Błony Umysłu | Autor: Jolanta Brach Czaina

 Na książkę Jolanty Brach - Czaniny, czy też Jolanty córki Ireny, wnuczki Bronisławy, Prawnuczki Ludwiki; jak się przedstawia na okładce książki zauważając fakt, że nazwiska pochodzą od mężczyzn i stawiają kobiety w świecie "bez przeszłości", zwróciłam uwagę, czytając magazyn "Książki" i kiedy pojawiła się możliwość otrzymania jej do recenzji byłam zachwycona. Wiedziałam jedynie tyle, że są to filozoficzne rozważania autorki i okazało się to wystarczające, aby przekonać mnie do sięgnięcia po tę pozycję.

Już od pierwszego rozdziału czuć klimat tej książki, filozoficzność, ale połączoną z codziennością. Nie ma tu pompatycznego nadęcia, charakterystycznego dla wielu wielkich filozoficznych rozważań. Nie ma języka, który zrozumie jedynie ktoś, kto ukończył studia filozoficzne. Za to jest coś dużo lepszego. Medytacja. Kontemplacja. Codzienność w nowej, lepszej odsłonie. Przez książkę dosłownie płyniemy, zupełnie jakbyśmy oglądali film. Opisy przedmiotów, którym się przyglądamy z autorką są tak obrazowe, że czujemy ich zapach, niemal możemy ich dotknąć.

Zastanawiałam się, czy jest tu jakiś wspólny element. Bo jednak z jakiegoś powodu eseje, które są umieszczone w tej książce są ze sobą zestawione i myślę, że tematem wspólnym będzie swego rodzaju ulotność i najlepiej widać to po przeczytaniu rozdziału "Nie ptaki, ale powietrznicy", gdzie autorka pokazuje nam, jak bardzo nasze życie związane jest z powietrzem. Mówi o tym, że jesteśmy „półprzeźroczyści”, że nie możemy żyć bez tego niewidzialnego towarzysza i tak jak według Heraklita głównym składnikiem człowieka była woda, tak dla Jolanty Brach – Czaniny tym magicznym spoiwem wszystkiego jest powietrze. I tą lotność powietrza, ulotność i swego rodzaju przeźroczystość widać w innych tekstach zawartych w książce. Choćby w tekście o wrzosach, które są naszym cichym towarzyszem, w tekście o delikatnych nasturcjach czy zakamarkach. Wszystko to jest ważne, a tak mało dla nas widoczne, taki zauważyłam związek między tekstami w książce.

Moje ulubione teksty to te krótsze. Sama jestem raczej oszczędna w słowach i nie lubię długiego lania wody, dlatego bardzo podoba mi się że autorka potrafiła ująć myśl w piękne słowa i zmieścić się w paru stronach. Najbardziej podobał mi się tekst na temat oddechu. Podczas czytania go czułam się niczym podczas medytacji. Każde słowo docierało w jakieś głębsze zakamarki mojej świadomości i sprawiało, że mój oddech zmieniał rytm wraz z rytmem zdań. Było to dużo głębsze przeżycie niż tylko czytanie.

Książka podobała mi się bardzo. Szczególnie kilka esejów. Nie wszystkie. Być może nie zrozumiałam niektórych na takim poziomie jak autorka by sobie tego życzyła, ale niektóre wydawały mi się zbyt rozwleczone. Głównie rozdział „Dotyk” nie trafił do mnie. Reszta była naprawdę cudowna. Ta książka nie jest tylko do czytania. Ona jest do przeżywania. Do uświadomienia sobie jak do refleksji skłaniać nas mogą kwiaty, zmysły czy zwykłe przedmioty. Nie poleciłabym jej każdemu. Zdecydowanie jest to książka dla ludzi, którzy lubią „dużo myśleć”, zastanawiać się, analizować świat kawałek po kawałku. Nie jest natomiast dla osób, które lubią książki od razu podające wszystko wprost i dające gotowe odpowiedzi na cokolwiek. To nie tego typu literatura. Nie jest to też książka, którą można czytać od deski do deski bez skupienia. Wymaga dużo uwagi i koncentracji, a eseje najlepiej będzie czytać wyrywkowo np. po jednym każdego dnia, aby móc zostawić sobie pole do rozmyślań o tym, co się przeczytało. Jest to Literatura przez wielkie L. Taka, która powinna być obowiązkowa dla każdego miłośnika literatury i filozofii.