staną się kanwą opowieści. Wplecione one zostaną w burzliwe dzieje ówczesnej historii, a tłem dla nich staną się malownicze krajobrazy Odessy i Lwowa.

Miejsce i czas akcji powieści to jedno, drugie to postaci, które pojawią się na jej kartach, a te okażą się równie intrygujące co sama fabuła. W kolejach życia Mikołaja towarzyszyć mu będą przybrani rodzice, którzy wychowają chłopca jak swego syna – bogaty kupiec Konstanty Brodski i jego małżonka, w tle zaś pozostaną jego rodzice chrzestni – piękna aktorka objazdowego teatru i sprytny złodziej Arbuz. Istotna rola w całej opowieści przypadnie również jego mamce – Chai – młodej żydówce, która sama dopiero co straciła syna. W jaki sposób życiorysy tych postaci wzajemnie się ze sobą będą przeplatać, jak los jednych wpłynie na drugich, wreszcie czy i w jaki sposób odcisną na sobie wzajemne piętno? Aby się o tym przekonać musicie sięgnąć po „Czarną walizkę”.

Zachęcając do tego, aby sięgnąć po tę powieść dodam jeszcze, że mimo opisu na okładce nie jest to typowa saga, a wręcz powiedziałabym, że bardzo daleko jej do tego określenia. Nie ma tu klasycznie toczących się kolei losu kolejnych pokoleń, targanych namiętnościami, burzliwymi zmaganiami z przeciwnościami życiowymi. Wprawdzie w „Czarnej walizce” nie brak intryg, ale podane są one z dużą dawką humoru, sprawiającym, że postacie nabierają barw, stają się wyraziste i bardziej ludzkie. Wraz z nimi przeżywamy zatem ich wzloty i upadki, oddajemy się namiętnością, które rządzą ich życiem, ale także towarzyszymy im w dramatycznych chwilach, które staną się również udziałem ich życia. Każda z postaci jest tu jednak równoprawnym uczestnikiem historii. Choć początkiem wszystkiego był mały Mikołaj, to jednak zarówno on, jak i jego rodzice przybrani i chrzestni będą mieli istotny wpływ na akcję powieści, podobnie jaki niańka chłopca, która niczym brzydkie kaczątko przemieni się w pięknego łabędzia. Czy będzie to jednak biały łabędź czy też czarny, unikatowy egzemplarz, o tym z pewnością przekonamy się w kolejnej części sagi, po którą ja z pewnością sięgnę, a Was póki co zachęcam do wkroczenia w magiczną rzeczywistość „Czarnej walizki”.

  “Czarna walizka. Wszystko dla ciebie” autorstwa Katarzyny Ryrych to niezwykle ciekawa opowieść rozgrywająca się pod koniec XIX w. na terenie obecnej Ukrainy. Wraz z bohaterami podróżujemy od uliczek Lwowa po malownicze, nadmorskie krajobrazy Odessy. Losy książkowych postaci, choć z pozoru wydają się zupełnie niezwiązane, łączą się ze sobą w wyniku niezwykłych zbiegów okoliczności. Całej historii pewnego rodzaju mistycyzmu dodają także prawdziwe cuda, które pojawiają się na tych krzyżujących się ze sobą literackich ścieżkach życia. Powieść Katarzyny Ryrych to lektura wciągająca, nietuzinkowa i niezwykle oryginalna na tle tego, co proponują nam obecnie rodzime wydawnictwa. 

