W Cieniu Zakwitających Dziewcząt | Autor: Marcel Proust

Drugi tom cyklu Marcela Prousta „W poszukiwaniu straconego czasu” to autobiograficzny pamiętnik z czasów pierwszych fascynacji dziewczętami i młodzieńczych miłości. Akcja dzieje się w podczas francuskiej „belle epoque”, czasów kwitnącej kultury, pięknych strojów i specyficznych obyczajów. To wszystko widzimy oczami niezwykle wrażliwego, utalentowanego artystycznie młodzieńca, a jednocześnie z dystansu pisarza. Podobnie jak w pierwszym tomie smak kultowych magdalenek wywołuje wspomnienia niezwykłych momentów, tak w tej części fragmenty krajobrazu, widok i zapach kwiatów przywołują wspomnienia pierwszych fascynacji dziewczętami. Nie są to bynajmniej tylko platoniczne uczucia do dziewczyny w jego wieku – fascynacja płcią przeciwną ma różne aspekty, a we Francji za czasów „belle epoque” wiele się działo…

Przeżycia młodego artysty możemy obserwować w otoczeniu wszystkich aspektów życia francuskiego mieszczaństwa. Kto interesuje się modą, pozna szczegóły kobiecych strojów na każdą porę dnia i… nocy. Subtelne opisy kolorów, dopasowanie parasolek do fałd spódnicy, różnice między miękko opinającym ciało jedwabiem a surowszymi w strukturze tkaninami połączone są z opisami kobiecych kształtów, tego, jak się zachowują w otoczeniu tych ubiorów i jakie myśli i wrażenia zostawiają w umyśle wrażliwego młodzieńca. To duże pole do wyobraźni, w dobie powszechnie panujących obrazków i zastępowania ich słowami warto poświęcić temu niejedną chwilę refleksji.

Niezwykłe są też próby utrwalenia wrażeń przeżywanych w danej chwili na podstawie widoku zapadającego w pamięć. Podczas podróży oryginalne fragmenty krajobrazu (słynne trzy drzewa otwierające drogę) mają być podstawą do zapamiętania wrażeń doznawanych w danym momencie. Nie zawsze to się udaje. Cóż, dziś nasz bohater pewnie by sięgnął po telefon komórkowy i zrobił zdjęcie. A jeśliby nie zdążył – to czy potrafiłby zapamiętać ten obraz tak, by go odtworzyć wraz ze wszystkimi towarzyszącymi mu uczuciami? Warto zrobić sobie takie ćwiczenie, odciąć się na trochę od nowoczesnej techniki i skorzystać z doświadczeń mistrza słowa… Problemem też było zapamiętanie dziewczyny, która się spodobała, nawiązanie znajomości. Dziś byłyby to poszukiwania na portalu społecznościowym, nasz bohater opisuje natomiast nagły wyskok z powozu i pogoń ledwo oświetlonymi ulicami za dziewczyną, która wywarła na tyle mocne wrażenie, że była warta tej pogoni.

We Francji tamtych czasów, z niewielkimi tylko wyjątkami, przestrzegano bardzo konwenansów związanych ze sferą społeczną, do której się należało. Przy tym czasami dbanie o pozory było ważniejsze niż rzeczywistość. Spotkanie osoby wpływowej, popularnej i sławnej, pokazanie się w jej towarzystwie było wtedy tak samo ważne, jak teraz selfie ze znanym piosenkarzem, aktorem czy sportowcem.

W powieści podczas salonowych wieczorów mówi się wiele o sztuce. Poznajemy literackie i malarskie zainteresowania bohatera i to, co było modne w tym czasie w dziedzinie literatury, muzyki, teatru czy malarstwa. Podczas jednej z dyskusji autor niejako przewiduje swoje losy. Jego ojciec opowiada o malarzach, którzy wyprzedzili epokę i zostali docenieni dopiero po śmierci. Z Proustem było podobnie, musiał sam wydać swój cykl, mało kto się nim interesował. Książki zostały docenione dopiero po śmierci autora, a dokładnie po katastrofie I wojny światowej.