Thomas Bernhard. Dramaty. Tom 2 | Autor: Thomas Bernhard

 Thomas Bernhard należy do jednych z najwybitniejszych pisarzy niemieckojęzycznych, co zawdzięcza m. in. tematyce poruszanej w swoich dziełach (jednostka ludzka wobec otaczającej ją rzeczywistości, trudności związane z nawiązywaniem międzyludzkich relacji, bezsilność człowieka wobec dotykającego go cierpienia, praca artysty skonfliktowanego z otaczającym go światem i społeczeństwem).

Na popularność utworów Bernharda wpływają również „skandale” związane z jego artystyczną działalnością, bowiem w swoich dziełach nieustannie wytyka, wskazuje przywary narodu austriackiego, sięgając do jego przeszłości i pokazując destrukcyjną mentalność swoich rodaków, którzy w wyniku anszlusu w latach 30’ ubiegłego wieku, przyjęli narodowosocjalistyczną retorykę. Część krytyków i opinii publicznej w Austrii określiła Thomasa Bernharda mianem tego, który kala własne gniazdo (nestbeschmutzer).

Charakter sztuk znajdujących się w recenzowanym zbiorze, oscyluje pomiędzy komedią a dramatem. Tematyka trzech dzieł składających się na tom jest bardzo różnorodna, w dziele pt. „Na szczytach panuje cisza” poznajemy historię pisarza Mortiza Meistra, który cieszy się wygodnym życiem opartym na swoich wydawniczych sukcesach. Postać Meistra symbolizuje artystę wielkiego formatu, coraz bardziej zapędzającego się w megalomanię, narcyzm, gardzącego przeciętnymi ludźmi, którzy nie odnieśli w swoim życiu żadnego spektakularnego sukcesu, dodatkowo Bernhard porusza tutaj również kwestię rasizmu.

„Komediant” także opowiada losy literata zapatrzonego w swoją twórczość, niedostrzegającego nic poza swoją sławą, skupionego na własnym „ja”, co ostatecznie okazuję się niszczycielskie dla jego natury. „Komediant” to historia pokazująca, że bardzo często życie sławnych ludzi cieszących się spektakularnymi sukcesami, spędzających czas na bankietach, spotkaniach poświęconych ich twórczości, to bardzo często iluzja, a życie „wielkich” nie jest pozbawione cierpienia i trudnych pytań. Z koleiw „Placu Bohaterów” austriacki dramatopisarz rozprawia się z trudną i niejednoznaczną historią Austrii, jej związków z hitleryzmem, uległością wobec nazistowskiej ideologii wchłanianej przez Austriaków, społecznym cynizmem, brakiem buntu wobec wszechogarniającego zła.

Dzieła Bernharda poruszają istotne, nadal aktualne tematy, niegdyś poruszane przez pisarzy związanych z innymi nurtami w literaturze, obecnymi w różnych kręgach narodowych i kulturowych (egzystencjalizm, modernizm, beat generation). Twórczość Thomasa Bernharda stanowi zbiór bardzo ciekawych obserwacji autora, które z pewnością zaintrygują czytelników interesujących się myślą polityczną, historią ideologii, socjologią. Autor w swoich dramatach atakuje typ artysty traktującego resztę społeczeństwa z góry, niedoceniającego pracę ludzi niezwiązanych z szeroko pojętą sztuką. Bernhard opisuje swego rodzaju intelektualny rasizm, często stawiający jeszcze większe bariery pomiędzy ludźmi, niż ten zbudowany na podstawie pseudonaukowych teorii tyczących się wyższości określonych ras.

Drugi tom dramatów T. Bernharda można śmiało polecić czytelnikom lubującym się w tekstach obnażających ludzką pychę, megalomanię, krytykujących mizantropię, antysemityzm, bycie nieautentycznym, fałszywym wobec innych.