Fabuła opowiada historię żydowskiego dziecka, które zostaje podrzucone pod drzwi lwowskiego sierocińca prowadzonego przez siostry zakonne. Wraz z przybyciem maleństwa zaczynają dziać się cuda, które przekonują zakonnice o wyjątkowości porzuconego noworodka. Znajdują dla niego przypadkowych rodziców chrzestnych, nadając mu imię Mikołaj. W końcu los uśmiecha się jeszcze bardziej do już i tak otaczanego troskliwą opieką chłopca i zostaje on adoptowany przez bogatego kupca, bezdzietnego filantropa. Gdy wraz z nim oraz żydowską mamką Mikołaj dociera do Odessy, by poznać kobietę, którą od teraz ma nazywać własną matką, rozpoczyna się niezwykle barwna, pełna wielu dramatycznych wydarzeń podróż bohatera ku dorosłości w dynamicznie zmieniającym się świecie. Co ciekawe, wszyscy bliscy Mikołaja, choć sami o tym nie wiedzą, zostają połączeni ze sobą przez nieodgadnione ścieżki przeznaczenia, a ich losy splatają się na zawsze. 

Jednym z najjaśniejszych punktów książki są bohaterowie wykreowani przez Autorkę. To postacie nietuzinkowe, mocno rozbudowane, a jednocześnie bardzo realistyczne. Łatwo zaangażować się w ich losy, kibicować we wszelkich wzlotach i upadkach, a równocześnie odkrywać poszczególne warstwy ich osobowości wraz z rozwojem fabuły. Nie są w żaden sposób schematyczne, wręcz czytając powieść Katarzyny Ryrych, nie mogłam wyjść z podziwu, jak bardzo oryginalne charaktery udało jej się stworzyć. Ciekawi bohaterowie sprawiają, że czytelnik nie ma ochoty odrywać się od lektury, by jak najszybciej poznać kolejne perypetie z ich udziałem. 

Sama fabuła, mimo że rozkręca się dosyć powoli, ostatecznie pozostawia po sobie jedynie ochotę na jak najszybsze spotkanie z kolejnymi tomami tej opowieści. W książce nie brakuje humoru, realizm magiczny miesza się tu z romansem, dramatem i powieścią historyczną, a to tworzy niepowtarzalne połączenie i zapewnia unikatowy klimat lektury. Strony pochłania się w ekspresowym tempie, licząc na to, że ta fantastyczna przygoda nie skończy się zbyt szybko. 

Styl Autorki to istna wisienka na torcie. Wszystko przedstawione jest ze smakiem, jednocześnie w niezwykle inteligentny i intrygujący sposób. Na pewno pod względem literackim ta pozycja nie zawiedzie nawet największych koneserów literatury, bo to naprawdę świetna historia napisana na najwyższym poziomie. Przez treść płynie się z łatwością i z największą przyjemnością rozkoszuje się poszczególnymi scenami, dialogami, a także opisami zawartymi przez Autorkę w tekście. 

“Czarna walizka. Wszystko dla ciebie” to świetna lektura, którą poleciłabym czytelnikom w każdym wieku. Barwne postacie wykreowane przez Autorkę, akcja osadzona w ciekawych realiach historycznych, a także oryginalna fabuła pełna zaskakujących elementów sprawiają, że książka to prawdziwa uczta literacka. Całość dopełnia świetna okładka, która, nie ukrywam, przyciągnęła mnie do lektury tej niezwykłej powieści. Różne gusta czytelnicze znajdą tutaj coś dla siebie. Ja z największą przyjemnością i niemałym zainteresowaniem na pewno sięgnę po dwa kolejne, wydane już tomy. Polecam, polecam i jeszcze raz polecam!

  Książki dzielą się na te które czytamy dla nauki i na te które czytamy dla przyjemności. Do tych pierwszych zaliczyć można Encyklopedię PWN i wszystkie opowieści Normana Daviesa. Do tych drugich niedawno dopisałem pierwszy tom „Czarnej Walizki” zatytułowany „Wszystko dla Ciebie” autorstwa Katarzyny Ryrych.

Przyjemność czytania polega na tym, że Czytelnik odnajduje coś w tekście, co go urzeka, co go przyciąga. I już nie potrafi przerwać lektury, choćby był głodny lub ktoś waliłby do drzwi. Taki to magnes – ta powieść.

