W Nawiedzonym Zamczysku | Autor: Jan Łada

„W nawiedzonym zamczysku” Jana Łady oryginalnie wydawane było w odcinkach w roku 1914. W swoim czasie powieść zdobyła olbrzymią popularność wśród czytelników i bez wątpienia byłaby dziś wymieniana jako jeden z klasyków polskiej literatury historycznej, gdyby po wojnie nie została kompletnie zakazana. Szczęśliwie teraz po raz pierwszy od prawie stu lat trafia ponownie na sklepowe półki dzięki nowemu i poprawionemu wydaniu od Zysk i S-ka.

W książce mamy do czynienia z klimatem bardzo podobnym do tego w „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza. Akcja dzieje się na krótko przed akcją tego drugiego na wschodnich kresach Rzeczypospolitej. Na szerokich stepach wschodu co rusz spotkać można szlachecki zamek, kozaków czy tatarów. W książce nie dostajemy nudnego wykładu z historii, ale doświadczamy wydarzeń obserwując świat, który otacza bohaterów i ich zachowanie, dodatkowo świetne opisy sprawiają, że książka jest niezwykle filmowa i czytelnik oczyma wyobraźni zanurza się w opisywanym przez autora świecie.

 Łada seruje nam dokładnie to czego czytelnik oczekuje po przygodzie w tym świecie: dostajemy emocjonujące pojedynki na szable, ratowanie szlachetnych dam z opresji czy szlachecki zajazd na zamek a to wszystko uważnie przeplecione wątkami nadnaturalnymi które wychodzą z wschodniego folkloru i dopełniają obrazu świata przedstawionego. W czasie, kiedy powieść oryginalnie wychodziła krytyka bardzo wytykała Ładzie wspomniane elementy magiczne jednak dzisiaj, gdy na półkach króluje fantastyka elementy te uznać można za wyprzedzające swoje czasy.

Nie dajcie się zwieść tytułowi bowiem jak już wspominałem fantazja i duchy stanowią jedynie niewielką część akcji książki w pierwszej kolejności jest to bowiem historia młodego, szlachetnego rotmistrza Kazimierza Miśniakowskiego który będzie musiał zmierzyć się ze spuścizną swojego rodu, aby móc zacząć tworzyć swoje własne przeznaczenie. Konkretniej chodzi tu o odwieczny konflikt dwóch rodów: Miśniakowskich i Turobojskich i o tym jak staje on na drodze miłości Kazimierza do Hanny Turobojskiej.  Mamy więc do czynienia z klasycznym motywem niemożliwej miłości, która kruszy wszelkie mury jednak nienawiść szalonego i okrutnego Szczepana – kuzyna Hanny do Kazimierza będzie murem, którego skruszyć będzie niezwykle trudno.

W trakcie przygody czytelnik poznaje całą paletę różnorodnych postaci pobocznych. Każda się w jakiś sposób wyróżnia i urozmaica lekturę. Można dla przykładu wymienić Motrę – piękną i zazdrosną czarownicę-kusicielkę, ojca Symforiana – przebiegłego bernardyna, który niejeden raz ratuje bohaterom skórę czy Macieja Jarosińskiego – małego wzrostu mistrza walki szablą i krasomówstwa.

Jako że nie czytałem oryginalnego wydania z 1925-go roku nie mogę ocenić jakości dokonanych w nowym wydaniu popraw edytorskich, ale mogę z całą pewnością stwierdzić, że dostajemy w swoje ręce fantastycznie napisaną książkę: bogactwo świata i postaci zachwycają i wciągają czytelnika w przeszłość. Staropolski język jakim posługują się bohaterowie jest wiarygodny jednak nigdy nie przerasta czytelnika i jest na tyle zrozumiały, że w książce nie pojawiają się wybijające z lektury ciągłe przypisy jak ma to miejsce w niektórych powieściach historycznych. Kolejnym plusem jest to, że elementy fantastyczne nie są wydumanymi wymysłami autora a są ugruntowane w staropolskich wierzeniach i zabobonach (np. czarownice, noc kupały itp.) przez co ujmują wiarygodności światu powieści.

Na koniec powiem tylko, że „W nawiedzonym zamczysku” Jana Łady z pewnością zachwyci wszystkich tych którzy namiętnie zaczytywali się w Trylogii Sienkiewicza i zainteresuje fanów historycznego fantasy.