W przypadku „Wszystko dla Ciebie” tym czymś co kusi, jest ... inne potraktowanie epickiej formy sagi rodzinnej. Saga, jak wiadomo, jest opowieścią o rodzinie lub jej pojedynczego bohatera. Przeważnie tak się dzieje że widzimy ową rodzinę – kilka ( kilkanaście) postaci na tle wydarzeń historycznych. Owszem, „Czarna walizka” spełnia ten warunek. Lecz główny bohater Katarzyny Ryrych jest adoptowanym dzieckiem. Przez dwie, a gdyby tak dobrze policzyć – przez trzy kobiety.

Policzmy: chłopiec został odnaleziony przez siostrę zakonną, Agłaję. Odnaleziony i wykarmiony. To pierwsza kobieta w życiu chłopca. Rodzicami chrzestnymi małego Mikołaja ( chociaż tak naprawdę jest pochodzenia mojżeszowego i naturalna matka nadała mu imię Izaak) zostaje przypadkowo przechodząca obok klasztoru para - piękna aktorka z teatrzyku objazdowego i czarujący złodziej, umiejący otworzyć każdy sejf. Owa atrakcyjna kobieta jest drugą kobietą, która ma pretensję do wychowania chłopca. Mikołaj, obdarowany przez chrzestnych tajemniczą pamiątką, którą otrzymać ma w dniu swego ślubu, i sporą sumą pieniędzy, opuszcza wkrótce sierociniec ze swoim nowym ojcem - bogaty kupcem Konstantym Brodskim, bezdzietnym filantropem. W podróż do Odessy wyrusza wraz z nimi młoda mamka, Chaja, która przed kilkoma dniami straciła synka. I to trzecia kobieta mająca niemały wpływ na życie Mikołaja-Izaaka.

To dopiero początek, a jak widzicie dużo się stało na kartach opowieści. A jednocześnie zdaję sobie sprawę że na małej przestrzeni zdań, może wydawać się to wszystko tak zagmatwane, tak poplątane, że odstrasza od sięgnięcia po książkę. Gdy jednak zaczniecie czytać, wszystko wam się ułoży, jak puzzle w obrazek. Obrazek ciekawy dla oka: przemyślany od początku po koniec, inteligentnie skonstruowany. I jak już wspomniałem – temat sagi nietuzinkowo potraktowany.

To co najważniejsze, zostawiłem na koniec. Tempo akcji jest zawrotne. Nie obejrzałem się za siebie, a nasz bohater z noworodka przeistoczył się w pięcioletniego malca. Ponownie obróciłem się, tym razem na pięcie, a Mikołaj staje się młodzieńcem. Jeszcze jeden obrót – widzimy ślub i wesele. Oczywiście Katarzyna Ryrych nie zaniedbuje innych bohaterów, również i ich postarza. Nie udaje ( jak niektórym pisarzom zdarza się) że chociaż dzieci rosną, to ich rodzice mają wciąż po dwadzieścia lat. Być może to zbyt szybkie wirowanie wiekiem bohaterów nie jest zbyt dobrym elementem powieści. Wygląda to w ten sposób jakby Pisarka śpieszyła się dokądś. W tym miejscu chciałbym pani Kasi postawić „minus”. Mały, ale jednak.

Tło historyczne, jak się zdaje, opisane jest bez zarzutu. W powieści Katarzyny Ryrych pojawia się wątek prześladowania żydów. Być może Autorka stosuje kalki i podaje stereotypowe oceny danych faktów, lecz robi to konsekwentnie, bez zarzutu. Bez żadnych mrugnięć okiem w stronę Czytelnika. A teraz, drogi Czytelniku – opowiem Ci tę samą historię z innej perspektywy dziejowej. Zresztą, tak mi się zdaje, nie tło historyczne jest najważniejsze w powieści.

To jest powieść o zgubieniu i zagubieniu. O drogach człowieczych które nie chcą się spotkać. O spotkaniach, których miało nie być, i tych wizytach, które pomimo trudności – odbyły się. O maluczkich, zaplątanych w wir historii. Tak naprawdę o nas samych, tylko że występujących pod innymi nazwiskami.

To jest najważniejsze. To jest pouczające.